Historia wychowania w twórczości i działalności dydaktycznej Jadwigi Lechickiej (1895–1965) w okresie toruńskim

• Authors: Dorota Grabowska-Pieńkosz

Title variants

EN

History of education in the work and teaching activity of Jadwiga Lechicka(1895–1965) during the Toruń period

Abstracts

EN

Aim: The article takes on the subject of the beginnings of formation of the academic history of upbringing at the Nicolaus Copernicus University in Toruń, which was established after World War II. It is a proposal to complement previous publications devoted to the historians of education and upbringing at the Toruń University. Jadwiga Lechicka should be counted among them because of her scientific and didactic activity in this area, which came to light mainly during her work at the Nicolaus Copernicus University. Methods: An analysis of archival materials, memoire, biographies, and publications written by Jadwiga Lechicka. Results: Lechicka was involved in the activities of a specialist organisation researching the history of education (Pracownia Dziejów Oświaty Polskiej Akademii Nauk – Education History Unit of the Polish Academy of Sciences), and she actively participated in the work of the Polish Historical Society, contributing to the development of its local branches in Łódź and Toruń. Her didactic activities at the university level are also noteworthy, as during her time in Toruń she successfully implemented the problems of the history of education during exercises and lectures. In addition, her master’s seminars, which she initially conducted together with the founder of Toruń pedagogy faculty, Kazimierz Sośnicki, and then independently, were very popular among students. Conclusions: Although the history of upbringing was not a basic discipline in her research, the publications she prepared on this subject contributed significantly to enriching the output of educational historiography. In general, their subject matter concerned the Age of Enlightenment, while at the same time Lechicka’s interests were directed towards the Pomeranian region.

Keywords

EN

history of education; education in Pomerania; Enlightenment; scientificpublications; didactic activity

• Publisher: Związek Nauczycielstwa Polskiego
• Journal: Przegląd Historyczno-Oświatowy
• Year: 2022
• Volume: LXV
• Issue: 3-4
• Pages: 55-74

