Literatura austriacka na łamach „Literatury na Świecie”

• Authors: Elżbieta HURNIK

Title variants

DE

Die österreichische Literatur in der Zeitschrift „Literatura na Świecie”

EN

Austrian Literature in „Literatura na Świecie”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiona została recepcja literatury austriackiej na łamach czasopisma „Literatura na Świecie” od początku jego istnienia (1971). Głównym celem było ukazanie sposobów przybliżania tej literatury polskiemu czytelnikowi. Ze względu na dużą rozpiętość tematu zastosowano ujęcie problemowe, w centrum uwagi znalazły się takie kwestie, jak: reprezentatywność drukowanych utworów (lub ich fragmentów), sylwetki pisarzy austriackich, omówienia utworów, recenzje, działalność przekładowa i związane z nią dyskusje. W świetle tych poczynań można stwierdzić, że pismo przyczyniło się do poszerzenia wiedzy o literaturze austriackiej, jej głównych przedstawicielach (R.M. Rilke, R. Musil, E. Canetti, F. Kafka, G. Trakl, P. Celan, I. Aichinger, E. Jelinek i in.), specyfice, uwarunkowaniach historycznych i kulturowych.

EN

The article deals with the reception of Austrian literature – as it has been presented in “Literatura na Świecie” – since the magazine was founded in 1971. The main goal has been to analyze the ways in which the magazine has contributed to the spread of literature among Polish readers. Because of the breadth of the topic, the article focuses on specific problems in: the representativeness of the works printed or excerpted, the portrayal of Austrian writers, the reviews of texts, critical reviews, translations, and discussions regarding translations. The analysis indicates that the magazine has contributed to the expansion of knowledge concerning Austrian literature and its main representatives, (Rainer Maria Rilke, Robert Musil, Elias Canetti, Franz Kafka, Georg Trakl, Paul Celan, Ilse Aichinger, Elfriede. Jelinek and others , and others), their specificity, along with the historical and cultural conditions of the literature and its proponents.

DE

In diesem Beitrag wird die Rezeption der österreichischen Literatur in der Zeitschrift „Literatura na Świecie” vom Beginn ihres Bestehens im Jahr 1971 vorgestellt. Die hauptsächliche Aufgabe bestand darin, dem polnischen Leser die österreichische Literatur näherzubringen. Im Hinblick auf den überaus großen Umfang des Themas wurde der Zugang anhand von Problemfeldern gewählt. Im Zentrum der Betrachtung finden sich Fragen wie z.B. die nach dem repräsentativen Charakter gedruckter Werke oder Fragmente, nach den Lebensläufen von österreichischen Schriftstellern, Werkbesprechungen, Rezensionen, Übersetzungen und damit verbundene Diskussionen. Im Lichte dieser Unternehmungen lässt sich feststellen, dass die Zeitschrift zur Verbreitung des Wissens über die österreichische Literatur und ihre Hauptvertreter (R.M. Rilke, R. Musil, E. Canetti, F. Kafka, G. Trakl, P. Celan, I. Aichinger, E. Jelinek und andere) sowie über ihre Eigenheiten und ihr historisches und kulturelles Umfeld maßgeblich beigetragen hat.

Keywords

PL

literatura austriacka; recepcja; czasopisma; „Literatura na Świecie”; przekład; literatura austriacka; recepcja; czasopisma; „Literatura na Świecie”; przekład

DE

Schlüsselwörter; Österreichische Literatur; Rezeption; Zeitschriften; „Literatura na Świecie”; Übersetzungen

EN

Austrian literature; reception; magazines; „Literatura na Świecie”; translation

• Publisher: Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie
• Journal: Transfer. Reception studies
• Year: 2017
• Volume: 2
• Pages: 63-83

