Kobieta jako więzień konwencji. Kształtowanie etosu życiowego wobec współczesnych uwarunkowań i stereotypów

• Authors: Agnieszka Bielak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Stereotypy są szeroko rozpowszechnione w życiu społecznym. I choć mogłoby się wydawać, że coraz częściej ludziom udaje się im nie ulegać, to jednak ciężko jest się ich całkowicie wyzbyć. Podobnie jest ze stereotypami związanymi z płcią. Kobieta jako więzień konwencji musi udowadniać, że potrafi się sprawdzić także w innych rolach niż te, na które nacisk wywiera społeczeństwo (np. stereotyp kobiety jako żony, matki, gospodyni domowej czy gorszego pracownika). W artykule zostało podjęte zagadnienie kształtowania etosu życiowego kobiety wobec współczesnych, silnie istniejących w społeczeństwie uwarunkowań i stereotypów. Analiza etyczna została oparta między innymi na Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

EN

Stereotypes are widespread in social life. Even though more and more people seem not to succumb them, it is still difficult to get rid of them completely. Gender-related stereotypes are similar in this respect. Women as the prisoners of conventions need to constantly prove that they are able to manage the roles other than the ones enforced by the society, for instance the stereotype of a woman as wife, mother, housewife or worse worker. In the article, the author raised the issues of the development of female life ethos with respect to currently existing social conditions and stereotypes. The ethical analysis was based, among others, on the Universal Declaration of Human Rights.

Keywords

PL

kobieta; etos życiowy; stereotypy; płeć; etyka rozwoju

EN

woman; life ethos; stereotypes; gender; development ethics

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Acta Humana
• Year: 2015
• Volume: 6

