Prawna sytuacja ludności Rapa Nui w świetle regionalnych norm prawa międzynarodowego

• Authors: Joanna Siekiera
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu było zaprezentowanie sytuacji ludności Rapa Nui (Wyspy Wielkanocnej) oraz dokonanie jej prawnej analizy w świetle regionalnych norm prawa międzynarodowego. Rapa Nui została zaanektowana przez Chile w 1888 r. Od tego czasu obserwuje się łamanie praw ludności autochtonicznej zamieszkującej Wyspę. Sytuacja prawna mieszkańców Wyspy Wielkanocnej jest trudna ze względu na nierespektowanie przez chilijski rząd m.in. prawa do samostanowienia czy prawa do ochrony środowiska naturalnego. Założeniem badawczym było omówienie sytuacji faktycznej, w jakiej znajdują się autochtoni, oraz skonfrontowanie jej z sytuacją prawną, która daje sposobność do polepszenia trudnej pozycji Rapa Nui. Istnieje szereg norm prawa regionalnego Ameryki, wraz z serią wyroków Międzyamerykańskiego Trybunału Praw Człowieka, które mogą pomóc w faktycznym odzyskaniu swobód przez miejscową ludność, a także doprowadzić do poprawy ich sytuacji materialnej. Zastosowana metoda badawcza to metoda analizy prawnej, polegająca na analizie treści obowiązujących regulacji prawnych, umów prawa wewnętrznego, regionalnego sądownictwa oraz międzynarodowych porozumień regulujących sytuację mniejszości autochtonicznych, a także wewnętrznych danych urzędowych. Wyniki wskazują na konkretne możliwości prawne dla ludności Rapa Nui, która ma podstawy egzekwować swoje prawa w zakresie uniwersalnych swobód obywatelskich, respektowania ich konstytucyjnych praw społecznych i ekonomicznych wraz z prawem do życia w czystym środowisku naturalnym.

EN

The aim of the article was to present, as well as to analyse legally, the situation of the population of Rapa Nui (Easter Island) in the light of regional norms of international law. Rapa Nui was annexed by Chile in 1888. Since then violations of the rights of indigenous peoples living on the Island have been observed. The legal situation of the inhabitants of Easter Island is difficult due to the Chilean government’s failure to respect, i.a., the right to self-determination or the right to environmental protection. The research assumption is, therefore, to discuss the actual situation in which indigenous peoples find themselves and then to confront it with the legal situation, which does give the opportunity to improve the difficult position of Rapa Nui. There are a number of American regional norms, along with a series of judgements of the Inter-American Court of Human Rights, which might help local people in regaining their freedoms, as well as in improving their material well-being. The research method used was the method of legal analysis, consisting of analysing the content of binding legal regulations, internal law arrangements, regional judiciary, and international agreements regulating the situation of indigenous minorities, as well as internal official data. The results show solid legal possibilities for the Rapa Nui population, which has the basis to enforce its rights in the field of universal civil rights, respect for their constitutional social and economic rights, along with the right to live in the clean natural environments.

Keywords

PL

Rapa Nui, Wyspa Wielkanocna, Chile, prawo międzynarodowe

EN

Rapa Nui, Easter Island, Chile, international law

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia
• Year: 2019
• Volume: 74

