Krajobrazy dźwiękowe jako przedmiot zainteresowań geografii

• Authors: Sebastian Bernat
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem badań, których wyniki przedstawiono w artykule było rozpoznanie roli krajobrazów dźwiękowych w studiach geograficznych. Nawiązano do podejścia humanistycznego (głównie fenomenologiczne), akcentującego potrzebę badania świata takiego, jaki jest postrzegany przez ludzi, czyli konkretów codziennego życia. Przedstawiono dorobek naukowy ekologii akustycznej w Polsce. Na koniec wskazano zastosowania studiów krajobrazu dźwiękowego. Badania krajobrazu dźwiękowego są przykładem przekraczania granic poznania w geografii. Jest to perspektywiczny kierunek badawczy w geografii i planowaniu przestrzennym. 

EN

The main objective of the article is to present the soundscape study as long-range fora geography. It was necessary to use several methodological approaches. The humanistic approach, the most important among them, stresses the subjective meanings and values and the significance of individual experience in a particular place. Academic achievements in the field of acoustic ecology in Poland were presented. Finally, applications of soundscape studies were pointed out. Researches on soundscape are the example of crossing boundaries. Soundscape is a promising subject of research in geography and spatial planning.

Keywords

PL

dźwięk; hałas; percepcja; krajobraz dźwiękowy; geografia

EN

sound; noise; perception; soundscape; geography

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia
• Year: 2015
• Volume: 70
• Issue: 2

