Językoznawstwo – przodująca pod względem metodologicznym dyscyplina humanistyczna

• Authors: Bogusław Walczak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor dowodzi, że od czasów Saussure’a językoznawstwo wywierało na płaszczyźnie metodologicznej wpływ na inne dyscypliny humanistyczne – przede wszystkim na literaturoznawstwo (zwłaszcza na poetykę), ale także na teorię kultury, antropologię kulturową, etnografię i etnologię czy socjologię. Relatywnie najsłabsze, zdaniem autora, było zewnętrzne oddziaływanie paradygmatu generatywno transformacyjnego.

EN

The author demonstrates that since the times of Saussure, linguistics has affected other humane disciplines in the sphere of methodology. Above all, it shaped the methodologies of literary studies (especially poetics), but also the theory of culture, cultural anthropology, ethnography, ethnology, and sociology. According to the author, the external influence of the transformational-generative paradigm was relatively the weakest.

Keywords

PL

paradygmaty badawcze językoznawstwa, Saussure, strukturalizm, szkoła praska, językoznawstwo kulturowe, komunikologia, poetyka komunikacyjna

EN

research paradigms in linguistics, Saussure, structuralism, Prague Linguistic Circle, cultural linguistics, communicology, communicative poetics

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Artes Humanae
• Year: 2016
• Volume: 1

Dates

published

2016

online

2016-05-09

Contributors

author

Bogusław Walczak

References

• 1. Bajerowa Irena, 1963, Próba sformułowania kilku praw ewolucji języka (na materiałach z historii polskiego języka literackiego), „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” XXIII, s. 125–142.
• 2. Bajerowa Irena, 1969a, Strukturalna interpretacja historii języka, „Język Polski” XLIX, s. 81–103.
• 3. Bajerowa Irena, 1969b, Schemat i częściowa formalizacja opisu procesów historycznojęzykowych, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Prace Językoznawcze” I, s. 7–21.
• 4. Chlebda Wojciech, 2012, Czy polska etnolingwistyka może być zwornikiem nauk humanistycznych?, [w:] Językoznawstwo w Polsce. Kierunki badań i perspektywy rozwoju, Maciej Grochowski (red.), Warszawa: Bel Studio, s. 91–98.
• 5. Głowiński Michał, Okopień-Sławińska Aleksandra, Sławiński Janusz, 1962, Zarys teorii literatury, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych (wyd. 2 zmienione Warszawa 1967).
• 6. Heinz Adam, 1983, Dzieje językoznawstwa w zarysie, Warszawa: PWN.
• 7. Jakobson Roman, 1960, Poetyka w świetle językoznawstwa, „Pamiętnik Literacki”, z. 2, s. 10–27.
• 8. Książek-Bryłowa Władysława, 1992, Warianty fleksyjne w historii języka polskiego, [w:] Teresa Skubalanka, Władysława Książek-Bryłowa, Wariantywność polskiej fleksji, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 117–190.
• 9. Lévi-Strauss Claude, 1970, Antropologia strukturalna, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• 10. Łotman Jurij, 1972, Wykłady z poetyki strukturalnej, tłum. Stanisław Balbus, [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, Henryk Markiewicz (red.), t. 2, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 138–153.
• 11. Mańczak Witold, 1996, Nieregularny rozwój fonetyczny spowodowany frekwencją, [w:] tegoż, Problemy językoznawstwa ogólnego, Wrocław–Warszawa–Kraków: : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 52–76.
• 12. Mańczak Witold, 1996, Problemy językoznawstwa ogólnego, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• 13. Mayenowa Maria Renata, 1949, Poetyka opisowa. Opis utworu literackiego, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
• 14. Moszyński Leszek, 1984, Wstęp do filologii słowiańskiej, Warszawa: PWN.
• 15. Paul Hermann, 1880, Prinzipien der Sprachgeschichte, Leipzig: Halle. Max Niemeyer.
• 16. Pelcowa Halina, 2006, Dialektologia a etnolingwistyka, „Etnolingwistyka. Problemy języka i kultury”, nr 18, s. 91–104.
• 17. Sławiński Janusz, 2002, Co nam zostało ze strukturalizmu?, [w:] Sporne i bezsporne problemy współczesnej wiedzy o literaturze, Włodzimierz Bolecki, Ryszard Nycz (red.), Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, s. 9–13.
• 18. Tomaszewski Borys, 1935, Teoria literatury. Poetyka, tłum. Tadeusz Grabowski, Poznań: Nakładem Koła Polonistów UP.
• 19. Walczak Bogdan, 2006, Diachronia w synchronii, czyli czy można rozumieć język bez historii, [w:] O historyczności, Katarzyna Meller, Krzysztof Trybuś (red.), Poznań: Wyd. „Poznańskie Studia Polonistyczne”, s. 323–330.
• 20. Walczak Bogdan, 2010, Witolda Mańczaka teoria nieregularnego rozwoju fonetycznego spowodowanego frekwencją – koncepcja zasadna czy błędna?, „Studia Językoznawcze”, nr 9, s. 285–294.
• 21. Walczak Bogdan, 2013, Jak Ferdinand de Saussure rozumiał przeciwstawienie „langue” i „parole”?, „Linguistica Copernicana”, nr 2 (10), s. 65–75.
• 22. Wojciech Ryszard Rzepka, 1975, Dopełniacz w funkcji biernika męskich form osobowych w liczbie mnogiej w polszczyźnie XVII w., Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• 23. Wojciech Ryszard Rzepka, 1985, Demorfologizacja rodzaju w liczbie mnogiej rzeczowników w polszczyźnie XVI-XVII wieku, Poznań, Wyd. UAM.
• 24. Wysłouch Seweryna, 2004, Poetyka a lingwistyka, [w:] Literatura i język, Katarzyna Meller, Krzysztof Trybuś (red.), Poznań: Wyd. „Poznańskie Studia Polonistyczne”, s. 19–26.

Identifiers

DOI

10.17951/arte.2016.1.87