Dates

published

2015

online

2016-06-22

Contributors

author

Agnieszka Bielak

References

• „Biuletyn Obserwatorium Regionalnych Rynków Pracy KPP” 2009, nr 10.
• Bartmiński J., Stereotyp jako przedmiot badań lingwistyki, [w:] Idem, Stereotypy mieszkają w języku. Studia etnolingwistyczne, Lublin 2007, s. 57–71.
• Bartmiński J., Panasiuk J., Stereotypy językowe, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 2012, s. 371–396.
• Beauvoir S. de, Druga płeć, przeł. G. Mycielska, M. Leśniewska, Warszawa 2014.
• Błażek M., Chryc-Gawrychowska A., Kaźmierczak M., Samorealizacja czy relacja? Koncentracja na różnych sferach życia a poczucie sensu życia i spełnienia, [w:] Kobiecość w obliczu zmian – studia interdyscyplinarne, red. A. Chybicka, B. Pastwa-Wojciechowska, Kraków 2009, s. 61–80.
• Bokszański Z., Stereotypy a kultura, Wrocław 1997.
• Budrowska, „Męskie”, „kobiece”: pomiędzy stereotypem a rzeczywistością, [w:] Problematyka kobieca – konteksty, red. M. Jeziński, M. Nowak-Paralusz, Toruń 2013, s. 251–280.
• Co to znaczy być kobietą w Polsce, red. A. Titkow, H. Domański, Warszawa 1995.
• Dunin K., Karoca z dyni, Warszawa 2000.
• Dunin K., To wszystko razem, [w:] N. Fraser, Drogi feminizmu. Od kapitalizmu państwowego do neoliberalnego kryzysu, przeł. A. Weseli, Warszawa 2014, s. 5–8.
• Encyklopedia gender. Płeć w kulturze, red. M. Rudaś-Grodzka [et al.], Warszawa 2014.
• Europejska Karta Społeczna (1961–1996), [w:] J.M. Auleytner, Polityka społeczna, czyli ujarzmienie chaosu socjalnego, Warszawa 2002, s. 528–542.
• Faludi S., Reakcja. Niewypowiedziana wojna przeciw kobietom, przeł. A. Dzierzgowska, Warszawa 2013.
• Friedan B., Mistyka kobiecości, przeł. A. Grzybek, Warszawa 2013.
• Gender – queer – edukacja 2. W stronę praktyki, red. B. Skowronek, Kraków 2011.
• Graff A., Świat bez kobiet, Warszawa 2001.
• Grzybek G., Etos życia. Wychowanie do małżeństwa w założeniach etyki rozwoju, Rzeszów 2014.
• Grzybek G., Etyka rozwoju a wychowanie, Rzeszów 2010.
• Handke K., Język a determinanty płci, [w:] Język a kultura, t. 9: Płeć w języku i kulturze, red. J. Anusiewicz, K. Handke, Wrocław 1994, s. 15–29.
• Humanistyka i płeć. Studia kobiece z psychologii, filozofii i historii, red. J. Miluska, E. Pakszys, Poznań 1995.
• Karta Socjalna Wspólnoty Europejskiej (1989), [w:] J.M. Auleytner, Polityka społeczna, czyli ujarzmienie chaosu socjalnego, Warszawa 2002, s. 569–573.
• Karwatowska M., Szpyra-Kozłowska J., Językowy obraz kobiet w polskiej refleksji językoznawczej, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej” 2004, nr 39, s. 111–133.
• Karwatowska M., Szpyra-Kozłowska J., Lingwistyka płci. Ona i on w języku polskim, Lublin 2005.
• Karwatowska M., Szpyra-Kozłowska J., Obraz kobiety w słownictwie, frazeologii i przysłowiach, [w:] Encyklopedia gender. Płeć w kulturze, red. M. Rudaś-Grodzka [et al.], Warszawa 2014, s. 365–365.
• Karwatowska M., Szpyra-Kozłowska J., Stereotyp blondynki w dowcipach internetowych, „Etnoliongwistyka” 2006, nr 18, s. 311–329.
• Kloch Z., Język i płeć: różne podejścia badawcze, „Pamiętnik Literacki” 2000, z. 1, s. 141–160.
• Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Warszawa 1999.
• Kurcz I., Zmienność i nieuchronność stereotypów, Warszawa 1994.
• Lesińska-Staszczuk M., Wdrażanie polityki niedyskryminacyjnej płci – unijne programy na rzecz równości kobiet i mężczyzn, [w:] Feminizm, red. M. Marczewska-Rytko, D. Maj, M. Pomarański, Lublin 2015, s. 77–90.
• Mały słownik etyczny, red. S. Jedynak, Bydgoszcz 1999.
• Mandal E., Kobiety i mężczyźni a praca zawodowa, [w:] W kręgu gender, red. E. Mandal, Katowice 2007, s. 79–91.
• Mandal E., Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów związanych z płcią, Katowice 2004.
• Mandal E., Stereotypy kobiecości i męskości – pomoc czy przeszkoda?, [w:] Pułapki (po)nowoczesności. Rodzina, płeć i role społeczne w oglądzie socjologicznym, red. A. Barabasz, K. Piątek, Bielsko-Biała 2009, s. 32–41.
• Nowosad-Bakalarczyk M., Płeć a rodzaj gramatyczny we współczesnej polszczyźnie, Lublin 2009.
• Oblicza płci. Literatura, red. M. Karwatowska, J. Szpyra-Kozłowska, Lublin 2012.
• O płci, ciele i seksualności w języku i mediach, red. M. Karwatowska, R. Litwiński, A. Siwiec, Lublin 2014.
• O płci, ciele i seksualności w kulturze i historii, red. M. Karwatowska, R. Litwiński, A. Siwiec, Lublin 2014.
• Pajdzińska A., Kobieta najlepszym przyjacielem człowieka (przyczynek do językowego obrazu świata), [w:] Studia z historii języka polskiego i stylistyki historycznej, red. C. Kosyl, Lublin 2001, s. 151–159.
• Pawłowska M.M., Kobiece i męskie mózgi – czyli neuroseksizm w akcji i jego społeczne konsekwencje, [w:] Gender. Przewodnik Krytyki Politycznej, red. Zespół Krytyki Politycznej, Warszawa 2014, s. 119–153.
• Peisert M., „On” i „ona” we współczesnej polszczyźnie potocznej, [w:] Język a kultura, t. 9: Płeć w języku i kulturze, red. J. Anusiewicz, K. Handke, Wrocław 1994, s. 97–108.
• Połatyński Ł., Żytkiewicz N., Równe traktowanie w życiu społecznym. Wybrane zagadnienia prawa europejskiego i polskiego, Kraków 2008.
• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (1948), [w:] J.M. Auleytner, Polityka społeczna, czyli ujarzmienie chaosu socjalnego, Warszawa 2002, s. 499–503.
• Rejter A., Płeć – język – kultura, Katowice 2013.
• Schaff A., Stereotypy a działanie ludzkie, Warszawa 1981.
• Szmigiero K., Wyzwolenie czy zniewolenie – czy feministki mogą się malować?, [w:] Feminizm, red. M. Marczewska-Rytko, D. Maj, M. Pomarański, Lublin 2015, s. 299–308.
• Środa M., Kobiety i władza, Warszawa 2012.
• Walczewska S., Damy, rycerze i feministki, Kraków 2000.
• Zielińska M., Współczesne modele kobiecości. Perspektywa feministyczna, [w:] Sztuka relacji międzyludzkich. Miłość, małżeństwo, rodzina, red. J. Augustyn SJ, Kraków 2014, s. 125–131.

Identifiers

DOI

10.17951/ah.2015.6.103