Retoryka w służbie przywódcy politycznego

• Authors: Czapińska Marta

Title variants

EN

The rhetoric in the service of political leaders

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Powstały u zarania demokracji ateńskiej spór o rolę retoryki w działalności przywódcy politycznego nie wygasł wraz z końcem tego ustroju. Jego przebieg możemy śledzić m. in. na kartach tekstów Platona, Cycerona i Machiavellego. Platon deklaruje się jako przeciwnik sofi stycznego traktowania retoryki jako narzędzia służącego do manipulacji drugim człowiekiem. Cyceron uznaje, że stosowanie technik retorycznych w celu sterowania wolą słuchacza jest dopuszczalne jedynie w przypadku polityka, którego etyczna postawa jest gwarantem ich prawidłowego wykorzystania. W ujęciu Machiavellego natomiast retoryka odzyskuje charakter, jaki posiadała w przekonaniu sofistów – ma służyć przywódcy politycznemu w realizacji jego planów. Okazuje się zatem, że na skutek odmiennego rozumienia rzeczywistości państwowej, wynikającego głównie z przypisywania różnej wagi orientacji etycznej jednostek sprawujących władzę, wspomniani autorzy dochodzą do odmiennych wniosków, a zainicjowana przez starożytnych Greków dyskusja po wiekach wraca do punktu wyjścia.

EN

A dispute ignited at the dawn of the Athenian democracy about the role of the rhetoric in the activities of political leaders did not fade out completely at the end of that regime. Its course we can track inter alia on the pages of texts written by Plato, Cicero and Machiavelli. Plato speaks against the rhetoric sophistically understood as a tool serving to manipulate other people. Cicero concludes that the use of rhetorical techniques in order to take control over listener’s will is allowed only for a politician, whose ethical attitude is the guarantee of their proper use. However, from the Machiavelli’s perspective, the rhetoric retrieves its sophistic character - to serve political leaders to fully implement their plans. It appears then that on account of different perceptions of the state’s reality, which arise from the particular inclination to attach various levels of importance to the moral sense of individuals in power, these authors come to contrastive conclusions, and the discussion initiated by the ancient Greeks goes back to the starting point centuries later.

Keywords

PL

Machiavelli; lider polityczny; Platon; Cyceron

Machiavelli; political leader; Plato; Cicero

• Publisher: Polskie Towarzystwo Retoryczne
• Journal: Res Rhetorica
• Year: 2015
• Volume: 2
• Issue: 4
• Pages: 19-29

Dates

published

2015

Contributors

author

Czapińska Marta

• Uniwersytet Łódzki

References

• Ciceronis Rhetorica. 1960–1961. t. 1–2, Oxonii, Oxford: Oxford University Press.
• Ciceronis Scripta quae manserunt omnia. 1879–1980. t. 1-4, Lipsiae: B. G. Teubner.
• Colish, Marcia. 1978. Cicero’s De offi ciis and Machiavelli’s Prince, “Sixteen Century Journal” 1978, IX, s. 81-93.
• Cyceron. 1873. Brutus. W Pisma krasomówcze i polityczne M. T. Cycerona, przeł. E. Rykaczewski. Poznań: Biblioteka Kórnicka.
• De Mattei Rodolfo. 1976. Sapienza, sapere, saviezza e prudenza nel Machiavelli, “Lingua Nostra” 1976, vol. XXXVII, s. 14-17.
• Gilbert Felix. 1970. Machiavelli e Guicciardini. Pensiero politico e storiografi co a Firenze nel Cinquecento, Torino, Einaudi.
• Jaeger Werner. 2001. Paideia. Formowanie człowieka greckiego. przeł. M. Plezia i H. Bednarek, Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Machiavelli Niccolò. 2001. Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio. W Edizioni Nazionale delle opere di Niccolò Machiavelli: Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio. Red. F. Bausi. t. I – II, Roma: Salerno Editrice.
• Machiavelli Niccolò. 2006. Il Principe. Red. M. Martelli. Roma, Salerno Editrice 2006.
• Machiavelli Niccolò. 2007. Istorie Fiorentine e altre opere storiche e politiche, red. A. Montevecchi. Torino: UTET.
• Piekarski Romuald. 2007. Koncepcja cnót politycznych Machiavellego na tle elementów klasycznej etyki cnót, Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Platonis Opera. 1961–1962. Oxonii, Oxford: Oxford University Press.
• Stephens J. N. 1988. Ciceronian Rhetoric and the Immortality of Machiavelli’s ‹‹Prince››, „Renaissance Studies” 2, s. 258–267.
• Viroli Maurizio. 2006. Machiavelli oratore. W Machiavelli senza i Medici (1498–1512). Scrittura del potere, potere della scrittura, Atti del Convegno di Losanna. 18–20 novembre 2004. red. Marchand J.–J., Roma: Salerno Editrice. s. 371-394

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.17380/rr2015.4.2