Manierystyczny teatr pamięci jako słownik świata w prozie Zygmunta Haupta

• Authors: Andrzej Niewiadomski
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą innego niż do tej pory potraktowania problematyki pamięci w twórczości prozatorskiej Zygmunta Haupta (1907–1975), autora związanego z powojenną emigracją polską i obecnie ponownie „odkrywanego” przez badaczy literatury. Porzucając ścieżkę interpretacyjną, wysuwającą na pierwszy plan zagadnienie nostalgii i „rajów utraconych”, tekst zwraca się ku kategorii „wszystkości”, obecnej już w dociekaniach dotyczących prozy Haupta, i stanowi projekt słownika nie tyle języka, co światopoglądu twórczego Haupta, nawiązując (częściowo polemicznie) do znanych koncepcji słowników pisarzy nowoczesności. Głównym założeniem i punktem wyjścia dla takiego ujęcia jest przeświadczenie o „manierystycznym” w stosunku do literatury pierwszej fazy polskiej nowoczesności stanowisku Haupta, poszukującego ładu ustanawianego przez sztukę pośród rzeczywistości po katastrofie wojennej i sugerującego istnienie efemerycznego porządku w świecie zjawisk rozproszonych i chaotycznych. Zamysł ten oparty jest o koncepcję „teatru pamięci”, sięgającą korzeniami do manierystycznej teorii sztuki.

EN

The aim of the article is to present a new approach towards the topic of memory in the prose of Zygmunt Haupt (1907−1975). The author was a member of Polish post-war emigration and is being rediscovered now. The interpretation of the text leaves the scheme of nostalgia and “paradise lost” and goes directly to the category of “everythingness”. This method has already been used for the analysis of Haupt’s prose and it focuses on the “dictionary” related to Haupt. The main hypothesis and the starting point of this approach is the assumption that “mannerism” and searching for the ephemeral order in the post-war reality are characteristic features of Haupt’s prose. This method is based on the concept of the “theatre of memory” which has its roots in the mannerist theory of art.

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Acta Humana
• Year: 2014
• Volume: 5

Dates

published

2014

online

2015-05-20

Contributors

author

Andrzej Niewiadomski

References

• Rosiek S., Wstęp. Słownik jako postulat i zadanie, [w:] Słownik Schulzowski, oprac. i red. W. Bolecki, J. Jarzębski, S. Rosiek, Gdańsk 2003.
• Wasilewska-Lipke Z., Pisarz-emigrant we własnym teatrze pamięci – na podstawie tekstów „Drugiej Emigracji”, [w:] Pisarz na emigracji. Mitologie. Style. Strategie przetrwania, red. H. Gosk, A.S. Kowalczyk, Warszawa 2005.
• Wiegandt E., Wszystko-Nic Zygmunta Haupta, [w:] Ulotność i trwanie. Studia z tematologii i historii literatury, red. E. Wiegandt, A. Czyżak, Z. Kopeć, Poznań 2003.
• Yates F.A., Sztuka pamięci, przeł. W. Radwański, posł. L. Szczucki, Warszawa 1977.
• Yates F.A., Theatre of the World, Chicago 1969.
• Zaleski M., Formy pamięci, Gdańsk 2004.

Identifiers

DOI

10.17951/ah.2014.5.27