Znaczenie doliny Bystrzycy w strukturze przestrzennej Lublina w aspekcie historycznym, przyrodniczym i funkcjonalnym oraz możliwości jej zagospodarowania

• Authors: Jadwiga Marta Wojciechowska-Bartnik , Olga Jałtoszuk
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Doliny rzeczne posiadają wyjątkowo korzystne warunki dla rozwoju osadnictwa. Równocześnie są to jedne z najbardziej wartościowych i wrażliwych na antropopresję typów środowiska, w związku z tym zagospodarowanie tych terenów rodzi liczne konfl ikty. W pracy, na przykładzie doliny Bystrzycy w Lublinie, przeanalizowano zagadnienia związane z rzeką przepływającą przez miasto. Wykorzystując liczne materiały, między innymi kartografi czne i dokumentację fotografi czną, przeprowadzono analizy: stanu środowiska przyrodniczego, zagrożenia powodziowego oraz funkcjonalno-przestrzenne, w tym zmiany w czasie. Podsumowaniem jest ocena możliwości dla wielofunkcyjnego zagospodarowania z uwzględnieniem uwarunkowań przyrodniczych.

EN

Many cites in the world are located by rivers, the reason it is that river valleys have extremely favorable conditions for the development of settlement and economic activities. At the same time, they are among of the most valuable and also sensitive types of natural habitats. The purpose of the study is to highlight the importance of issues related to aspects of fl owing water in urbanized areas as illustrated by city of Lublin and the Bystrzyca River. The input material for this study was a review of analytical materials: thematic literature, scientifi c studies, planning documents, maps, databases and the photographic documentation prepared during site visits. On those basis analysis of natural environment was made as well as analysis of legal, landscape, functional and spatial conditions. The summary of the work are indications for multifunctional development for the Bystrzyca Valley that take into consideration natural conditions.

Keywords

PL

miasta, doliny rzeczne, zagospodarowanie przestrzenne, rozwój, Lublin, Bystrzyca

EN

cites, river valleys, riverfront, spatial development, Lublin, Bystrzyca

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia
• Year: 2018
• Volume: 73

