Rzeczownik demoralizacja w polskim dyskursie parlamentarnym

• Authors: Karolina Lisczyk

Title variants

EN

The noun demoralization [demoralizacja] in the Polish parliamentary discourse

Abstracts

EN

The aim of this article is an attempt to answer the following questions: how have the contexts of use of the noun demoralization changed in the Polish parliamentary discourse in the last century, and what specific rules of conduct must be exceeded in order for certain actions or attitudes to be described as such. 1885 sentences obtained from the resources of the Polish Parliamentary Corpus,  recorded since 1919 until the end of June 2022, were analyzed. The material was divided into three periods (1919–1939, 1945–1989, 1990–2022), and then discussed in the context of topics with which the phenomenon of demoralization was associated in particular time periods. Research has shown that the noun demoralization describes the problems of breaking legal, social and moral norms important in given periods, it can also serve propaganda purposes or strengthen the message presented. However, there are moral standards, the violation of which is not called demoralization.

PL

Cel artykułu stanowi próba odpowiedzi na pytania: jak w ostatnim stuleciu zmieniały się konteksty użycia rzeczownika demoralizacja w polskim dyskursie parlamentarnym oraz jakie konkretnie reguły postępowania muszą zostać przekroczone, aby pewne działania lub postawy można było określać tym mianem. Analizom zostało poddanych 1885 zdań pozyskanych z zasobów Korpusu Dyskursu Parlamentarnego, wygłoszonych podczas posiedzeń plenarnych Sejmu i Senatu RP oraz posiedzeń komisji od 1919 r. do końca czerwca 2022 r. Materiał został podzielony na trzy okresy (1919–1939, 1945–1989, 1990–2022), a następnie omówiony ze względu na tematy, z którymi łączono w poszczególnych przedziałach czasowych zjawisko demoralizacji. Badania ukazały, że rzeczownik demoralizacja nazywa istotne w danych okresach problemy dotyczące naruszania norm prawnych, społecznych i obyczajowych, może też służyć celom propagandowym lub wzmocnieniu przekazu. Pozostają jednak normy moralne, których naruszenie nie jest określane demoralizacją.

Keywords

EN

demoralization; semantics; axiolinguistics; corpus research

PL

demoralizacja; semantyka; aksjolingwistyka; badania korpusowe

• Publisher: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Polonica
• Year: 2022
• Volume: 42
• Pages: 115-131

Dates

published

2022

Contributors

author

Karolina Lisczyk

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000287411595

References

• Błachut, J., Gaberle, A. i Krajewski, K. (2007). Kryminologia. Gdańsk: Arche.
• Cegieła, A. (2011). Moralność w perspektywie słownika i wypowiedzi. Studium z zakresu leksykologii i pragmatyki językowej. Warszawa: Wydawnictwo UW.
• Czyżowska, N. (2016). Problematyka sensu życia u jego kresu. Medycyna Paliatywna w Praktyce, 10(2), 54–58.
• Dec-Pietrowska, J. i Walendzik-Ostrowska, A. (2020). Wokół problematyki edukacji seksualnej w Polsce. Wychowanie w Rodzinie, 23(2), 229–242. doi.org/10.34616/wwr.2020.2.229.242
• DzU, 1982, nr 35, poz. 228 – Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19820350228/U/D19820228Lj.pdf (dostęp: 18.07.2022).
• DzU, 1921, nr 30, poz. 177 – Ustawa z dnia 18 marca 1921 r. o zwalczaniu przestępstw z chęci zysku, popełnionych przez urzędników. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19210300177/O/D19210177.pdf (dostęp: 18.07.2022).
• Grześkowiak, A. (1984). Reforma postępowania z nieletnimi. Uwagi ogólne na temat materialnoprawnych rozwiązań ustawy z 26.X.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich. Studia Prawnicze, 1–2, 227-248.
• Grześkowiak, K., Krukowski, A., Patulski, W. i Warzocha, E. (1984). Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
• Kania, A. (2016). Demoralizacja jako pojęcie kontrowersyjne. Uwagi na tle ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Studia Prawnicze KUL, 3(67), 71–96.
• KDP – Korpus Dyskursu Parlamentarnego. https://kdp.nlp.ipipan.waw.pl/ (dostęp: 6.07.2022).
• Klimowicz, E. (1996). Normy moralne. W: W. Krajewski (red.), Słownik pojęć filozoficznych (s. 138). Warszawa: Scholar.
• Kołakowska-Przełomiec, H. (1977). Przestępczość i nieprzystosowanie społeczne nieletnich w genezie przestępczości dorosłych. Wrocław–Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Ligara, B. (2011). Relacje między językiem ogólnym a językiem specjalistycznym w perspektywie językoznawstwa polonistycznego, stosowanego i glottodydaktyki. LingVaria, 2(12), 163–181.
• Machura, P. (2011). Normy moralne, ideały i supererogacja. Folia Philosophica, 29, 277–305.
• M.P. 1999 Nr 23 poz. 330 – Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 czerwca 1999 r. w sprawie sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z rocznej działalności. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP19990230330/T/M19990330L.pdf (dostęp: 18.07.2022).
• Ossowska, M. (1957). Zagadnienie powszechnie uznanych norm moralnych. Studia Filozoficzne, 3, 80–96.
• Ossowska, M. (1970). Normy moralne. Próba systematyzacji. Warszawa: PWN.
• Przesławski, T. (2020). Normy społeczne a współczesny świat wartości. W: T. Przesławski (red.), W poszukiwaniu dobra w perspektywie jednostkowej i społecznej. Księga jubileuszowa z okazji 80-lecia urodzin dr hab. Krystyny Ostrowskiej (s. 231–250) Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości.
• Stanik, J.M. (2007). Proces kryminogenezy a perspektywy i możliwości profilaktyki społecznej w środowisku lokalnym. W: J.M. Stanik (red.), Psychospołeczne uwarunkowania i mechanizmy kryminogenezy a zachowania paraprzestępcze i przestępcze (s. 11–27). Warszawa: Komandor.
• Szczepanik, R. (2008). Płeć jako zmienna różnicująca orzeczenie stopnia demoralizacji nieletnich dziewcząt i chłopców. W: M. Chomczyńska-Rubacha (red.), Role płciowe. Socjalizacja i rozwój (s. 161–172). Łódź: Wydawnictwo AHE.
• Szczepański, J. (1972). Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa: PWN.
• Ślipko, T. (1997). Czym są i gdzie bytują obiektywne wartości moralne. Etyka, 30, 107–112.
• Tsirigotis, K., Lewik-Tsirigotis, E. i Baster, B. (2012). Przestępczość nieletnich – główne teorie wyjaśniające zjawisko. Pedagogika Rodziny, 2(3), 83–98.
• Zgółka, T. (2021). Znaczenie rzeczownika „demoralizacja”. https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=2020:znaczenie-rzeczownika-demoralizacja&catid=44&Itemid=208 (dostęp: 14.07.2022).
• Źródło internetowe
• http://clip.ipipan.waw.pl/PPC (14.07.2022).

Identifiers

DOI

10.17651/POLON.42.7

Biblioteka Nauki

2167417