Dates

published

2022

Contributors

author

Dorota Grabowska-Pieńkosz

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Archiwum UMK (AUMK), Akta osobowe Jadwigi Lechickiej (AOJL), sygn. K-11/22, (a) Ankieta personalna; (b) Ocena własnej działalności naukowej za lata 1923–1953; (c) Olga Nikonowiczowa, W 30 rocznicę śmierci Profesor Jadwigi Lechickiej; (d) Oświadczenie; (e) Pismo dyrekcji Instytutu Historii UMK do Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego o mianowanie kierownikiem Katedry Historii Polski i Powszechnej XVI–XVIII w. prof. dr Jadwigi Lechickiej; (f) Wyciąg z protokołu nr 7 posiedzenia Rady Wydziału Humanistycznego UMK z dnia 7 maja 1947; (g) Wyciąg z protokołu nr 8 posiedzenia Rady Wydziału Humanistycznego UMK z dnia 14 maja 1947; (h) Życiorys.
• Archiwum UMK (AUMK), Akta personalne i habilitacyjne prof. Jadwigi Lechickiej (APiHJL), sygn. WH-33/12, (a) Ocena dorobku naukowego Doc. dr Jadwigi Lechickiej; (b) Pismo Do P. T. Ob. Dziekana Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu M. Kopernika w Toruniu; (c) Spis prac naukowych prof. dr Jadwigi Lechickiej; (d) Zaświadczenie o wykonanej pracy przez J. Lechicką w czasie okupacji; (e) Życiorys.
• Archiwum UMK (AUMK), Spuścizna Jadwigi Lechickiej (SJL), sygn. 309/98/2, Hugo Kołłątaj w świetle dotychczasowych badań.
• Archiwum UMK (AUMK), Spuścizna Jadwigi Lechickiej (SJL), sygn. 309/98/3, Kuźnica Kołłątajowska i Komisja Edukacji Narodowej.
• Archiwum UMK (AUMK), Spuścizna Jadwigi Lechickiej (SJL), sygn. 309/98/20, J. Lechicka jako prodziekan i dziekan Wydziału Humanistycznego UMK.
• Archiwum UMK (AUMK), Spuścizna Jadwigi Lechickiej (SJL), sygn. 309/98/22, Zakładowa Organizacja Związkowa Wydziału Humanistycznego ZNP.
• Archiwum UMK (AUMK), Spuścizna Jadwigi Lechickiej (SJL), sygn. 309/98/26, (a) Materiały biograficzne, Dyplom na nauczycielkę szkół średnich ogólnokształcących i seminariów nauczycielskich; (b) Materiały biograficzne, Świadectwo dojrzałości z Gimnazjum czwartego we Lwowie; (c) Materiały biograficzne, Świadectwo dojrzałości z Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego.
• Archiwum UMK (AUMK), Spuścizna Jadwigi Lechickiej (SJL), sygn. 309/98/28, Korespondencja służbowa.
• Archiwum UMK (AUMK), sygn. 38560, Barbara Balcerowicz, Jadwiga Lechicka bio-bibliograficzna.
• Pierwsze sprawozdanie Funduszu Kultury Narodowej. 1/III 1928–1/ IV 1931 (1931), Warszawa: Wydawnictwo Funduszu Kultury Narodowej.
• Polskie Stowarzyszenie Kobiet z Wyższem Wykształceniem w latach 1926–1936 (1936), Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Kobiet z Wyższem Wykształceniem.
• Skład Uniwersytetu Jana Kazimierza w latach akademickich 1923/1924 i 1924/1925 (1924), Lwów: Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie.
• Sprawozdanie Zakładu Naukowego Żeńskiego z prawem publiczności im. Zofii Strzałkowskiej za rok szkolny 1925/1926 (1926), Lwów: Zakład NaukowoWychowawczy im. Zofii Strzałkowskiej.
• Sprawozdanie Zakładu Naukowego Żeńskiego z prawem publiczności im. Zofii Strzałkowskiej za rok szkolny 1926/1927 (1927), Lwów: Zakład Naukowo-Wychowawczy im. Zofii Strzałkowskiej.
• Czajecka B. (1990), „Z domu w szeroki świat”: droga kobiet do niezależności w zaborze austriackim w latach 1890–1914, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
• Dormus K. (2015), Wątek kształcenia dziewcząt w reformach szkolnych od czasów Komisji Edukacji Narodowej do II wojny światowej, „Biuletyn Historii Wychowania” nr 33.
• Drozdek-Małolepsza T. (2007), Rada Naukowa Wychowania Fizycznego wobec wychowania fizycznego i sportu kobiet (1927–1939) – zarys problematyki, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie” z. 7.
• Drozdek-Małolepsza T. (2014), Problematyka zdrowia, promocji zdrowia i higieny w świetle sportowej prasy kobiecej w Polsce w okresie międzywojennym, „Rocznik Lubelski” t. 40, cz. 2.
• Drozdowska A. (2020), Ewolucja celów Ligi Kobiet w latach 1945–1989 w świetle jej statutów, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych” nr 1 (8).
• Falkowska J., Grabowska-Pieńkosz D. (2018), Historia wychowania na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, Toruń: Fundacja Societas et Ius.
• Falkowska J., Grabowska-Pieńkosz D. (2017), Myśl pedagogiczna w badaniach naukowych toruńskich historyków wychowania, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Pedagogika” z. 33.
• Galon R. (przewodniczący komitetu red.) (1965), Uniwersytet Mikołaja Kopernika 1956–1965, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Gieysztor A. (1997), Towarzystwo Miłośników Historii w czasie II wojny światowej, w: M.M. Drozdowski, H. Szwankowska (red.), Warszawskie środowisko historyczne w XX wieku. Dziewięćdziesięciolecie Towarzystwa Miłośników Historii, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Historii PAN.
• Grabowska-Pieńkosz D. (2019), Towarzystwo Pedagogiczne (1868–1921) wobec edukacji kobiet w zaborze austriackim, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” nr 1–2.
• Grabowska-Pieńkosz D., Falkowska J. (2020), Współczesne tendencje w nauczaniu historii wychowania w wybranych ośrodkach akademickich, „Studia Paedagogica Ignatiana” nr 2.
