Estetyka gotycka w dramatach Dagny Juel Przybyszewskiej

• Authors: Agnieszka Sell
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza utworów dramatycznych Dagny Juel Przybyszewskiej z wykorzystaniem środków dotychczas nieeksploatowanych i wprowadzenie tej twórczości w obręb estetyki gotyckiej. Taką interpretację wspierają głosy szeregu badaczy, przede wszystkim jednak zachęcają do niej obecne w dziełach Przybyszewskiej nawiązania do literatury i sztuki romantycznej.W artykule zostały przedstawione analizy dramatów Den Sterkere (Silniejszy), Synden (Grzech), Når solen går ned (Kiedy słońce zachodzi) i Ravnegård (Krukowisko), skupiające się na elementach wspólnych dla utworów Przybyszewskiej i powieści gotyckiej z lat 1764–1830: gotyckiej przestrzeni, gotyckim łotrze, gotyckich upiorach, gotyckim bestiarium oraz gotyckim rekwizytorium.

EN

The article aims to analyse the dramatic work of Dagny Juel Przybyszewska using methods hitherto unexploited and to introduce this literary work in the context of gothic aesthetics.This way of interpretation is supported by a number of researchers’ voices, but above all it has been encouraged by the references to literature and art of Romanticism – present in the works of Przybyszewska. The article presents the analysis of the dramas Den Sterkere (The Stronger), Synden (The Sin), Når solen går ned (When the Sun Goes Down) and Ravnegård (Ravenwood), focusing on the elements common for literary work of Przybyszewska and gothic novels from years 1764–1830: gothic space, gothic villain, gothic phantoms, gothic bestiary and gothic props.

Keywords

PL

modernizm; gotycyzm; dramat; literatura skandynawska

EN

modernism; gothicism; drama; Scandinavian literature

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Acta Humana
• Year: 2015
• Volume: 6

Dates

published

2015

online

2016-06-22

Contributors

author

Agnieszka Sell

References

• Aguirre M., Geometria strachu, [w:] Wokół gotycyzmów: wyobraźnia, groza, okrucieństwo, red. G. Gazda, A. Izdebska, J. Płuciennik, Kraków 2002, s. 15–32.
• Banasiak B., Kat i ofiara, czyli negacja Innego, [w:] Idem, Integralna potworność. Markiz de Sade – filozofia libertynizmu, czyli konsekwencje „śmierci Boga”, Łódź 2006, s. 234–269.
• Brodal J., Miłość i śmierć – kilka uwag o twórczości literackiej Dagny Juel-Przybyszewskiej, [w:] Dramat obcy w Polsce XIX i XX wieku, red. W. Kaczmarek, J. Michalczuk, Lublin 2004, s. 125–130.
• Chwin S., Samobójstwo a żywioł powietrza. Skok z wysokości, lot, spadanie w otchłań, [w:] Idem, Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni, Gdańsk 2010, s. 169–174.
• Chwin S., Samobójstwo i czas. Długie i krótkie umieranie. Trucizna, opium, laudanum, [w:] Idem, Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni, Gdańsk 2010, s. 175–185.
• Chwin S., Samobójstwo w wodzie, [w:] Idem, Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni, Gdańsk 2010, s. 119–131.
• Dopart B., Powieść gotycka – politypiczność gatunku, [w:] Idem, Romantyzm polski: pluralizm prądów i synkretyzm dzieła, Kraków 1999, s. 183–192.
• Drabikowska M., Powieść gotycka, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2008, z. 1–2, s. 238–244.
• Gazda G., Izdebska A., Płuciennik J., Wstęp, [w:] Wokół gotycyzmów: wyobraźnia, groza, okrucieństwo, red. G. Gazda, A. Izdebska, J. Płuciennik, Kraków 2002, s. 9–11.
• Gutowski W., Kobieta fatalna czy fatum natury?, [w:] Idem, Nagie dusze i maski. O młodopolskich mitach miłości, Kraków 1997, s. 17–112.
• Izdebska A., Gotyckie labirynty, [w:] Wokół gotycyzmów: wyobraźnia, groza, okrucieństwo, red. G. Gazda, A. Izdebska, J. Płuciennik, Kraków 2002, s. 33–41.
• Izdebska A., Literackie i filmowe konteksty gatunkowe postgotycyzmu, [w:] Genologia dzisiaj, red. W. Bolecki, A. Opacki, Warszawa 2000, s. 130–136.
• Janion M., Forma gotycka Gombrowicza, [w:] Eadem, Gorączka romantyczna, Warszawa 1975, s. 167–247.
• Janion M., Gotycyzm opinogórski, [w:] Eadem, Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury, Kraków 2006, s. 83–88.
• Janion M., Miejsca nawiedzone przez śmierć, [w:] Eadem, Wampir: biografia symboliczna, Gdańsk 2002, s. 37–51.
• Janion M., Wampir: biografia symboliczna, Gdańsk 2002.
• Janion M., Wśród literackich patronów debiutu, [w:] Eadem, Zygmunt Krasiński: debiut i dojrzałość, Warszawa 1962, s. 36–55.
• Juel Przybyszewska D., Samlede tekster, red. K. Sommerseth Jacobsen, R. Lishaugen, T. Tønnessen, Kongsvinger 1996.
• Kossak E.K., Profil berlińskiej żony (jesień 1893 – wiosna 1894), [w:] Eadem, Dagny Przybyszewska. Zbłąkana gwiazda, Warszawa 1973, s. 142–167.
• Kuźma E., Bestiaria młodopolskie, [w:] Stulecie Młodej Polski. Studia, red. M. Podraza-Kwiatkowska, Kraków 1995, s. 169–185.
• McFarlane J., Norwegian Literature 1860–1910, [w:] A History of Norwegian Literature, red. H.S. Næss, Lincoln; University of Nebraska Press in cooperation with the American-Scandinavian Foundation 1993, s. 107–199.
• Morawiec A., Gotycyzm w opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, [w:] Gotycyzm i groza w kulturze, red. G. Gazda, A. Izdebska, J. Płuciennik, Łódź 2003, s. 117–135.
• Norseng M.K., The Plays, [w:] Eadem, Dagny Juel Przybyszewska. The Woman and the Myth, Seattle–London: University of Washington Press 1991, s. 78–91.
• Ostrowski W., Gothic novel, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 1968, z. 1, s. 157–160.
• Poe E.A., Wybór opowiadań, tłum. S. Studniarz, Warszawa 2003.
• Sawicka A., Dagny Juel Przybyszewska. Fakty i legendy, Gdańsk 2006.
• Sinko Z., Angielski romans grozy i jego recepcja w Polsce, [w:] Eadem, Powieść angielska osiemnastego wieku a powieść polska lat 1764–1830, Warszawa 1961, s. 131–169.
• Sinko Z., Z zagadnień gotycyzmu europejskiego i jego recepcji polskiej, „Pamiętnik Literacki” 1972, z. 3, s. 29–73.
• Štěpán L., Kalejdoskop form genologicznych w popularnych nurtach gotycyzmu, [w:] Wokół gotycyzmów: wyobraźnia, groza, okrucieństwo, red. G. Gazda, A. Izdebska, J. Płuciennik, Kraków 2002, s. 115–130.

Identifiers

DOI

10.17951/ah.2015.6.163