O zapisanym słownictwie mniejszości seksualnych

• Authors: Andrzej S. Dyszak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Środowisko osób homoseksualnych, biseksualnych i transgenderowych (nazywane ogólnie mniejszościami seksualnymi) wytworzyło typowy dla siebie język, w tym przede wszystkim słownictwo. Podstawowym kryterium wyodrębnienia wyrazów, wyrażeń i zwrotów specyficznych dla tego socjolektu jest ich dyferencyjność w stosunku do standardowego języka ogólnego. W artykule zebrano rozproszone w różnych zapisach (najczęściej internetowych) słownictwo charakterystyczne dla mniejszości seksualnych oraz dokonano jego charakterystyki. Stwierdzono, że większość stanowią neologizmy (semantyczne i słowotwórcze), mniej liczną grupę zaś – zapożyczenia (wewnętrzne – z polszczyzny potocznej – i zewnętrzne – z języka angielskiego).Przeprowadzona analiza prowadzi do wniosku, ze slang polskich mniejszości seksualnych spełnia przede wszystkim funkcje spajającą to środowisko i pozwala na ekspresywne porozumiewanie się osób, które z nim się utożsamiają; cechuje go też swoista „zawodowość”, natomiast w najsłabszym stopniu ujawnia się w nim funkcja utajniania komunikacji.

EN

Homosexual, bisexual, and transgender persons (collectively labelled sexual minorities) have created a characteristic sociolect, whose most conspicuous aspect is its lexis. The major criterion for identifying the words and expressions of the sociolect in relation to standard Polish is the former’s differential nature with regard to the latter. The present study collects and characterizes the otherwise dispersed lexis of the sociolect. Within the lexis, the most numerous group are (semantic and word-formational) neologisms, while (internal and external, esp. English) borrowings are not so frequent. It is concluded that the slang of Polish sexual minorities has above all an integrating function and facilitates expressive communication among the members of the group. It is also “professional”, in a certain understanding of the term, while its weakest function is that of blocking out-group communication.