Dates

published

2019

online

2019-11-15

Contributors

author

Joanna Siekiera

References

• Literatura
• Campbell P., 2006: Easter Island: On the Verge of a Second Environmental Catastrophe. Rapa Nui Journal, 20(1), 67–70.
• Castri F. di, 2003: The Dynamic Future of Rapa Nui. Rapa Nui Journal, 17(1), 44–48.
• Coulter R.T., 2015: The Situation of the Indegenious People of Rapa Nui and International Law: Reflections on Indigenious People and the Ethics of Remediation. Santa Clara Journal of International Law, 13(1), 293–305.
• Gacitúa-Marió E., 2000: Indigenous Peoples in Chile: Current Situation and Policy Issues. Poverty and Income Distribution in a High Growth Economy: The Case of Chile 1987–98, 2/7, 170–196.
• Gallegos I., 2011: Easter Island Rapa Nui peoples’ land claims’ turns international. Merco Press, 10.02.2011.
• Hannum H., 1993: Rethinking Self-Determination. Virginia Journal of International Law, 34(1), 1–69.
• Hito S., 2004: Vaai Hanga Kainga Giving Care to the Motherland: Conflicting Narratives of Rapanui. Journal of Intercultural Studies, 25(1), 22–34. https://doi.org/10.1080/07256860410001686992
• Jędrusik M., 2005: Wyspy tropikalne. W poszukiwaniu dobrobytu. Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Legrand C., 2013: Easter Island issues Chile with independence threat. The Guardian, 15.01.2013.
• Levine S., 2016: Pacific Ways: Government and Politics in the Pacific Islands. Victoria University Press, Wellington.
• Pawlicki J., 2014: Cały smutek Rapa Nui, czyli dramat Wyspy Wielkanocnej. Newsweek, 20.04.2014.
• Pereyra-Uhrle M., 2011: Easter Island Land Law. New Zealand Association of Comparative Law, 12, 133–142.
• Romero S., 2012: Slow-Burning Challenge to Chile on Easter Island. The New York Times, 6.10.2012.
• Young F.W., 2016: Rapa Nui. The Contemporary Pacific, 28(1), 237–244. https://doi.org/10.1353/cp.2016.0022
• Young F.W., 2017: Rapa Nui. The Contemporary Pacific, 29(1), 173–181. https://doi.org/10.1353/cp.2017.0013
• Akty prawne
• Amerykańska Konwencja Praw Człowieka z dnia 22 listopada 1969 r.
• Deklaracja praw ludów tubylczych z dnia 13 września 2007 r.
• Deklaracja Zgromadzenia Ogólnego ONZ z dnia 14 grudnia 1960 r. w sprawie przyznania niepodległości krajom kolonialnym GA Res. 1514 (XV).
• Deklaracja Zgromadzenia Ogólnego ONZ z dnia 24 października 1970 r. w sprawie zasad prawa międzynarodowego dotyczących przyjaznych stosunków i współpracy między państwami GA Res. 2625 (XXV).
• Karta Narodów Zjednoczonych z dnia 26 czerwca 1945 r. (Dz.U. 1947, nr 23, poz. 90).
• Karta Organizacji Państw Amerykańskich z dnia 30 kwietnia 1948 r.
• Konstytucja Polityczna Republiki Chile (Constitución Política de la República de Chile de 1980) z dnia 8 sierpnia 1980 r. (Ministerio Secretaría General De La Presidencia CPR Art. 1° D.O. 24.10.1980 LEY N° 19.611 Art. Único Nº1 D.O. 16.06.1999).
• Konwencja MOP nr 169 w sprawie ludności rdzennej i plemiennej z dnia 27 czerwca 1989 r.
• Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych z dnia 16 grudnia 1966 r. (Dz.U. 1977, nr 38, poz. 169).
• Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z dnia 16 grudnia 1966 r. (Dz.U. 1977, nr 38, poz. 167).
• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z dnia 10 grudnia 1948 r.
• Prawo rozwoju lokalnego (Ley de Desarrollo Indígena) z dnia 5 października 1993 r. (LEY 20117 Art. Único D.O. 08.09.2006).
• Principles which should guide Members in determining whether or not an obligation exists to transmit the information called for under Article 73e of the Charter, 15 December 1960 GA Res. 1541 (XV).
• Reforma konstytucyjna ustanawiająca specjalne terytoria Wyspy Wielkanocnej i archipelagu Juana Fernandeza (Reforma Constitucional Que Establece Los Territorios Especiales De Isla De Pascua Y Archipielago Juan Fernandez) z dnia 30 lipca 2007 r.
• Orzecznictwo
• Wyrok Kichwa People of Sarayaku v. Ecuador, C/245 (27.06.2012).
• Wyrok Mayagna (Sumo) Community of Awas Tingni v. Nicaragua, C/79 (31.08.2001).
• Wyrok Sawhoyamaxa Indigenous Community v. Paraguay, C/146 (29.05.2006).
• Źródła internetowe
• http://hrbrief.org/hearings/human-rights-situation-rapa-nui-people-chile
• http://hrbrief.org/hearings/indigenous-peoples-right-to-prior-consultation-in-chile
• https://indianlaw.org/content/disputes-over-rapa-nui-sacred-sites-leads-more-violent-evictions
• https://indianlaw.org/rapa-nui/home
• https://minorityrights.org/minorities/rapanui
• https://nvdatabase.swarthmore.edu/content/rapa-nui-campaign-immigration-regulation-2009
• https://whc.unesco.org/en/list/715
• https://www.berkeley.edu/news/media/releases/2002/11/peace/rapu.html
• https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/print_ci.html
• http://www.coha.org/limiting-migration-to-rapa-nui
• http:// www.facebook.com/pg/parlamentorapanui/about/?ref=page_internal
• https://www.france24.com/en/20180730-easter-island-rapa-nui-chile-restrict-length-stay-non-tourists
• https://www.lemondediplomatique.cl/Documento-del-Parlamento-Rapanui.html

Identifiers

DOI

10.17951/b.2019.74.0.281-295