Stylizacja gwarowa w „Kujawskich legendach, gawędach i gadkach” Antoniego Benedykta Łukaszewicza

• Authors: Anna Paluszak-Bronka

Title variants

Stylizacja gwarowa w „Kujawskich legendach, gawędach i gadkach” Antoniego Benedykta Łukaszewicza

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

In this article, I focus on the dialectal jargon stylization in “Kujawskie legendy, gawędy i gadki” (Wrocław 2012, hereinafter referred to as KL) collected and adapted by Antoni Benedykt Łukaszewicz, to subsequently answer the question to what extent the linguistic exponents fall within the system of the Kujawy dialect and whether the texts compiled in the KL can be regarded as representative for the Kujawy region. As the material is fairly extensive, I limited the excerption to phonetic stylistic exponents, which I firstly compared with other studies of the Kujawy dialect and later with the scientific syntheses linked with the Polish dialectology. Based on the analyzed material I came to a conclusion that the most frequently applied exponents are narrowing of the vowels, de-nasalization of the nasal consonants, onset preiotation and labialization, and consonant reduction. Deviations from the ablaut or inter-word voicing phonetics are quite rare. The majority of these phenomena occur in the regions of Wielkopolska, Northern Poland and Mazowsze. They are characteristic not only of Kujawy but of a broader dialectal complex. Undoubtedly, their use in Kujawy appears to be common and the frequency of their occurrence in the text may point out to application of reconstructive stylization, which to a large extent is closer to the basis, i.e. the stylization model signifying the author’s attempt at a fairly consistent reflection of the systemic features of the Kujawy dialect.

Keywords

PL

stylizacja gwarowa; gwara; Kujawy

EN

dialectal stylization; dialect; Kujawy; dialectal stylization; dialect; Kujawy

• Publisher: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Polonica
• Year: 2016
• Volume: 36
• Pages: 249-258

Dates

published

2019-11-25

Contributors

author

Anna Paluszak-Bronka

References

• Dejna K., 1993, Dialekty polskie, wyd. 2, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Dubisz S., 1979, Stylizacja językowa – próba definicji, Prace Filologiczne, t. 29 , s. 191–216.
• Dubisz S., 1986, Stylizacja gwarowa w polskiej prozie trzydziestolecia powojennego. (Nurt ludowy w latach 1945–1975), Ossolineum i PAN, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
• Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., 2008, Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, wyd. 5, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Karaś H., Definicja stylizacji językowej i jej zakres, https://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?/1=podstawy-dialektologii&12=definicja-stylizacji-mwr (dostęp: 10 września 2015).
• Kida J., 1998, Stylistyka, styl i język artystyczny w edukacji polonistycznej, Wydawnictwo Oświatowe FOSZE, Rzeszów.
• Kostkiewiczowa T., 2008, Dialektyzacja, [w:] Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, wyd. 5, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 98.
• Kostkiewiczowa T., 2008, Stylizacja, [w:] Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, wyd. 5, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 538.
• Kurkowska H., Skorupka S., 2001, Stylistyka polska. Zarys, wyd. 5 z uzupełnieniami, PWN Warszawa.
• Łukaszewicz A.B., Kujawskie legendy, gawędy i gadki, t. 1. Genealogiczne Rodzinne, Archiwum Lewandowskich GRAL, Wrocław.
• Petrykowski P., 2003, Edukacja regionalna. Problemy podstawowe i otwarte, Wydawnictwo UMK, Toruń.
• Sobierajski Z., 1952, Gwary kujawskie, Nakładem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk z Zasiłkiem Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego i Polskiej Akademii Nauk, Poznań.
• Śliwiński W., 2010, Dialektyzmy w dramacie Stanisława Wyspiańskiego „Klątwa”, [w:] Studia Dialektologiczne IV, red. H. Kurek, A. Tyrpa, J. Wronicz, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków, s. 173–184.
• Urbańczyk S., 1972, Zarys dialektologii polskiej, wyd. 4, PWN, Warszawa.
• Wilkoń A., 1974, O stylizacji językowej w literaturze, Ruch Literacki, z. 6, s. 363–370.
• Wilkoń A., 1984, Problemy stylizacji językowej w literaturze, Przegląd Humanistyczny, z. 3, s. 11–29.
• Wojtak M., 1988, O języku i stylu „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Wronicz J., 2007, Jak tworzyć amatorskie słowniki gwarowe?, [w:] W kręgu dialektów i folkloru. Prace ofiarowane Doktor Teresie Gołębiowskiej, Docent Wandzie Pomianowskiej i Docent Zofii Stamirowskiej, pod red. S. Cygana, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce, s. 89–95.

Identifiers

DOI

10.17651/POLON.36.17