Dates

published

2017-12-31

Contributors

author

Elżbieta HURNIK

References

• [Abe], Feliks Konopka 1888–1892, „Literatura na Świecie” 1988, nr 3, s. 356–358.
• Bachmann I., Celan P., Czas serca. Listy, przeł. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo a5, 2010.
• Białek E., Współczesna literatura austriacka, [w:] Słownik współczesnych pisarzy niemieckojęzycznych. Pokolenia powojenne, red. J. Joachimsthaler, M. Zybura, Wiedza Powszechna, Warszawa 2007. s. XVII–XXXIX.
• Brod M., Franz Kafka. Opowieść biograficzna, przeł. T. Zabłudowski, wstęp M. Wydmuch, Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, Warszawa 1982.
• Buras J.S., Panu Adamowi Pomorskiemu w odpowiedzi, „Literatura na Świecie” 1996, nr 7, s. 305–306.
• Celan P., Południk. Mowa z okazji otrzymania Nagrody Georga Büchnera, przeł. A. Kopacki, „Literatura na Świecie” 2010, nr 1–2, s. 462–463.
• Clair P., Sceptyczna nowoczesność, „Res Publica” 1989, nr 1, s. 57.
• Deutsche Literatur in Schlaglichtern, hrsg. von B. Balzer und V. Mertens in Zusammenarbeit mit weiteren Mitarbeitern und Meyers Lexikonredaktion, Meyers Lexikonverlag, Mannheim – Wien – Zürich 1990.
• Dobraczyńska A., Maria Wisłowska, „Literatura na Świecie” 1972, nr 10, s. 182–183.
• Ekier J., O niewzruszonej logice „Procesu”, „Literatura na Świecie” 2003, nr 1–2, s. 272–295.
• Fischer J.M., Karl Kraus, J.B. Metzlersche Verlagsbuchhandlung, Stuttgart 1974.
• Hamm P., Kim dla Ciebie jestem?, przeł. A. Kopacki, „Literatura na Świecie” 2010, nr 1–2, s. 157–165.
• Hurnikowa E., Österreichische Literatur in der Zeitschrift „Wiadomości Literackie” in der Zwischenkriegszeit, „International Studies” 2016, No. 1, Vol. 18, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016, s. 9–32; http://dx.doi.org/10.1515/ipcj-2016-0002.
• Jaccottet P., Ingeborga Bachmann, przeł. J. Waczków, „Literatura na Świecie” 1974, nr 8, s. 97.
• Jochemczyk M., Metamorfozy ciała, „Literatura na Świecie” 2012, nr 7–8, s. 78–98.
• Kamieńska A., Pochwała niemożliwości, „Literatura na Świecie” 1972, nr 12, s. 160.
• Kamińska K., Antynomie liryki Hofmannsthala, „Literatura na Świecie” 1981, nr 7, s. 324–333.
• Kamińska K., Wstęp, [w:] H. von Hofmannsthal, Liryka. Wiersze i dramaty, Wybór i przekład L. Lewin, Wstęp K. Kamińska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1984, s. 5–29.
• Kaschnitz M.L., Georg Trakl, przeł. A. Kopacki, „Literatura na Świecie” 2001, nr 2–3, s. 317–327.
• Kaszyński S.H., Krótka historia literatury austriackiej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adam Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2012.
• Kaszyński S.H., Literatura austriacka. Od Moderny do Postmoderny, Biblioteka Telgte, Poznań 2016.
• Kaszyński S.H., Summa vitae Austriacae. Szkice o literaturze austriackiej, Wydawnictwo Ars Nova, Poznań 1999.
• Kędzierski M., Po śmierci Thomasa Bernharda, „Literatura na Świecie” 1991, nr 6, s. 4–20.
• Kopacki A., Bez kolejki do nieba poetów. O liryce Georga Trakla, „Literatura na Świecie” 2001, nr 2–3, s. 336–356.
• Kopacki A., Bachmann, Celan, Frisch. Miłość w listach i książkach, „Literatura na Świecie” 2010, nr 1–2, s. 107–156.
• Koprowski J. „Człowiek bez właściwości” Roberta Musila po polsku [rec. R. Musil, Człowiek bez właściwości, t. 1–4, przeł. K. Radziwiłł, K. Truchanowski, J. Zeltzer, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1971], „Literatura na Świecie” 1971, nr 4, s. 185.
• Koprowski J., Kilka uwag o literaturze niemieckiego obszaru językowego, „Literatura na Świecie” 1972, nr 1, s. 147–150.
• Kuryluk E., Wiedeńska apokalipsa. Eseje o kulturze austriackiej XX wieku, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 1999.
• Lipiński K., Jesień duszy (o twórczości Georga Trakla), [w:] G. Trakl, Jesień duszy, przeł. K. Lipiński, Wydawnictwo Miniatura, Kraków 1996, s. 5.
• Lipszyc A., Góry Niczyje. Komentarz do Celana, „Literatura na Świecie” 2007, nr 11–12, s. 340–353.
• Lipszyc A., Listy, „Literatura na Świecie” 2015, nr 3–4, s. 539.