Dates

published

2018

online

2019-06-05

Contributors

author

Jadwiga Marta Wojciechowska-Bartnik

author

Olga Jałtoszuk

References

• Andrzejczuk W., 2007: Krajobraz dolin rzecznych, Doliny rzeczne Przyroda – Krajobraz – Człowiek. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 7, 9–27.
• Bernat S., 2007: Rewitalizacja dolin rzecznych w miastach, Doliny rzeczne Przyroda – Krajobraz – Człowiek. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 7, 255–265.
• Borowska-Pakuła J., Bober A., 2017: Analiza parametrów fi zykochemicznych oraz składu chemicznego wód rzecznych Lublina. Nauki Przyrodnicze 4 (180), 42–51.
• Bartoszewski S., Michalczyk Z., Sposób J., Turczynski M., Zielinska B., 2012: Transformacja warunków obiegu wody na obszarze Lublina, [w:] Z. Michalczyk (red.), Ocena warunków występowania wody i tworzenia się spływu powierzchniowego w Lublinie. Wyd. UMCS, Lublin, 56–68.
• Böhm A., 2007: System parków rzecznych w Krakowie, Doliny rzeczne Przyroda – Krajobraz – Człowiek. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 7, 277–284.
• Chałubińska A., Wilgat T., 1954: Podział fizjograficzny województwa lubelskiego, [w:] Przewodnik V Ogólnopolskiego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geograficznego. PTG, Lublin, 3–44.
• Czechowicz J., 2002: Poemat o mieście Lublinie: 99 urodziny Poety, 15 marca 1903 – 15 marca 2002. Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”, Wojewódzki Dom Kultury, Lublin, 17.
• Chmielewski T.J., 1998: Rezerwaty przyrody oraz projekty innych form szczególnej ochrony przyrody i krajobrazu, [w:] T.J. Chmielewski (red.), Inwentaryzacja przyrodnicza miasta Lublina. Urząd Miasta Lublin, Lublin (mat. niepubl.), 67–74.
• Dobrowolski R., Michalczyk Z., Pawlik-Skowrońska B., Pęczuła W., Szczepaniak Z., 2016: Zalew Zemborzycki – diagnoza aktualnego stanu oraz propozycje strategii działań mających na celu poprawę jakości wody i ograniczenie zakwitów sinic, na zlecenie Prezydenta Miasta Lublin. Lublin.
• Gacka-Grzesikiewicz E., Cichocki Z., 2001: Program ochrony dolin rzecznych w Polsce. Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa, 144.
• Gawarecki H., 1974: O dawnym Lublinie. Szkice z przeszłości miasta. Wyd. Lubelskie, Lublin, 316.
• Gordon C.V., 1950: The Urban Revolution. The Town Planning Review, 21, 1 (Apr., 1950), 3–17. https://doi.org/10.3828/tpr.21.1.k853061t614q42qh
• Harasimiuk M., Henkiel A., 1982: Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski, Arkusz Lublin (749) 1:50 000. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 83.
• Hyła M., Kopta T., 2008: Instrukcja projektowania infrastruktury rowerowej, Wyjaśnienia dla standardów technicznych dla infrastruktury rowerowej miasta Słupska. Pracownia Edukacji Marcin Hyła dla Zarządu Dróg Miejskich w Słupsku, Słupsk, 32.
• Jałtoszuk O., Wojciechowska-Bartnik J., 2012: Frontem do rzeki, (mat. niepubl.), Lublin.
• Kałamucka W., 2007: Doliny rzeczne województwa lubelskiego na tle systemu obszarów chronionych, Doliny rzeczne Przyroda – Krajobraz – Człowiek. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 7, 121–131.
• Kijowski A., Rączkowski W., 2007: Przekształcenia sieci osadniczej dolin rzecznych w Wielkopolsce i ich rola w planowaniu przestrzennym, Doliny rzeczne Przyroda – Krajobraz – Człowiek. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 7, 301–311.
• Kociuba D., 2003: Zmiany funkcji dolin rzecznych na obszarze Lublina. Annales UMSC, sec. B, 58 (5), 121–137.
• Kociuba D., Superson J., 2005: Antropogeniczne zmiany sieci hydrograficznej i funkcji dolin rzecznych na obszarze Lublina w XIX wieku, [w:] J.M. Waga, K. Kocel (red.), Człowiek w środowisku przyrodniczym – zapis działalności. Sosnowiec 2003, 100–105.
• Kaszewski B., Gluza A., Siwek M., 2014: Rola suchych dolin w kształtowaniu stosunków termiczno-wilgotnościowych Lublina, [w:] E. Trzaskowska (red.), Wąwozy i suche doliny Lublina Potencjał i zagrożenia. Urząd Miasta Lublin, Lublin, 55–70.
• Kwiatkowska-Fabryś M., Kucharczyk M., 1998: Wodne, łąkowe, murawowe i ruderalne zbiorowiska roślinne miasta Lublina, [w:] Chmielewski T.J. (red.), Inwentaryzacja Przyrodnicza Miasta Lublina. Urząd Miasta Lublin, Lublin (mat. niepubl.), 53–59.
• Maksymiuk G., 2005: Rozwój terenów rekreacyjnych – wspomaganie czy ograniczenie w przyrodniczej rewitalizacji miast. Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. – OL PAN, 2005, 149–156.
• Mapy zagrożenia powodziowego wraz z głębokością wody, 2013: skala 1:10 000 (arkusze. M-34-33-D-b-2, M34-34-C-a-1, M34-34-A-c-3, M34-34-A-c-2, M34-34-A-c-1, M34-34-A-a-4, M34-34-A-b-3), KZGW.
• Michalczyk Z., 2012: Terenowe czynniki kształtujące zasoby wodne dorzecza Bystrzycy, [w:] Z. Michalczyk (red.), Ocena warunków występowania wody i tworzenia się spływu powierzchniowego w Lublinie. Badania hydrograficzne w poznawaniu środowiska. Wyd. UMCS, Lublin, 38–46.
• Michalczyk Z., Wilgat T., 2008: Wody, [w:] S. Uziak, R. Turski (red.), Środowisko przyrodnicze Lubelszczyzny Lublin. Lubelskie Towarzystwo Naukowe, 113–209.
• Pancewicz A., 2004: Rzeka w krajobrazie miasta. Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice, 196.
• Pawłowska K., 2007: Zagospodarowanie dolin rzecznych jako temat prac projektowych kierunku architektura krajobrazu na Politechnice Krakowskiej, Doliny rzeczne Przyroda – Krajobraz – Człowiek. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 7, 312–323.
• Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego, 2015. Dz. Urz. Woj. Lubel. z 2015 r., poz. 5441, rys. 3.
• Plit F., 2007: Korytarze krajobrazów turystycznych w dolinach rzecznych, Doliny rzeczne Przyroda – Krajobraz – Człowiek. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 7, 418–425.
• Przesmycka N., 2005: Przeobrażenia historycznych terenów zielonych Lublina do 1939 roku. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych, I, 157–167.
• Raport o stanie środowiska miasta Lublina za rok 1998, 1999. Praca zbior. pod kier. P. Gołofita, W. Piątkowskiego, Miejski Inspektorat Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego, Lublin, 111.
• Raport o stanie środowiska województwa lubelskiego w 2017, 2018. Praca zbior. pod kier. L. Żelaznego. WIOŚ w Lublinie, Biblioteka Ochrony Środowiska, Lublin, 130.
• Sempliński P., 1998: Formy rzeźby terenu i inne elementy przyrody nieożywionej i fizjonomii krajobrazu współtworzące tożsamość przyrodniczą i krajobrazową miasta, [w:] T.J. Chmielewski (red.), Inwentaryzacja Przyrodnicza Miasta Lublina. Urząd Miasta Lublin, Lublin (mat. niepubl.), 31–35.
• Skrzypek M., Lichota S., 2005: Pytania o wizję, Rozmowy o kulturze przestrzeni. Scriptores, 3 (29), 39–51.
• Tölle A., 2010: Restrukturyzacja miejskich obszarów nadwodnych, Aspekty urbanistyczne, zarządzające i społeczno-kulturowe, Biuletyn Instytutu Geografii Społecznej i Gospodarki Przestrzennej UAM. Seria Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, nr 10, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 135.
• Zyśko T., Jamróz J., Kwiatkowska-Fabryś M., Kucharczyk M., 1998: Lasy Lublina, [w:] T.J. Chmielewski (red.), Inwentaryzacja Przyrodnicza Miasta Lublina. Urząd Miasta Lublin, Lublin (mat. niepubl.), 36–53.
• NETOGRAFIA
• www.geoportal.lublin.eu, (dostęp: 17.09.2018), Miejski GeoPortal Systemu Informacji Przestrzennej Lublina, Urząd Miasta Lublin http://mapy.isok.gov.pl/imap/, (dostęp: 20.09.2018), Internetowy System Osłony Kraju, KZGW

Identifiers

DOI

10.17951/b.2018.73.0.195-211