Dates

published

2015

online

2016-07-07

Contributors

author

Sebastian Bernat

References

• Androsch P., 2010. Linz Charter – Guideline for Urban Development: Architecture, Traffic and Urban Planning have become “Deaf” Disciplines in which Acoustic Consequences Are Treated Without Concern. REAL CORP 2010 Vienna Proceeedings: 1145–1147, http://www.corp.at/archive/CORP2010_263.pdf
• Bartkowski T., 1985. Nowy etap dyskusji nad pojęciem krajobrazu, Czasopismo Geograficzne 56, 1, 73–79.
• Bartkowski T., 1986. Zastosowania geografii fizycznej, PWN, Warszawa.
• Bernat S.(red.), 2008. Dźwięk w krajobrazie jako przedmiot badań interdyscyplinarnych. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 11. Instytut Nauk o Ziemi UMCS, Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, Lublin.
• Bernat S., 2015a. Wokół pojęcia soundscape. Dyskusja terminologiczna. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 30, 45–57.
• Bernat S., 2015b. Dźwięk w krajobrazie. Podejście geograficzne. UMCS, Lublin.
• Bernat S., Hernik J., 2015. Polnische Klanglandschaft um die Jahrhundertwende, [w:] O. Kühne, J. Hernik, K. Gawroński, (red.), Transformation und Landschaft. Die Folgensozialer Wandlungsprozesse auf Landschaft Reihe. Springer VS, 247–267.
• Brown A.L., 2010. Soundscapes and environmental noise management, Noise Control Eng. J., 58, 493–500.
• Buttimer A., 1978. Charism and Context: The Challange of La Geographie Humaine, [w:] J. B. Ley, M. Samuels (red.), Humanistic Geography: Prospecy and Problems, Maaraifa Press Chicago, 58–76.
• Careggi Landscape Declaration on Soundscapes (2012)http://www.uniscape.eu/allegati/Ref%20UNISCAPE%20CD2-14-06-12%20-Second%20Careggi%20Declaration%20on%20Soundscapes%20draft%20new.pdf
• Carles J. L., Barrio I. L., De Lucio J. V., 1999. Sound Influence on Landscape Values, Landscape and Urban Planning 43, 4, 191–200.
• Czepczyński M., 2007. Podejścia badawcze w nowej geografii kultury, [w:] K. Mak, A. Rembowska, A. Suliborski (red.), Geografia a przemiany współczesnego świata, WSG Bydgoszcz: 203–211.
• Dramowicz K., 1984. O potrzebie refleksji filozoficznych w geografii, Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej, 3-4, 5–23.
• Farina A., 2014. Soundscape Ecology. Principles, Patterns, Methods and Applications. Springer VS.
• Gaertner H., 2007. Albert Schweitzer, Życie, myśli, dzieło, Wyd. WAM, Kraków.
• Gallagher M., Prior J., 2014. Sonic geographies: Exploring phonographic methods, Progress in Human Geography 38, 2. 267–284.
• Harasimiuk K., 2008. Dźwięk w opisach krajoznawczych Wincentego Pola, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 11, Lublin, 29–35.
• Hiramatsu K., 2003. The idea of soundscapegraphy and its description of old Town of Kyoto with Gion Festival, http://hkozo.com/rubbish-text/WFAEpaper.doc
• Humboldt A., 1959. Podróże po Ameryce podzwrotnikowej, Wybór pod red. B. Olszewicza. Książka i Wiedza, Warszawa.
• Kapelański M., 2011. Kategorie głębokie w zachodniej kulturze akustycznej w ujęciu R. M. Schafera. Zarys badań porównawczych, Przegląd Muzykologiczny, 8, 175–188.
• Konończuk E., 2013. Geografia zapachów wobec dyskursów humanistyki, Białostockie Studia Literaturoznawcze 4/2013, 53–61.
• Kowalczyk A., 1992. Badanie spostrzegania krajobrazu multisensorycznego – podstawą kształtowania obszarów rekreacyjnych, WSP, Bydgoszcz.
• Kozak J., Orłowska E., Wilczyński W., 1999. Co jest istotą geografii? [w:] Geografia polska u progu trzeciego tysiąclecia (red.) B. Domański, W. Widacki, Instytut Geografii UJ, Kraków, t. 4, 27–39.
• Landscapes and individual and social well-being. European Landscape Convention Report on Theme of the 2003 Workshop. Council of Europe, Strasbourg 2003.
• Lipowczan A., 2013. Aspekty ekonomiczne wykorzystania map akustycznych, Bezpieczeństwo Pracy, nr 10, 8–12.
• Liu F.,Kang J., 2016. A grounded the ory approach to the subjective understanding of urban sound scape in Sheffield. Cities 50, 28–39.
• Losiak R., 2010. O opisach pejzaży dźwiękowych, Prace Kulturoznawcze XI, 224–232.
• Losiak R., Tańczuk R. (red.), 2012. Zarządzanie krajobrazem dźwiękowym miast, Prace Kulturoznawcze XIII, Wrocław.
• Losiak R., Tańczuk R. (red.), 2014. Audiosfera Wrocławia, Prace Kulturoznawcze, Monografie 6. Wyd. UWr, Wrocław.
• Matless D., 2005. Sonic geography in a nature region, Social & Cultural Geography, 6, 5, 745–766.
• Myga–Piątek U., 2012. Krajobrazy kulturowe, Aspekty ewolucyjne i typologiczne, Uniwersytet śląski, Katowice.
• Noise impact on health. European Commission 2015 http://ec.europa.eu/environment/integration/ research/newsalert/pdf/47si.pdf
• Ong W. J., 1992. Oralność i piśmiennictwo, Słowo poddane technologii, Lublin.
• Ozimek E., 2002. Dźwięk i jego percepcja. Aspekty fizyczne i psychoakustyczne, PWN, Warszawa–Poznań.
• Pallasmaa J., 2012. Oczy skóry. Architektura i zmysły, przeł. Michał Choptiany, Instytut Architektury, Kraków.
• Pijanowski B.C., Villanueva-Rivera J., Dumyahn S. L., Farina A., Krause B. L., Napoletano B., Gage S. H., Pieretti N., 2011. Soundscape Ecology: The science of sound in the landscape, BioScience 61, 3, 203–216.
• Pilcher E., Newman P., Manning R. E., 2009, Understanding and Managing Experiental Aspects of Soundscapes at Muir Woods National Monument, Environmental Management 43, 425–435.
• Plit F., 2011, Krajobraz kulturowy – czym jest? Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografiii Studiów Regionalnych, Warszawa.
• Pocock D. C., 1989, Sound and the Geographer, Geography 74, 1930200.
• Porteous J. D., Mastin J. F., 1985. Soundscape. Journal of Architectural and Planning Research, 2 (3), 169–186.
• Preis A., Berglund B., Harder K., 1994, Annoyance perception of sound and information extraction, J. Acoust. Soc. Am., 95, 1501–09.
• Raimbault M., Dubois D., 2005, Urban soundscapes: experience and knowledge, Cities, 22, 5, 339–350.
• Rehan R. M., 2015, The phonic identity of the city urban soundscape for sustainable spaces, HBRC
• Journal, http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1687404815000048
• Relph E., 1989, Doznania geograficzne a bycie w świecie. Fenomenologiczne pochodzenie geografii, Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej, 2, 51–75.
• Richling A., Solon J., 2011, Ekologia krajobrazu. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Rodaway P., 1994, Sensous Geograhies. Body, Sense and Place. Routledge, London, New York.
• Saldanha A., 2009, Soundscapes, [w:] R. Kitchin, N. Thrift (red.), International Encyklopedia of Human Geography, Elsevier Ltd., 236–240.
• Schafer R.M., 1977, The Tunning of the World, Mc Clelland and Stewart, Toronto.
• Seidman M. D., Standring R.T., 2010, Noise and Quality of Life, Int. J. Environ. Res. Public Health, 7 (10), 3730–3738.
• Smith S.J., 1997, Beyond geography’s visible worlds: a cultural politics of music. Progress in Human Geography, 21, 4, 502–529.
• Southworth M., 1969, The sonic environment of cities. Environment and Behavior, 6, 49–69.
• Szczepańska A., Senetra A., Wasilewicz-Pszczółkowska M., 2015, The effect of road traffic noise on the prices of residential property – A case study of the Polish city of Olsztyn. Transportation Research Part D: Transport and Environment 36, 167–177.
• Tuan Y.F., 1987, Przestrzeń i miejsce, Bibl. Myśli Współczesnej, PIW, Warszawa.
• Watts G., Pheasant R. J., 2015, Towards predicting wildness in the United Kingdom, Landscape and Urban Planning 133, 87–97.
• Wissmann T., 2014, Geographies of Urban Sound, Ashgate, Farnham UK.
• Wojciechowski K.H., 1986, Problemy percepcji i oceny estetycznej krajobrazu, UMCS, Lublin.
• Wojciechowski K.H., 2008, Doświadczenie krajobrazu jako koncepcja naukowa J.G.Granö. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 11, Instytut Nauk o Ziemi UMCS, Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, Lublin, 22–28.
• Wojtanowicz J., 2006, Wartości geografii, Wyd. UMCS Lublin.
• Wright J.K., 1966, Human nature in geography: fourteen papers 1925–1965, Harvard University Press, Cambridge, Mass.
• Votsi N. E. P., Drakou E. G., Mazaris A. D., Kallimanis A. S., Pantis J. D., 2012, Distance-based assessment of open country Quiet Areas in Greece. Landscape and Urban Planning, 104, 279–288.

Identifiers

DOI

10.17951/b.2015.70.2.165