Relacje człowiek – kwiat odzwierciedlone w polskim językowym obrazie świata (zestawienie danych ankietowych i słownikowych)

• Authors: Lidia Nepop-Ajdaczyć
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autorka bada polski językowy obraz kwiatów. Analizuje relacje człowiek – kwiat, odzwierciedlone w ankietach (przeprowadzonych wśród studentów UMCS) i porównuje je z danymi o tych relacjach, przedstawionymi w źródłach leksykograficznych (w Uniwersalnym słowniku języka polskiego pod redakcją Stanisława Dubisza). Autorka dochodzi do wniosku, że w ankietach w więk­szym stopniu odbija się antropocentryzm. Z materiałów ankietowych wynika, że w wyobrażeniach studentów kwiat jest przyrównywany do przyjaciela posia­dającego duszę (tj. człowieka), co nie jest notowane w słowniku. Natomiast ob­raz człowieka-kwiatu jest równie silnie obecny w materiałach ankietowych, jak i leksykograficznych. Zdolność kwiatów do ulepszania czegoś, zdobienia, zabar­wiania, urozmaicania, cieszenia kogoś jest opisywana przez respondentów jako zdolność kwiatów do rzeczywistego oddziaływania na życie człowieka, a nie tylko jako sposób wykorzystywania kwiatów przez człowieka. Według polskich studentów wpływ kwiatów na człowieka nie ogranicza się do wywołania uczu­cia rozkoszy estetycznej lub aromatycznej, co jest notowane w USJP. Według danych ankietowych oddziaływanie to jest znacznie większe i rozmaitsze.

EN

The article analyzes the Polish linguistic view of flowers by studying the human – flower relationship re.ected in questionnaires, and compares it with the image of the relationship reflected in lexicographic sources. The data for analysis come from a qu­estionnaire conducted among students of Maria Curie-Skłodowska University in Lublin and from Dubisz’s Universal Dictionary of the Polish Language. In the questionnaires, anthropocentrism comes to the foreground: the respondents perceive flowers as friends with a soul (i.e. as human beings), which is not reflected in the dictionary. At the same time, the image of a human-flower is equally pronounced in questionnaires and lexicogra­phic material. Respondents treat the decorative, beautifying, and entertaining functions of flowers as their ability to influence human life and not as ways in which people use the plants. In the opinion of Polish students, flowers influence humans not just by providing esthetic or aromatic enjoyment, as reflected in the dictionary, but in a variety of other ways.

Keywords

PL

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 2014
• Volume: 26

Dates

published

2014

online

2015-05-19

Contributors

author

Lidia Nepop-Ajdaczyć

References

• Bartmiński Jerzy, 1993, O profilowaniu i profilach raz jeszcze, [w:] O definicjach i definiowaniu, red. Jerzy Bartmiński, Ryszard Tokarski, Lublin, s. 269–275.
• Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska Stanisława, 1998, Profile a podmiotowa interpretacja świata, [w:] Profilowanie w języku i w tekście, red. Jerzy Bartmiński, Ryszard Tokarski, Lublin, s. 211–224.
• JaK – „Język a Kultura”, t. 16, Świat roślin w języku a kulturze, red. Anna Dąbrowska, Irena Kamińska-Szmaj, Wrocław 2001.
• Kolosova Valerija, 2009, Leksika i simvolika slavjanskoj narodnoj botaniki. Etnolingvističeskij aspekt, Moskva.
• KSK – „Kodovi slovenskich kultura”, glavni urednik Dejan Ajdačić, broj 1, Biljke, Beograd 1996.
• Panasenko Natalia I., 2010, Fitonimičeskaja leksika v sisteme romanskich, germanskich i slavjanskich jazykov (opyt onomasiologičeskogo i kognitivnogo analiza), Čerkasy.
• Pastusiak Kazimiera, 2007, Pogranicze polsko-białorusko-ukraińskie w świetle danych ję­zykowych i etnograficznych na podstawie nazw roślin, Warszawa.
• Piekarczyk Dorota, 2004, Kwiaty we współczesnym językowym obrazie świata, Lublin.
• SD – Slavjanskie drevnosti: etnolingvističeskij slovar’: v 5 tomach, pod obščej redakciej Nikity I. Tolstogo, Moskva, t. 1–5, 1995–2012.
• SSiSL – Słownik stereotypów i symboli ludowych. Koncepcja całości i redakcja Jerzy Bart­miński, zastępca redaktora Stanisława Niebrzegowska, t. 1, Kosmos, cz. 1, Niebo, światła niebieskie, ogień, kamienie, Lublin 1996, cz. 2, Ziemia, woda, podziemie, Lublin 1999, cz. 3, Meteorologia, Lublin 2012, cz. 4, Świat, świa­tło, metale, Lublin 2012.
• Szcześniak Krystyna, Świat roślin światem ludzi na pograniczu wschodniej i zachodniej Słowiańszczyzny, Gdańsk.
• Nepop-Ajdačić Lidija V., 2009, Aromat ta joho spryjnjattja ljudynoju v pol’s’komu mo­vnomu obrazi kvitky, [w:] Komparatyvni doslidžennja slov’jans’kych mov i literatur. Pam’jati akademika Leonida Bulachovs’koho, vyp. 10, Kyjiv, s. 120–126.
• Nepop-Ajdačić Lidija V., 2011, Vidnošennja ljudyna: kvitka u pol’s’kij movnij kartyni svitu, [w:] Na chvyljach movy. Alli Josypivni Bahmut, red. Pavlo Ju. Hry­cenko, Kyjiv, s. 136–142.
• USJP – Uniwersalny słownik jezyka polskiego, red. Stanisław Dubisz, Warszawa 2004, CD-ROM.

Identifiers

DOI

10.17951/et.2014.26.129