„Czy to stosowne>?” O cechach składniowych i semantycznych jednostek „stosowny" i „stosownie"

• Authors: Dagmara Maryn-Stachurska

Title variants

EN

„Is it stosowne (appropriate)?” About the syntactic and semantic features of the units "stosowny" (appropriate) and "stosownie" (appropriately)

Abstracts

EN

The article presents a detailed syntactic and semantic analysis of the words stosowny [appropriate], stosownie [appropriately] in the Polish language. The author sets a hypothesis that by analogy with the units odpowiedni / odpowiednio one can distinguish homonymous lexical units in the shape of an adjective and an adverb representing different levels of the language (belonging to its subject level and meta level). The lexical units having the shape of stosowny and stosownie represent the adjective and the adverb, respectively, as well as the meta predicative operator stosowny and meta predicative operator stosownie. Accordingly, stosownie cannot perform the function of an enumeration operator, which is performed in turn by the sequence odpowiednio.

PL

Artykuł zawiera szczegółową analizę syntaktyczno- semantyczną słów stosowny, stosownie w języku polskim. Autorka stawia hipotezę, że analogicznie do jednostek odpowiedni / odpowiednio można wyróżnić homonimiczne jednostki leksykalne o kształcie przymiotnika i przysłówka reprezentujące różne poziomy języka (należące do jego poziomu przedmiotowego i poziomu meta). Jednostki leksykalne o kształcie stosowny i stosownie reprezentują odpowiednio przymiotnik i przysłówek, a także operator metapredykatywny stosowny i operator metapredykatywny stosownie. Stosownie nie może natomiast pełnić funkcji operatora wyliczenia, którą pełni ciąg odpowiednio.

Keywords

EN

the Polish language semantics; syntax; adjective; adverb; metatext; appropriateness

PL

język polski semantyka; składnia; przymiotnik; przysłówek; metatekst; stosowność

• Publisher: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Polonica
• Year: 2021
• Volume: 41
• Pages: 81-95