• Literatura austriacka w Polsce w latach 1980–2008. Bibliografia adnotowana, red. E. Białek, K. Nowakowska, Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław 2009.
• Literatura uniwersalna, czy literatury narodowe – dyskusja, „Literatura na Świecie” 1971, nr 1, s. 5–6.
• Łukasiewicz M., Nowy, obcy język, [rec. E. Canetti, Prowincja ludzka. Zapiski 1942–1972, przeł. M. Przybyłowska, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1996], „Literatura na Świecie” 1998, nr 6, s. 312–318.
• Łukosz J., Barwy dojrzałości, „Literatura na Świecie” 1992, nr 10–12, s. 255–258.
• Musil R., Dziennik – zeszyt 10, Dziennik – zeszyt 25, Zaczątki nowej estetyki, Wątpliwości człowieka powolnego, O życiu pisarza teoretycznie, Fragmenty rapiału i inne aforyzmy, przeł. J.S. Buras, „Literatura na Świecie” 1985, nr 12, s. 111–230.
• Na koniec do początku – o Kafce. Z Markiem Harmanem rozmawia Andrzej Kopacki, „Literatura na Świecie” 2012, nr 7–8, s. 437–443.
• Meinert D., Prezentacja wymiarów ludzkiej egzystencji w powieści Brocha „Śmierć Wergilego” (fragmenty), przeł. J. Prokopiuk, „Literatura na Świecie” 1978, nr 3, s. 174–201.
• Olszański G., Apelacja. Wokół „Wyroku” Franza Kafki, „Literatura na Świecie” 2012, nr 7–8, s. 17–77.
• Na koniec do początku – o Kafce. Z Markiem Harmannem rozmawia Andrzej Kopacki, „Literatura na Świecie” 2012, nr 7–8, s. 437–443.
• Piotrowiak M., „Od frontu”. Kulisy wojennego doświadczenia Franza Kafki, „Literatura na Świecie” 2012, nr 7–8, s. 17–127.
• Pisarze niemieckojęzyczni XX wieku. Leksykon encyklopedyczny PWN, red. M. Zybura, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Wrocław 1996.
• Pleśniewicz A., Rainer Maria Rilke, „Literatura na Świecie” 1973, nr 4, s. 18–41.
• Rilke R.M., Orfeusz, Eurydyka, Hermes, „Literatura na Świecie” 1973 nr 4, s. 3–11.
• Rosner E., Oskar Jan Tauschinski, „Literatura na Świecie” 1972, nr 1, s. 156–157.
• Roth P., „Zawsze pragnąłem, abyście podziwiali moją głodówkę”, czyli spojrzenie na Kafkę, przeł. A. Kołyszko, „Literatura na Świecie” 1982, nr 12, s. 124–145.
• Sadkowski W., Czterdzieści lat temu, trzynaście lat temu, dzisiaj – i jutro, „Literatura na Świecie” 1984 nr 12, s. 90–97.
• Sadkowski W., Odpowiednie dać słowu słowo. Zarys dziejów przekładu literackiego w Polsce, Prószyński i S-ka, Warszawa 2002.
• Samotny wizjoner. Joseph Roth we wspomnieniach przyjaciół, esejach krytycznych i artykułach prasowych, red. E. Jogałła, przeł. P. Krzak, Wydawnictwo Austeria, Kraków – Budapeszt 2013.
• Słownik współczesnych pisarzy niemieckojęzycznych. Pokolenia powojenne, red. J. Joachimsthaler, M. Zybura, Wiedza Powszechna, Warszawa 2007.
• Sturzbecher B., Bibliografia przekładów z literatury austriackiej na język polski z lat 1945–2000, przedmowa S.H. Kaszyński, Ars Nova, Poznań 2000.
• Surowska B., Don Kichot walczący z wiatrakami śmierci, „Literatura na Świecie” 1982, nr 8, s. 130–145.
• Surowska B., Grupa Wiedeńska, „Literatura na Świecie” 1973, nr 1, s. 352–356.
• Surowska B.L., Ingeborga Bachmann nie żyje, „Literatura na Świecie” 1973, nr 10, s. 372.
• Surowska B.L., Orfeusz, Eurydyka, Hermes [omówienie], „Literatura na Świecie” 1973, nr 4, s. 12–17.
• Surowska B.L., Skąd się wzięło robactwo u Kafki?, „Literatura na Świecie” 1987, nr 2, s. 175–181.
• Tauschinski O.J., Najpokorniejszy sługa, Panie Autorze, „Literatura na Świecie” 1972, nr 1, s. 158–161.
• Trakl G., Wiersze z rękopisów, przeł., komentarzami i kalendarium opatrzył A. Lam, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
• W królestwie milczenia. Z Gerhardem Rothem rozmawia Monika Muskała, „Literatura na Świecie” 1997, nr 1–2, s. 125–137.
• „W ogóle mnie nie ma…”. Z Elfriede Jelinek rozmawia Riki Winter, przeł. A. Kopacki, „Literatura na Świecie” 1997, nr 1–2, s. 50.
• Wydmuch M., Franz Kafka. Klasycy literatury XX w., Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, Warszawa 1982.
• Wywiad z Ingeborgą Bachmann, rozmawiał Karol Sauerland, przeł. A. Czajka, „Literatura na Świecie” 1974, nr 8, s. 166–173.

Identifiers

DOI

10.16926/trs.2017.02.03