Gdzie jest metafora? Sposoby reprezentowania gestów metaforycznych w dialogu

• Authors: Izabela Kraśnicka

Title variants

EN

Where is metaphor? The ways of representing metaphoric gestures in dialogue

Abstracts

EN

The article presents a discussion of various ways of performing metaphorical gestures during the utterance. The observation of the conversing people involved in a dynamic discussion shows that metaphoricity is the result of the cooperation of two semiotic modes, verbal and gestural, where gestures can connect with the verbal layer of the utterance in at least several ways. In order to describe and analyse them, the author, based on the theoretical foundations developed in the field of gestures studies (A. Kendon, D. McNeill, C. Müller, A. Cienki, J. Antas), uses selected episodes of the information program “TAK JEST” as research material. The analysis includes statements that exemplify five different functions that metaphorical gestures can play in the process of creating meanings.

PL

Artykuł przedstawia omówienie różnych sposobów realizowania gestów metaforycznych podczas wypowiedzi. Obserwacja dialogujących osób zaangażowanych w żywą dyskusję pokazuje, że metaforyczność jest wynikiem współpracy dwóch trybów semiotycznych, werbalnego i gestycznego, przy czym gesty na co najmniej kilka różnych sposobów mogą łączyć się z warstwą słowną wypowiedzi, wyrażając przy tym metaforyczne znaczenia. W celu ich opisania i analizy autorka, opierając się na podstawach teoretycznych wypracowanych w zakresie badań gestów (A. Kendon, D. McNeill, C. Müller, A. Cienki, J. Antas), wykorzystuje jako materiał badawczy wybrane odcinki programu informacyjno-publicystycznego „TAK JEST”. Analiza obejmuje wypowiedzi, które są egzemplifikacją pięciu różnych funkcji, jakie mogą  pełnić gesty metaforyczne w procesie tworzenia znaczeń.

Keywords

EN

metaphoric gestures; iconic gestures; dialogue; metaphor; gestural phraseology

PL

gesty metaforyczne; gesty ikoniczne; dialog; metafora; frazeologia gestyczna

• Publisher: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Polonica
• Year: 2021
• Volume: 41
• Pages: 23-37

Dates

published

2021

Contributors

author

Izabela Kraśnicka

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/000000016746780X

References

• Antas, J. (2013). Semantyczność ciała. Gesty jako znaki myślenia. Łódź: Primum Verbum.
• Cienki, A. (2008). Why study metaphor and gesture? W: A. Cienki i C. Müller (red.), Metaphor and Gesture (s. 5–25). Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.
• Górska, E. (2014). Dynamiczne podejście do metafory. Prace Filologiczne, LXIV(2), 109–122.
• Jarmołowicz-Nowikow, E. (2019). Intencjonalność komunikacyjna gestów wskazujących. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Jarząbek, K. (2016). Słownik mowy ciała Polaków. Katowice: UŚ.
• Karpiński, M., Jarmołowicz-Nowikow, E., Malisz, Z., Szczyszek, M. i Juszczyk K. (2008). Rejestracja, transkrypcja i tagowanie mowy oraz gestów w narracji dzieci i dorosłych. Investigationes Linguisticae, XVI, 83–98.
• Kendon, A. (2004). Gestures: Visible action as utterance. Cambridge: Cambridge University Press.
• Kövecses, Z. (2008). Conceptual Metaphor Theory. Some Criticisms and Alternative Proposals. Annual Review of Cognitive Linguistics, 6, 168–184. DOI: 10.1075/arcl.6.08kov
• Kraśnicka, I. (2020). Meaning in multisemiotic messages – functions of gestures accompanying speech as elements of utterance structure. Crossroads. A Journal of English Studies, 31(4), Studies in Cognitive Linguistic, 2, 7–22. DOI: 10.15290/CR.2020.31.4.01
• Kraśnicka-Wilk, I. (2018). Gesty zachowane w języku. Relacja między językowymi i niejęzykowymi sposobami wyrażania znaczeń na przykładzie analizy semantyki frazeologizmu gestycznego „podać komuś rękę”. W: J. Winiarska i A. Załazińska (red.), Multimodalność komunikacji (s. 55–69). Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Krawczyk, A. (1983). Frazeologizmy mimiczne i gestyczne. Socjolingwistyka, 5, 137–144.
• Lakoff, G. i Johnson, M. (1988). Metafory w naszym życiu. przeł. T.P. Krzeszowski. Warszawa: PIW.
• McNeill, D. (2016). Why we Gesture? The Surprising Role of Hand Movements in Communication. New York: Cambridge University Press.
• McNeill, D. (2008). Unexpected metaphors. W: A. Cienki i C. Müller (red.), Metaphor and Gesture (s. 155–170). Netherlands: John Benjamins Publishing Company.
• McNeill, D. (2005). Gesture and Thought. Chicago: University of Chicago Press.
• McNeill, D. (1992). Hand and Mind. What Gestures Reveal about Thought. Chicago: University of Chicago Press.
• Müller, C. (2008). What gestures reveal about the nature of metaphor. W: A. Cienki i C. Müller (red.), Metaphor and Gesture (s. 219–245). Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.
• Müller, C. (2014). Gesture as “deliberate expressive movement”. W: M. Seyfeddinipur i M. Gullberg (red.), From Gesture in Conversation to Visible Action as Utterance (s. 127–151). Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.
• Plater-Zyberk, A. (2017). Procedura identyfikacji i kategoryzacji wyrażeń metaforycznych w tekstach publicystycznych. Analiza porównawcza wyrażeń metaforycznych dotyczących lustracji. Socjolingwistyka, XXXI, 21–38. DOI: http://dx.doi.org./10.17651/SOCJOLING.31.2
• Pragglejaz Group (2007). MIP: A Method for Identifying Metaphorically Used Words in Discourse. Metaphor and Symbol, 22(1), 1–39.
• Rybarkiewicz, D. (2017). Metafora w działaniu. Łódź: UŁ.
• Steen, G. (2007). Finding Metaphor in Discourse: Pragglejaz and Beyond. Culture, Language and Representation, V, 9–25.
• WSJP – Wielki słownik języka polskiego. https://wsjp.pl/ (dostęp: 03.2021).
• Źródła
• https://TAK JEST (dostęp: 28.11.2020).
• https://Softpatriotyzm vs Turbopatriotyzm – TVN24, 5 grudnia 2019 (dostęp: 02.2021).
• https://Awantura o Plac Solidarności – TVN24, 1 kwietnia 2019 (dostęp: 02.2021).
• https://„To jest przekroczenie granic prawa” – TVN24, 29 stycznia 2019 (dostęp: 02.2021).
• https://Elżbieta Jakubiak i Adam Szłapka w „TAK JEST” (tvn24.pl), 4 kwietnia 2019 (dostęp: 12.2020).

Identifiers

DOI

10.17651/POLON.41.2

Biblioteka Nauki

2158329