Dates

published

2021

Contributors

author

Dagmara Maryn-Stachurska

• Uniwersytet Gdański, Zakład Języka Polskiego

• https://orcid.org/0000000253052985

References

• Bogusławski, A. (1976). O zasadach rejestracji jednostek języka, Poradnik Językowy, 8, 356–364.
• Danielewiczowa, M. (2007). Przymiotniki nieprzymiotniki. O pewnym niezwykłym typie wyrażeń w języku polskim. Зборник Матице српске за славистику, 71–72.
• Danielewiczowa, M. (2009). Ewentualnie jako semantyczny równoważnik pewnego warunku, ewentualnie pewnej alternatywy. Linguistica Copernicana, 1(1), 77–92.
• Danielewiczowa, M. (2012a). W głąb specjalizacji znaczeń. Przysłówkowe metapredykaty atestacyjne. Warszawa: Bel Studio.
• Danielewiczowa, M. (2012b). Nazywając rzeczy po imieniu: o znaczeniu wyrażeń zwyczajnie / najzwyczajniej. W: H. Burkhardt, R. Hammel i M. Łaziński (red.), Sprache im Kulturkontext. Festschrift für Alicja Nagórko (s. 25–36). Frankfurt am Main: Peter Lang.
• Grochowski, M. (1980). Pojęcie celu. Studia semantyczne. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Grochowski, M. (1986). O metapredykatywnej funkcji niektórych wyrażeń partykułowo-przysłówkowych w strukturze tekstu. W: T. Dobrzyńska (red.), Teoria tekstu. Zbiór studiów. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Grochowski, M. (2003). O znaczeniach przymiotników metatekstowych następny, kolejny. W: M. Gębka-Wolak, I. Kaproń-Charzyńska i M. Urban (red.), Studia z gramatyki i leksykologii języka polskiego. Prace dedykowane Profesor Marii Szupryczyńskiej (s. 196–205). Toruń: UMK.
• Grochowski, M. (2007). Partykuły, parenteza a wyrażenia metatekstowe. Z Polskich Studiów Slawistycznych, 83–93.
• Grochowski, M. (2008). O hierarchii kryteriów w opisie przysłówków formalnie odprzymiotnikowych. W: M. Sarnowski i W. Wysoczański (red.), Wyraz i zdanie w językach słowiańskich 6. Opis, konfrontacja, przekład (s. 121–128). Wrocław: Wydawnictwo UWr.
• Grochowski, M. (2012). Operatory metapredykatywne a operatory metatekstowe. Partykuły w strukturze wypowiedzenia. W: S. Gajda (red.), Polonistyka wobec wyzwań współczesności. V Kongres Polonistyki Zagranicznej. Opole: Uniwersytet Opolski
• Grochowski, M. (2017). Leksykalne wykładniki pojęcia odpowiedniości w języku polskim. Slavia. Časopis pro slovanskou filologii, 86(2–3), 265–278.
• Grochowski, M. (2018). O odniesieniu i znaczeniu homonimów o postaci autentyczny. W: J. Chojak i Z. Zaron (red.), Ku rzeczom niebłahym. Księga jubileuszowa na 90-lecie prof. Jadwigi Puzyniny (s. 137–146). Warszawa: Wydział Polonistyki UW.
• Grochowski, M. (w druku). The Polish pronoun niektóre / niektórzy as a partitive quantification operator.
• Jędrzejko, E. (1987). Semantyka i składnia polskich czasowników deontycznych. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Maryn, D. (2009). O znaczeniach przedmiotowych i metatekstowych przymiotników <em<zwykły</em> i <em>zwyczajny</em>. W: B. Milewska i S. Rzedziecka (red.), <em>W świecie słów i znaczeń</em>, t. 3: Z zagadnień leksykalno--semantycznych (s. 293-300). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
• Maryn-Stachurska, D. (2010). O znaczeniu przedmiotowym i metatekstowym jednostek regularny i regularnie.
• Linguistica Copernicana, 1(3), 179–191.
• Maryn-Stachurska, D. (2011). O cechach składniowych i semantycznych jednostek typowy i typowo. Prace Filologiczne, 60,
• Maryn-Stachurska, D. (2019). O znaczeniu przedmiotowym i metatekstowym jednostek normalny i normalnie.
• Polonica, 39, 179–191.
• Maryn-Stachurska, D. (2020). Kilka słów o przymiotniku właściwy. W: J. Ginter, A. Pstyga i L. Warda-Radys (red.), Polszczyzna wczoraj i dziś (s. 225–240). Gdańsk: Wydawnictwo UG.
• NKJP - Narodowy Korpus Języka Polskiego. www.nkjp.pl.
• PSWP - Zgółkowa, H. (red.). (1994–2005). Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz.
• SJPD - Doroszewski, W. (red). (1958–1969). Słownik języka polskiego. Warszawa: PAN.
• SJPDun - Dunaj, B. (red.). (1996). Słownik języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Wilga
• SJPSz - Szymczak, M. (red.). (1978–1981). Słownik języka polskiego. Warszawa: PWN
• USJP - Dubisz, S. (red.). (2003). <em<Uniwersalny słownik języka polskiego</em>. Warszawa: PWN.
• Wajszczuk, J. (2005). O metatekście. Warszawa: Katedra Lingwistyki Formalnej Uniwersytetu Warszawskiego
• Wajszczuk, J. (2010). Functional class (so called „part of speech”) assignment as a kind of meaning-bound word syntactic information. Cognitive Studies / Études Cognitives, 10, 15–33.
• Wierzbicka, A. (1969). Dociekania semantyczne. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich
• WSJP PAN - Żmigrodzki P. (red.). (2007–). Wielki słownik języka polskiego. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN. [online]
• Wołk, M. (2018). ‛Dziwność’ a problemy oceny (na przykładzie przymiotnika dziwny), Lingvaria, 13(25), 91–99.`

Identifiers

DOI

10.17651/POLON.41.6

Biblioteka Nauki

2158340