Szkolnictwo z polskim językiem nauczania w Republice Czeskiej: dotychczasowe doświadczenia, problemy, perspektywy

• Authors: Barbara Grabowska , Ewa Ogrodzka-Mazur

Title variants

EN

School education with the Polish language as the language of instruction in the Czech Republic: past experiences – problems – prospects

Abstracts

EN

Aim: This ethnographic study is aimed at outlining the functioning of education with the Polish language as the language of instruction in the Czech Republic. Methods: The research for the text was conducted in the post-positivist paradigm, with the application of the strategy of ethnographic studies. In this regard, the method of searching secondary sources as well as observation and interviews were used. Results: As a result of the conducted analyses, a review of education with the Polish language as the language of instruction was created, pertaining to two counties of the Czech-Polish borderland – Karviná and Frýdek-Místek. Conclusions: Despite an increase in the number of students attending schools with the Polish language as the language of instruction in 2010–2022, simultaneously with the not increasing number of educational institutions (kindergartens and schools), the reasons for the decrease in their total number in previous decades should be sought in: the structural transformations in the Czechoslovak school system, as a result of which lower-organized schools were closed; the liquidation of Polish settlements as a result of mining damages; the lack of vocational schools with the Polish language as the language of instruction; the decreasing social usefulness of the Polish language in the environment; and the increasing number of mixed marriages. On the other hand, the Polish national minority in the Czech Republic has a well-developed organizational background and numerous organizations, social and cultural institutions operate there. Their activities not only serve the minority, but above all support education with the Polish language as the language of instruction.

Keywords

EN

education with the Polish language as the language of instruction; Czech Republic; Polish-Czech borderland; Zaolzie

• Publisher: Związek Nauczycielstwa Polskiego
• Journal: Przegląd Historyczno-Oświatowy
• Year: 2023
• Volume: LXVI
• Issue: 1-2
• Pages: 80-93

Dates

published

2023

Contributors

author

Barbara Grabowska

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

author

Ewa Ogrodzka-Mazur

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Dziewulak D. (2020), Ustroje szkolne państw członkowskich Unii Europejskiej, Warszawa: Kancelaria Sejmu.
• Grabowska B., Ogrodzka-Mazur E. (2010), Stan, problemy i perspektywy szkolnictwa z polskim językiem nauczania w Republice Czeskiej, w: T. Lewowicki, J. Nikitorowicz, A. Szczurek-Boruta (red.), Szkolnictwo z polskim językiem nauczania w państwach europejskich – stan, problemy i perspektywy, Białystok – Cieszyn – Warszawa: Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP w Warszawie, Stowarzyszenie Wspierania Edukacji Międzykulturowej.
• Jasiński Z. (1980), Organizacja polonijnego szkolnictwa podstawowego w Czechosłowacji po II wojnie światowej, w: A. Koprukowniak (red.), Szkolnictwo polonijne po drugiej wojnie światowej, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Jasiński Z. (2002), Wybrane problemy szkolnictwa polskiego na Zaolziu i Kresach Ostrawskich w latach 1920–2000, w: J. Szymeczek (red.), Polacy na Zaolziu 1920–2000, Czeski Cieszyn: Wydawnictwo Kongres Polaków w Republice Czeskiej.
• Kania T. (1992), Szkolnictwo Śląska Cieszyńskiego w latach 1920–1938 (z wyróżnieniem głównych uwarunkowań i tendencji na Zaolziu), w: T. Lewowicki (red.), Dzieci z Zaolzia (z badań osobowości uczniów szkół podstawowych z polskim językiem nauczania), Cieszyn: Wydawnictwo UŚ – Filia w Cieszynie.
• Kubisz J. (1922), Początki polskich organizacji nauczycielskich na Śląsku, „Miesięcznik Pedagogiczny” nr 12.
• Kufa I. (2005), Zamiast wstępu, w: tenże (red.), 10 lat Centrum Pedagogicznego dla Polskiego Szkolnictwa Narodowościowego w Republice Czeskiej, Czeski Cieszyn: Wydawnictwo Centrum Pedagogiczne.
• Lewowicki T., Szczurek-Boruta A., Szafrańska A. (2017), Sfery życia duchowego dzieci, młodzieży i dorosłych – studium z pogranicza polsko-czeskiego, t. 4, O nauczycielach, ich spostrzeganiu świata społecznego i aktywności, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Obyvatelstvo podle vybraného mateřského jazyka, https://vdb.czso.cz/vdbvo2/faces/index.jsf?page=vystup-objekt-parametry&sp=A&skupId= 4329&pvokc=&katalog=33524&pvo=SLD21010-KR&z=T (dostęp: 3.08.2023).
• Obyvatelstvo podle vybraných národností, https://vdb.czso.cz/vdbvo2/faces/index.jsf?page=statistiky&katalog=33495#katalog=33522 (dostęp: 3.08.2023).
• Panic I. (1992), Szkolnictwo na Śląsku Cieszyńskim po II wojnie światowej, w: T. Lewowicki (red.), Dzieci z Zaolzia (z badań osobowości uczniów szkół podstawowych z polskim językiem nauczania), Cieszyn: Wydawnictwo UŚ – Filia w Cieszynie.
• Szczurek-Boruta A. (2017), Nauczyciele i ich strategie działania – refleksje z badań nad nauczycielami szkół z polskim językiem nauczania w Republice Czeskiej, „Studia Pedagogiczne” t. L.
• Zahradnik S. (1990), Polska grupa narodowa w Czechosłowacji 1920–1990, cz. 2, „Głos Ludu” 15.02.1990.
• Zákon o právech příslušníků národnostních menšin a o změně některých zákonů. Zákon č. 273/2001 Sb, https://www.zakonyprolidi.cz/cs/2001-273 (dostęp: 3.02.2023).
• Zákon o předškolním, základním, středním, vyšší m odborném a jiném vzdělávání (školský zákon). Zákon č. 561/2004 Sb, https://www.zakony-prolidi.cz/cs/2004–561 (16.02.2023).

Identifiers

DOI

10.17460/PHO_2023.1_2.06

Biblioteka Nauki

15793274