Proces tworzenia Królestwa SHS wobec przeobrażeń Wielkiej Wojny (1914–1918)

• Authors: Konrad Sebastian Morawski
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł zatytułowany Proces tworzenia Królestwa SHS wobec przeobrażeń Wielkiej Wojny (1914–1918) zawiera omówienie decydujących wydarzeń związanych z powstaniem pierwszej formy państwa jugosłowiańskiego, czyli utworzonego 1 XII 1918 roku Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców. Autor skupił się przede wszystkim na omówieniu przesłanek skomplikowanego procesu negocjacyjnego toczącego się pomiędzy przedstawicielami narodów południowosłowiańskich, które wyrażały różne wizje dotyczące utworzenia wspólnego państwa. Kwestią dodatkowo utrudniającą zjednoczenie Słowian Południowych były przeobrażenia Wielkiej Wojny i związane z nimi częste zmiany położenia politycznego terytoriów i państw bałkańskich, a także tworzenie się różnych ośrodków reprezentujących interesy narodów południowosłowiańskich. Przeprowadzone omówienia zostały oparte na niewykorzystanych dotąd w polskiej literaturze archiwach bałkańskich, zbiorach dokumentów i prasie (głównie z 1918 roku), a także na najważniejszych opracowaniach autorów bałkańskich, polskich i innych.

EN

The article „The process of creation of the Kingdom of SHS in view of the transformations of the Great War (1914–1918)” provides an overview of the defining events related to the creation of the first Yugoslav state; that is the Kingdom of Serbs, Croats and Slovenes established on 1st December 1918. The discussions included in the article were focused primarily on the circumstances of the complicated process of negotiations between the representatives of the South-Slavic nations, which expressed different visions in the context of the creation of a common state. An issue further hindering the unification of the South Slavs was the transformations of the Great War and the associated frequent changes in the political situation of the Balkan states and territories, as well as the formation of different centres representing the interests of the South-Slavic nations. The discussions were based on Balkan archives previously unused in Polish literature; collections of documents and press sources (mostly from 1918); as well as on the most important studies of Balkan, Polish, and other authors.

Keywords

PL

Królestwo SHS, Jugosławia, utworzenie Królestwa SHS w 1918 roku, dynastia Karađorđeviciów, Nikola Pašić

EN

Kingdom of SHS, Yugoslavia, creation of the Kingdom of SHS in 1918, Karađorđević dynasty, Nikola Pašić

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio M – Balcaniensis et Carpathiensis
• Year: 2016
• Volume: 1
• Issue: 1-2

Dates

published

2016

online

2017-02-13

Contributors

author

Konrad Sebastian Morawski

References

• Wykaz źródeł i literatury
• 1. Źródła
• Materiały archiwalne
• Архив Југославије у Београду
• Збирка Војислава Јовановића Марамбоа
• Библиoтека Архива СЦГ
• Репробукција cлuкe Анасмаса Боцарuћа
• Knjižnica Inštituta za Novejšo Zgodovino v Ljubljani
• Definitivni rezultati popisa stanovništva u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca 31. januara 1921 godine
• Definitivni rezultati popisa stanovništva od 31. marta 1931 godine u Kraljevini Jugoslaviji
• Prasa
• „Dziennik Poznański” 1918
• „Kurier Poznański” 1918
• „Monitor Polski” 1918
• „Postęp” 1918
• „Pravda” 2004
• „The New York Times” 1918
• „Политика” 1929
• Materiały internetowe
• Borozan Đ., „Demografski identitet Srba i Hrvata u Jugoslaviji prema popisima stanovništva od 1921. do 1991. godine”, http://www.cpi.hr.
• Centar za Politološka Istraživanja, http://www.cpi.hr.
• Źródła drukowane
• Jugoslavija 1918–1988. Tematska Zbirka Dokumenata, red. B. Petranović, M. Zečević, [b.o.w.], Beograd 1988.
• 2. Literatura
• Opracowania zwarte
• Banac I., The National Question in Yugoslavia. Origins, History, Politics, Cornell Univeristy Press, New York 1984.
• Batowski H., Państwa Bałkańskie 1800–1923, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1938.
• Batowski H., Rozpad Austro-Węgier 1914–1918, [b.o.w.], Kraków 1982.
• Bujwid-Kurek E., Państwa pojugosłowiańskie. Szkice politologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
• Djokić D., Elusive Compromise. A History of Interwar Yugoslavia, Hurst & Company (Publishers), London 2007.
• Eberhardt P., Przemiany demograficzno-etniczne na obszarze Jugosławii w XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Lublin 2005.
• Felczak W., Wasilewski T., Historia Jugosławii, Wydawnictwo Ossolineum, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1985.
• Giza A., Idea jugoslawizmu w latach 1800–1918, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 1992.
• Montenegro in Transition. Problems of Identity and Statehood, ed. F. Bieber, Nomos Publishers, Baden-Baden 2003.
• Pavlović S., Balkan Anschluss. The Annexation of Montenegro and the Creation of the Common South Slavic State, Purdue University, [b.m.w.] 2008.
• Podhorodecki L., Jugosławia. Dzieje narodów, państw i rozpad federacji, Wydawnictwo Mada, Warszawa 2000.
• Roudometof V., Collective Memory, National Identity, and Ethnic Conflict: Greece, Bulgaria, and the Macedonian Question, Greenwood Publishing Group, Westport 2002.
• Skowronek J., Tanty M., Wasilewski T., Słowianie południowi i zachodni VI–XX wiek, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 2005.
• Stawowy-Kawka I., Historia Macedonii, Wydawnictwo Ossolineum, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2000.
• Sotirović V. B., Creation Of The Kingdom Of Serbs, Croats and Slovenes, 1914–1918, Vilnius University Press, Vilnius 2007.
• Trbović A. S., A Legal Geography of Yugoslavia’s Disintegration, Oxford University Press, Oxford 2008.
• Vujović D., Crnogorski federalisti 1919–1929, [b.o.w.], Titograd 1981.
• Waldenberg M., Kwestie narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992.
• Walkiewicz W., Jugosławia, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 2009.
• Zacharias M. J., Komunizm, federacja, nacjonalizmy. System władzy w Jugosławii 1943–1991. Powstanie, przekształcenia, rozkład, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2004.
• Artykuły naukowe
• Ganza-Aras T., Frano Supilo u Svjetlu Najnovijih Istrażivanja, „Historijski Zbornik”, 1974, nr 25–26.
• Morawski K. S., Proces kształtowania się narodu macedońskiego wobec skomplikowanej sytuacji geopolitycznej, „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa”, 2011, z. 39.
• Morawski K. S., Ukryty fragment czarnogórskiej historii: przyłączenie Czarnogóry do Serbii w 1918 roku, „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa”, 2012, z. 41.
• Opracowania encyklopedyczne
• Narodna enciklopedija srpsko-hrvatsko-slovenacka, red. St. Stanojević, I, II, III i IV Knjiga, Zagreb 1928.

Identifiers

DOI

10.17951/bc.2016.1.1-2.35