Keywords

PL

socjolekt; slang; mniejszości seksualne; neologizmy; zapożyczenia

EN

sociolect; slang; sexual minorities; neologism; borrowings

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 2015
• Volume: 27

Dates

published

2015

online

2015-09-07

Contributors

author

Andrzej S. Dyszak

References

• Anusiewicz Janusz, Skawiński Jacek, 1996, Słownik polszczyzny potocznej, Warszawa–Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Baker Paul, 2002a, Fantabulosa: A Dictionary of Polari and Gay Slang, London: Continuum.
• Baker Paul, 2002b, Polari – The Lost Language of Gay Men, London: Routledge.
• Biedroń Robert, 2007, Tęczowy elementarz, czyli (prawie) wszystko, co chcielibyście wiedzieć o gejach i lesbijkach, Warszawa: AdPublik.
• Burska-Ratajczyk Beata, 2004, Formacje deminutywno-hipokorystyczne i neologizmy jako źródło humoru (na przykładzie „Kolekcji” L. J. Kerna), [w:] Funkcja emocjonalna jednostek językowych i tekstowych, red. Krystyna Wojtczuk, Agnieszka
• Wierzbicka, Siedlce: Wydawnictwo AP, s. 29–38.
• Doroszewski Witold, 1927, Czynnik społeczny i indywidualny w rozwoju znaczeniowym wyrazów, [w:] Symbolae Grammaticae in Honorem Ioannis Rozwadowski, t. 1, Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 19–35.
• Dubisz Stanisław (red.), 2008, Uniwersalny słownik jezyka polskiego, CD-ROM wersja 3.0, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Dyszak Andrzej S., 2012a, Nazwy mężczyzn homoseksualnych we współczesnym języku polskim, [w:] Studia Językoznawcze, t. XI, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 55–80.
• Dyszak Andrzej S., 2012b, O socjolekcie gejów (na podstawie powieści Michała Witkowskiego pt. Lubiewo), [w:] Oblicza płci. Język – kultura – edukacja, red. Małgorzata Karwatowska, Jolanta Szpyra-Kozłowska, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 29–42.
• Dyszak Andrzej S., 2014, Nazwy nieheteroseksualnych kobiet we współczesnej polszczyźnie standardowej i potocznej, [w:] Speculum Linguisticum, vol. 2, red. Marek A. Iwanowski, Warszawa: BEL Studio Sp. z o.o., s. 45–60.
• Grabias Stanisław, 1994, Język w zachowaniach społecznych, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Gwozda Mariusz, Krawczak Ewa, 1996, Subkultury młodzieżowe. Pomiędzy spontanicznością a uniwersalizmem, [w:] Marian Filipiak, Socjologia kultury. Zarys zagadnień, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 161–176.
• Jodłowski Stanisław, Taszycki Witold, 1968, Słownik ortograficzny i prawidła pisowni polskiej, Wrocław: Ossolineum.
• Kleparski Grzegorz A., 1999, Kierunki typologiczne w badaniach nad zmiana znaczeniowa wyrazów, „Biuletyn PTJ” LV, Warszawa: Wydawnictwo Energeia, s. 77–91.
• Kołodziejek Ewa, 2005, Człowiek i świat w języku subkultur, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe US.
• Polański Kazimierz (red.), 1995, Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum.
• Rejter Artur, 2013, Płeć – język – kultura, Katowice: Wydawnictwo US.
• Stępniak Klemens, 1993, Słownik tajemnych gwar przestępczych, Londyn: Puls Publications Ltd.
• Walczak Bogdan, 2004, Polszczyzna mówiona mieszkańców miast – opis pełny czy dyferencyjny?, [w:] Polszczyzna mówiona mieszkańców miast, red. Henryka Sędziak, Białystok: Wydawnictwo UwB, s. 25–31.
• Wawrzyńczyk Jan, 2000, Słownik bibliograficzny języka polskiego, t. 1, Warszawa: Wydawnictwo UW.
• Wawrzyńczyk Jan, 2013, 250 tysięcy ciekawych słów. Leksykon przypomnień, t. 1, Warszawa: BEL Studio Sp. z o.o.
• Witkowski Michał, 2005, Lubiewo, Kraków: Korporacja ha!art.
• Rozwiązanie skrótów źródeł słownictwa
• GLS – Robert Biedroń, Gejowsko-lesbijski slang, [w:] Robert Biedroń, Tęczowy elementarz, czyli (prawie) wszystko, co chcielibyście wiedzieć o gejach i lesbijkach, Warszawa 2007.
• GLTBSD – Andrej Koymaysky, GLTB Slang Dictionary, http://andrejkoymasky.com/lou/dic/dic00.html.
• KSCziSG – Janusz Omyliński, Kod seks-czatów i slang gejów. Tajemny język branży, http://natemat.pl/4759,kod-seks-czatow-i-slang-gejow-tajemnyjezyk-branzy.
• MSG – Mały słowniczek gejowski, http://zapiskigeja.blox.pl/2011/01/Maly-slowniczekgejowski.html.
• NS – Robert Biedroń, Nasz slang, http://robertbiedron.blog.onet.pl/Nasz-slang,2,ID148987687,n.
• SH – Słownik homoseksualistów, http://forum.gazeta.pl/forum/w,210,2955534,2956607,Slownik homoseksualistow.html.
• SLGBTQ – Słownik LGBTQ. Żebyście wiedzieli o czym mówią w branży, http://warszawa.gazeta.pl/warszawa/1,34889,8148024,Slownik LGBTQ Zebyscie wiedzieli o czym mowia branzy.html.
• SPPzZGiL – Słownik podstawowych pojęć z życia gejów i lesbijek, http://homogwiazdy.eii.com.pl/art-2009-11-slownik geja i lesbijki.html.
• ZG – Zapiski geja, http://zapiskigeja.blox.pl/tagi b/161927/slownik-gejowski.html.
• Strony internetowe
• http://atleb.tripod.com/ordbok/queer slang in the gay 90s.htm
• http://culture.pl/pl/dzielo/pawel-leszkowicz-art-pride-polska-sztuka-gejowska
• http://homiki.pl/index.php/2007/11/pedalski-samobj-jzykowy/
• http://homogwiazdy.eii.com.pl/art–2009–11-slownik geja i lesbijki.html
• http://natemat.pl/4759,kod-seks-czatow-i-slang-gejow-tajemny-jezyk-branzy
• http://odps.org/glossword/index.php?a=index&d=8
• http://pl.wikipedia.org/wiki/Camp
• http://queer.pl/news/191755/gejowski-jezyk-na-wymarciu
• http://ru.wikipedia.org./wiki/
• http://thoughtcatalog.com/nico-lang/2013/09/51-gay-slang-phrases-youve-never-heardbefore
• http://www.homopedia.pl/wiki/Japonski slang LGBT
• http://www.ling.lancs.ac.uk/profiles/Paul-Baker
• http://www.ling.lancs.ac.uk/staff/paulb/polari/home.htm
• http://www.miejski.pl/
• http://www.polarimagazine.com/interviews/paul-baker-interview
• http://www.wsjp.pl/

Identifiers

DOI

10.17951/et.2015.27.201