Od grupy badawczej do szkoły naukowej. Cieszyńska Naukowa Szkoła Badań Kultury i Oświaty Pogranicza

• Authors: Ewa Ogrodzka-Mazur , Anna Szafrańska

Title variants

EN

From a research group to a science school. The Cieszyn Research School for Borderland Culture and Education

Abstracts

EN

Aim: The study is aimed at outlining the functioning of the Cieszyn Research School for Borderland Culture and Education, founded and developed over the last three decades by Professor Tadeusz Lewowicki at the University of Silesia in Katowice, Faculty of Ethnology and Educational Sciences (currently: Faculty of Art and Educational Science). Methods: The School’s activity was described on the basis of the concept of distinguishing and estimating seven factors/phenomena attributed to a scientific school – genealogy, time, place, self-awareness, ideological core, methodological core and writings, styles and worldviews, developed by Zbysław Muszyński. Results: The article synthetically presents the results of team research initiated in 1989 in the Polish-Czech borderland in Cieszyn Silesia. The researchers focused on educational environments (family, school, local communities, churches of various denominations), problems of social and educational policy, socialization and identity formation, teacher’s work in multicultural conditions and social conditions of intercultural education. The result of these undertakings is the series “Edukacja Interkulturowa /Intercultural Education/”, published since 1992, which currently comprises 95 volumes. Conclusions: Over thirty years of theoretical achievements, research results and practical experience of the Cieszyn Research School for Borderland Culture and Education, as well as of other Polish research centers dealing with the issues of multi- and intercultural education, became the basis for developing a synthesis containing the outline of intercultural pedagogy – as a discipline of educational science.

Keywords

EN

research into borderland culture and education; Polish-Czech borderland; scientific school; Tadeusz Lewowicki

• Publisher: Związek Nauczycielstwa Polskiego
• Journal: Przegląd Historyczno-Oświatowy
• Year: 2023
• Volume: LXVI
• Issue: 1-2
• Pages: 68-79

Dates

published

2023

Contributors

author

Ewa Ogrodzka-Mazur

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

author

Anna Szafrańska

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Babiński G. (2001), Pogranicza stare i nowe. Ciągłość i zmiana procesów społecznych, w: K. Krzysztofek, A. Sadowski (red.), Pogranicza etniczne w Europie. Harmonia i konflikty, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytet w Białymstoku.
• Chlebowczyk J. (1983), O prawie do bytu małych i młodych narodów: kwestia narodowa i procesy narodotwórcze we wschodniej Europie środkowej w dobie kapitalizmu (od schyłku XVIII do początków XX wieku), Warszawa – Kraków: PWN.
• Goćkowski J. (1981), Socjokulturowy charakter szkół naukowych, w: J. Goćkowski, A. Siemianowski (red.), Szkoły w nauce, Wrocław: Ossolineum.
• Jadacki J.J. (2016), Mistrz i uczeń, w: P. Okołowski, M. Omyła (red.), Filozofii Polacy potrzebują. Księga pamiątkowa ofiarowana Witoldowi Mackiewiczowi w siedemdziesiątą piątą rocznicę urodzin. Wydanie specjalne „Edukacji Filozoficznej”, Warszawa: UW, Instytut Filozofii.
• Lewowicki T. (1994), Poczucie tożsamości narodowej młodzieży – stałość i zmienność (uwagi końcowe), w: tenże (red.), Poczucie tożsamości narodowej młodzieży. Studium z pogranicza polsko-czeskiego, Cieszyn: UŚ – Filia w Cieszynie.
• Lewowicki T. (1995a), Problemy tożsamości narodowej – w poszukiwaniu sposobów uogólnionych ujęć kwestii poczucia tożsamości i zachowań z tym poczuciem związanych, w: M.M. Urlińska (red.), Edukacja a tożsamość etniczna, Toruń: UMK.
• Lewowicki T. (1995b), O badaniach społeczności pogranicza – od parcjalnych opisów ku elementom teorii zachowań tożsamościowych, w: J. Nikitorowicz (red.), Edukacja międzykulturowa – w kręgu potrzeb, oczekiwań i stereotypów. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”.
• Lewowicki T. (2011), O doświadczeniach edukacji wielokulturowej oraz perspektywie edukacji i pedagogiki międzykulturowej, w: T. Lewowicki, E. Ogrodzka-Mazur, A. Szczurek-Boruta (red.), Edukacja międzykulturowa – dokonania, problemy, perspektywy, Cieszyn – Warszawa – Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Lewowicki T. (2019), O pograniczu, tożsamości ludzi pogranicza i edukacji humanistycznej, w: M. Sobecki, D. Misiejuk, J. Muszyńska, T. Bajkowski (red.), Człowiek pogranicza. Wyzwania humanistycznej edukacji. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Jerzemu Nikitorowiczowi, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Muszyński Z. (1995), Siedem cech głównych szkoły naukowej, „Filozofia Nauki” nr 1.
• Ogrodzka-Mazur E. (2012), Wprowadzenie, „Edukacja Międzykulturowa” nr 1. Ogrodzka-Mazur E. (red.) (2019), Tadeusz Lewowicki. Doctor Honoris Causa Universitatis Silesiensis, Katowice: UŚ.
• Ogrodzka-Mazur E., Szafrańska A., Malach J., Chmura M. (2021), Cultural identity and education of learning young adults in selected countries of East-Central Europe. A Polish-Czech comparative study, Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht V&R.
• Ogrodzka-Mazur E., Szczurek-Boruta A. (2012), Działalność naukowo-badawcza, dydaktyczna i organizacyjna Zakładu i Katedry Pedagogiki Ogólnej Uniwersytetu Śląskiego na Wydziale Etnologii i Nauk o Edukacji w latach 1989–2012. Wokół cieszyńskiej szkoły badań pogranicza Profesora Tadeusza Lewowickiego, w: A. Szczurek-Boruta, E. Ogrodzka-Mazur (red.), Poza paradygmaty. Pedagogika międzykulturowa. T. 2. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Lewowickiemu. Cieszyn – Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Ogrodzka-Mazur E., Szczurek-Boruta A. (2013), Z teorii i praktyki edukacji międzykulturowej, w: R. Mrózek, U. Szuścik (red.), Z przeszłości i współczesności kształcenia pedagogicznego w Cieszynie, Katowice: UŚ.
• Ogrodzka-Mazur E., Szczurek-Boruta A. (2022), Tradycja i współczesność Cieszyńskiej Naukowej Szkoły Badań Kultury i Oświaty Pogranicza (1989–2021), w: U. Szuścik (red.), Kształcenie pedagogiczne, artystyczne i etnologiczne w Filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie. 50-lecie tradycji (1971–2021), Katowice: UŚ.
• Panic I. (2009–2015), Dzieje Śląska Cieszyńskiego od zarania do czasów współczesnych, t. 1–8, Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie.
• Rusek H. (2009), Cieszyńska szkoła badań pogranicza, w: T. Lewowicki, E. Ogrodzka-Mazur, J. Urban (red.), Społeczne uwarunkowania edukacji międzykulturowej. T. 1. Konteksty teoretyczne, Cieszyn – Warszawa – Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Szulakiewicz W. (2021), Mistrz – nauczyciel i jego powinności. Szkic z pedeutologii historycznej, „Studia Paedagogica Ignatiana” nr 3.

Identifiers

DOI

10.17460/PHO_2023.1_2.05

Biblioteka Nauki

15788834