Porządkowanie nazewnictwa urzędowego Polski ― zmiany, ustalanie, znoszenie toponimów problemy z tym związane

• Authors: Urszula Bijak

Title variants

EN

Arrangement of the official toponyms of Poland ― changes, establishment, abolition of toponyms and related problems

Abstracts

EN

The article presents the current work of the Commission on Names of Localities and Physiographic Objects to put Poland’s official geographical names in order. It outlines the main trends resulting from the requests of local authorities: changes in the forms of names (phonetic, inflectional, and derivational), renominations aiming to eliminate the discord between the official and non-official toponymy, establishing names for newly created or nameless objects, changes in the type of locality, and the abolition of names. Particular attention was paid to the impact of the regulations of various central administrative authorities on naming, the principles of the codification of names were presented, the Commission’s actions to counteract the mass abolition of names of small objects, and conclusions drawn on the effects of its work between 2017–2022.

PL

Artykuł przedstawia prace Komisji Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych mające na celu uporządkowanie urzędowych nazw geograficznych Polski. Nakreślono w nim główne typy zmian wynikające z wniosków władz samorządowych: zmiany form nazw (fonetyczne, fleksyjne i słowotwórcze), renominacje mające na celu zlikwidowanie rozdźwięku między nazwą urzędową i nazwą używaną lokalnie, ustalanie nazw dla obiektów nowo powstałych lub bezimiennych, zmiany rodzaju obiektu oraz znoszenie nazw nieużywanych i nie posiadających lokalizacji. Szczególną uwagę zwrócono na wpływ rozporządzeń różnych organów administracji centralnej na nazewnictwo, przedstawiono zasady kodyfikacji nazw oraz wnioski z efektów prac KNMiOF w latach 2017–22. 

Keywords

PL

kodyfikacja nazewnictwa; urzędowe wykazy toponimów; Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych

EN

codification of names; gazetteers; Commission on Names of Localities and Physiographic Objects

• Publisher: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Onomastica
• Year: 2022
• Volume: 66
• Pages: 355-366

Dates

published

2022

Contributors

author

Urszula Bijak

• Insitute of Polish Language, PAS

• https://orcid.org/0000000303786929

References

• Bijak, U. i Czopek-Kopciuch, B. (2020). Toponyms of selected communes with minority languages in north-eastern Poland (legal regulations and practice). Onomàstica. Anuari de la Societat d’Onomàstica, 6, 125–137.
• Babik, Z. (2019). Tzw. akcja UN-owska (1954?–1970?) - projekt, przebieg, efekty, próba oceny [The campaign to gather terrain names in Poland (1954?–1970?) - The project, realization, effects, and its attempt at evaluation]. Onomastica, 63, 291–313.
• Cieślikowa, A. (2008). Co można powiedzieć o obecnych tendencjach zmian w nazewnictwie miejscowym Polski? [On present tendencies in the changes of naming of localities in Poland]. Acta onomastica, 49, 71–76.
• Czopek-Kopciuch, B. (2012). Prace Komisji Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych przy MSWiA [Work of the Commission on Names of Localities and Physiographic Objects of the Ministry of Internal Affairs and Administration]. Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, 23, 71–79.
• DzU 2003 = Ustawa z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych. Dz. U. z 2003 r., nr 166, poz. 1612. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20031661612
• DzU 2005 = Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Dz. U. z 2005 r., nr 17, poz. 141. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20050170141
• DzU 2013 = Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. Dz. U. z 2013 r., poz. 200. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20130000200
• DzU 2015 = Obwieszczenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 4 sierpnia 2015 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. Dz. U. z 2015 r., poz. 1636. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20150001636
• DzU 2017 = Ustawa z dnia 14 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych
• gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki oraz ustawy o zmianie ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Dz. U. z 2017 r., poz. 2495. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20170002495
• DzU 2019 = Obwieszczenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 października 2019 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. Dz. U. z 2019 r., poz. 2360. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190002360
• DzU 2021 = Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 21 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji miejscowości, ulic i adresów. Dz. U. z 2021 r., poz. 1368. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20210001368
• Raport o stanie rynku telekomunikacyjnego w Polsce w 2019 r. [Report on the state of the telecommunications market in Poland in 2019]. Urząd Komunikacji Elektronicznej 2020. Warszawa. https://www.uke.gov.pl/download/gfx/uke/pl/defaultaktualnosci/36/345/9/raport_o_stanie_rynku_telekomunikacyjnego_w_polsce_w_2019_r_4.09.pdf
• Rieger, J. (2020). Z historii ustalania nazw miejscowości na pograniczu polsko-ukraińskim po 1945 r. [Some remarks on the changes of place names in the Polish-Ukrainian borderlands after 1945]. Teka Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych, 6, 31–38.
• Rospond, S. (red.). (1951). Słownik nazw geograficznych Polski Zachodniej i Północnej [Dictionary of geographical names of Western and Northern Poland] (t. 1–2). Warszawa: Polskie Towarzystwo Geograficzne.
• Rymut, K. (red.). (1996). Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany [Place names of Poland. History. Origin. Changes] (t. 1). Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.
• Rymut, K. (1989). W sprawie zasad ustalania nazw geograficznych [On the principles of standardizing geographical names]. W: M. Majtán (red.), Aktuálne úlohy onomastiky z hľadiska jazykovej politiky a jazykovej kultury (s. 36–42). Bratislava: Jazykovedný ústav Ľudovíta Štúra Slovenskej akademie vied.
• Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. (1923–1926). [Index of localities of the Republic of Poland] (t. 1–16). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Sochacka, S. (red.). (2016). Nazwy geograficzne Śląska [Geographical names of Silesia] (t. 17: Suplement). Opole: Instytut Śląski.
• Wolnicz-Pawłowska, E. (2019). Podstawowe zasady standaryzacji nazw obiektów fizjograficznych w Polsce. Cz. I [The basic principles of the standardization of the names of physiographic objects in Poland. Part I]. Onomastica, 63, 115–125.
• Wolnicz-Pawłowska, E. (2020). Podstawowe zasady standaryzacji nazw obiektów fizjograficznych w Polsce. Cz. II [The basic principles of the standardization of the names of physiographic objects in Poland. Part II]. Onomastica, 64, 41–52.
• Wykaz urzędowych nazw miejscowości w Polsce. (1980–82). [List of official settlement names in Poland] (t. 1–3). Warszawa: Wydawnictwo Akcydensowe.

Identifiers

DOI

10.17651/ONOMAST.66.24

Biblioteka Nauki

2166333