Dyskurs analityczny i syntetyczny, czyli myślenie magiczne w perspektywie antropologii kognitywnej

• Authors: Jan Kajfosz
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest zidentyfikowanie konsekwencji kognitywnego rozproszenia powodowanego między innymi rzeczywistym brakiem czasu, względnie subiektywnie spostrzeganym brakiem czasu powodowanym przymusami związanymi z niedokładnie określonym, niedostatecznie zdefiniowanym, rozmytym pojęciem „efektywności”. Podobne okoliczności mogą przyczyniać się do powstawania tzw. dyskursu syntetycznego, odznaczającego się tendencją do nierozróżnialności bądź niedostatecznej rozróżnialności znaczeń. Taki stan dyskursu i odpowiadającej mu intencjonalności (habitualnych nastawień do zjawisk) wśród jego nosicieli może wspierać czy podtrzymywać bezrefleksyjność i bezkrytyczność, podatność na perswazję (małą odporność wobec strategii retorycznych), przez co może być szkodliwy dla dociekań naukowych.

EN

The aim of the paper is to identify consequences of specific cognitive distructions caused inter alia by objective lack of time or subjectively registered lack of time caused by constraints related to a very vaguely specified, insufficiently defined, blurring notion of efficiency. Such circumstances can contribute to the emergence of so called synthetic discourse, distinguished by the tendency to indistinctiveness, or insufficient distinctiveness of perceived phenomena. Such a state of discourse and corresponding intentionality (habitual attitude to phenomena) by its members can support and sustain the lack of reflection and criticism, vulnerability to persuasion (inability to oppose rhetorical strategies) and in this manner it can be harmful to scientific investigations.  

Keywords

PL

dyskurs syntetyczny, myślenie magiczne, kult cargo, konotacja, efektywność, nowomowa

EN

synthetic discourse, magical thinking, cargo cult, connotation, efficiency, newspeak

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Artes Humanae
• Year: 2016
• Volume: 1

Dates

published

2016

online

2016-05-09

Contributors

author

Jan Kajfosz

References

• 1. Barthes Roland, 2000, Mitologie, tłum. Adam Dziadek, Warszawa: KR.
• 2. Bihr Alain, 2008, Nowomowa neoliberalna, tłum. Agata Łukomska, Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
• 3. Bourdieu Pierre, 2008, Zmysł praktyczny, tłum. Maciej Falski, Kraków: Wyd. UJ.
• 4. Bourdieu Pierre, 2014, Kunst und Kultur. Zur Ökonomie symbolischer Güter, tłum. Franz Schultheis, Stephan Egger, Berlin: Suhrkamp.
• 5. Chomsky Noam, 1997, Media Control. The Spectacular Achievements of Propaganda, Nowy Jork: Seven Stories Press.
• 6. Feynman Richard P., 1974, Cargo Cult Science, „Engineering and Science”, nr 7, vol. 37,
• s. 10–13.
• 7. Gadamer Hans-Georg, 1993, Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, tłum. Bogdan Baran, Kraków: Inter Esse.
• 8. Herman Edward S., Chomsky Noam, 1988, Manufacturing Consent. The Political Economy of the Mass Media, New York: Pantheon Books.
• 9. Hołówka Teresa, 1986, Myślenie potoczne. Heterogeniczność zdrowego rozsądku, Państwowy Instytut Wydawniczy: Warszawa.
• 10. Huizinga Johan, 2000, Homo ludens, tłum. Jaroslav Vácha, Praha: Dauphin.
• 11. Husserl Edmund, 1996, Krize evropských věd a transcendentální fenomenologie. Úvod do fenomenologické filozofie, tłum. Oldřich Kuba, Praha: Academia.
• 12. Kajfosz Jan, 2015, Folklorystyczna uroczystość, czyli o pewnym kognitywnym mechanizmie budowania potęgi historycznego chłopa, [w:] W krainie metarefleksji. Księga poświęcona profesorowi Czesławowi Robotyckiemu, Janusz Barański, Monika Golonka-Czajkowska, Anna Niedźwiedź (red.), Kraków: Wyd. UJ, s. 250–261.
• 13. Kohák Erazim, 2002, P. S. Psové, Praha: ISV.
• 14. Lévy-Bruhl Lucien, 1999, Myšlení člověka primitivního, tłum. Jindřich Vacek, Praha: Argo.
• 15. Łuczeczko Paweł, 2010, Wciąż jesteśmy dzicy, „Znak” 3 (658), s. 10–16.
• 16. McLuhan Marshall, 2004, Zrozumieć media. Przedłużenia człowieka, tłum. Natalia Szczuka, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.
• 17. Navas Eduardo, 2009, After Media (Hot and Cold), „Drain. A Journal of Contemorary Art and Culture” Cold, nr 1, vol. 6, http://drainmag.com/index_col.htm?http://drainmag.com/ContentCOLD/Essays/Navas/Navas.html (dostęp: 30 lipca 2015).
• 18. Platon, 2003, O wynalazku liter, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, Grzegorz Godlewski, Andrzej Mencwel, Roch Sulima (red.), Warszawa: Wyd. UW, s. 358–361.
• 19. Schütz Alfred, 2008, Obcy. Esej z zakresu psychologii społecznej, [w:] tegoż, O wielości światów. Szkice z socjologii fenomenologicznej, tłum. Barbara Jabłońska, Kraków: Nomos.
• 20. Simmel Georg, 1997, Peníze v moderní kultuře a jiné eseje, tłum. Otakar Vochoč, Praha: Sociologické nakladatelství.
• 21. Tokarska-Bakir Joanna, 2000, Obraz osobliwy. Hermeneutyczna lektura źródeł etnograficznych, t. 1, Wielkie opowieści, Kraków: Universitas.
• 22. Turner Mark, Fauconnier Gilles, 2002, The Way We Think. Conceptual Blending and the Mind’s Hidden Complexities, Nowy Jork: Basic Books.

Identifiers

DOI

10.17951/arte.2016.1.27