• Grzybowski R. (2022), Prof. dr hab., dr h.c. Lech Marian Mokrzecki (1935– 2021): uczony – artysta – człowiek. Szkic do biografii, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” nr 1–2.
• Kasperowiczowa H. (1986), Moje szkoły, w: A. Borkiewicz-Celińska i inni (komitet red.), Szkoła im. Juliusza Słowackiego w Warszawie, Warszawa: PIW.
• Król J. (2019), Organizacja Pracy Obywatelskiej Młodzieży „Straż Przednia” (1932–1939) jako Szkoła Formacji Propaństwowej, „Forum Pedagogiczne” nr 1.
• Lechicka J. (1930), Odgłosy strajku szkolnego w r. 1905 wśród młodzieży galicyjskiej, w: S. Drzewiecki, Z. Nowicki, T. Wojeński (red.), Walka o szkołę polską: w 25-lecie strajku szkolnego, Warszawa: Wydawnictwo Związku Nauczycielstwa Polskich Szkół Powszechnych i Średnich.
• Lechicka J. (1949), Wybicki i Komisja Edukacji Narodowej, „Zapiski TNT” nr 1–2.
• Lechicka J. (1962a), Adam Szelągowski jako dydaktyk historii, „Wiadomości Historyczne” nr 5.
• Lechicka J. (1962b), Józef Wybicki: życie i twórczość, Toruń: PWN Oddział w Łodzi.
• Lechicka J., Uklejska M. (1935), Szkoła w życiu codziennym: spostrzeżenia i refleksje, Warszawa: Nasza Księgarnia.
• Maliszewski K. (2015), Profesor Jerzy Wojtowicz – sylwetka człowieka i uczonego, w: K. Maliszewski, W. Piasek (red.), Jerzy Wojtowicz – historyk gospodarki, społeczeństwa i kultury doby nowożytnej, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Maliszewski T. (2006), Z piórem i muzyką przez życie. Profesor Lech Mokrzecki. Rozmowy z Jubilatem, w: R. Grzybowski, T. Maliszewski (red.), W służbie historii nauki, kultury i edukacji. Księga pamiątkowa dedykowana prof. Lechowi Mokrzeckiemu z okazji pięćdziesięciolecia pracy zawodowej, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Maternicki J. (2011), Szelągowski Adam Wiktor (1873–1961), w: Polski Słownik Biograficzny, t. XLVII, Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Meissner A. (1999), Spór o duszę polskiego nauczyciela. Społeczeństwo galicyjskie wobec problemów kształcenia nauczycieli, Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
• Nowosielska E. (2017), Kwestia kobieca w polskich bibliografiach od XIX wieku do roku 1939, „Chorzowskie Studia Polityczne” nr 14.
• Pakulski J. (1978), Aneksy, w: M. Biskup (red.), Dzieje Towarzystwa Naukowego w Toruniu: 1875–1975, t. 2, Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu.
• Piasek W. (2020), Jadwiga Lechicka. „Kobieta nowa i nowoczesna” a nowy porządek i relacja płci w historii oraz naukowych instytucjach historycznych, w: A. Derra, A. Kola, W. Piasek (red.), Niewidzia(l)ne. Kobiety i historia
• Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Pisulińska J. (oprac.) (2016), Wykaz rozpraw doktorskich z zakresu historii wykonanych na Wydziale Filozoficznym/Humanistycznym Uniwersytetu Lwowskiego w latach 1871–1939, w: J. Maternicki, J. Pisulińska, L. Zaszkilniak (red.), Historia w Uniwersytecie Lwowskim: badania i nauczanie (do 1939 roku), Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Redzik A. i inni (red.) (2017), Academia Militans. Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie, Kraków: Wydawnictwo Wysoki Zamek.
• Serczyk J. (1971), Lechicka Jadwiga (1898–1965), w: Polski Słownik Biograficzny, t. XVI, Wrocław – Warszawa – Kraków: Wydawnictwo PAN.
• Serczyk J. (1978), W Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1945–1975, w: M. Biskup (red.), Dzieje Towarzystwa Naukowego w Toruniu: 1875–1975, t. 2, Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu.
• Suchmiel J. (2000), Działalność naukowa kobiet w Uniwersytecie we Lwowie do roku 1939, Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie.
• Szulakiewicz W. (2006), Historia oświaty i wychowania w Polsce 1944–1956, Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Szulakiewicz W. (2007), Historia wychowania w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika (1945–2005), „Biuletyn Historii Wychowania” nr 23.
• Szulakiewicz W. (2008), Lechicka Jadwiga (1898–1965), w: A. Meissner, W. Szulakiewicz (red.), Słownik biograficzny polskiej historii wychowania, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Szulakiewicz W. (2022), Działalność Stanisława Tynca na rzecz rozwoju historii wychowania po II wojnie światowej, „Studia Paedagogica Ignatiana” nr 2.
• Tomczak A. (1966), Jadwiga Lechicka jako pedagog i działacz społeczny, „Zapiski Historyczne” nr 4.
• Wierzbicka M. (2009), Polskie Stowarzyszenie Kobiet z Wyższym Wykształceniem, w: A. Janiak-Jasińska, K. Sierakowska, A. Szwarc (red.), Działaczki społeczne, feministki, obywatelki... Samoorganizowanie się kobiet na ziemiach polskich po 1918 roku (na tle porównawczym), t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
• Wojtowicz J. (1966), Jadwiga Lechicka jako Uczony, „Zapiski Historyczne” nr 4.
• Wojtowicz J. (1995), Moi nauczyciele akademiccy – garść wspomnień historyka: studenta i pracownika naukowego UMK, w: A. Tomczak (red.), Uniwersytet Mikołaja Kopernika: wspomnienia pracowników, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Zielińska A. (2011), Toruński Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego w liczbach, w: J. Kłaczkow (red.), Polskie Towarzystwo Historyczne w Toruniu (1946–2011), Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Identifiers

DOI

10.17460/PHO_2022.3_4.05

Biblioteka Nauki

2179165