Polacy, Rosjanie i Niemcy wobec wartości. Hierarchia i sposoby rozumienia jednostek aksjologicznych

• Authors: Barbara Izabela Rodziewicz
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule omówiono rezultaty zakrojonych na szeroką skalę badań nad systemem wartości Polaków, Rosjan i Niemców. Na podstawie wyników tzw. testu werbalnych skojarzeń autorka dokonuje porównania i zhierarchizowania wartości składających się na świadomość językową Polaków, Rosjan i Niemców, a także wyjawia aksjologiczne jądro w systemach ich wartości oraz kryjące się za nimi postawy i preferencje aksjologiczne. Autorka dowodzi również, iż napełnienie treściowe jednostek aksjologicznych znacznie wykracza poza ramy definicyjne charakteryzowanych pojęć. Badania wydają się interesujące również w kontekście ocen kondycji moralnej społeczeństw europejskich i podnoszonych w ostatnim czasie, zwłaszcza przez socjologów, kwestii erozji czy wręcz abstynencji aksjologicznej.

EN

The article reports on an extensive research project on the systems of values professed by Poles, Russians, and Germans. On the basis of the Free Word Association Test, the author compares and proposes hierarchies of values that constitute the linguistic awareness of the members of these nationalities. The axiological cores of these systems are also identified, together with the attitudes and axiological preferences involved. A claim is also made that the content of axiological units extends far beyond the definitions of the relevant concepts. The research also touches upon the ethical condition of European societies and the problem of axiological erosion, or even abstinence, recently identified by sociologists.

Keywords

PL

wartości; lingwistyka kulturowa; aksjologia

EN

values; cultural linguistics; axiology; Association Test; Poles; Russians; Germans

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 2016
• Volume: 28

Dates

published

2016

online

2016-09-22

Contributors

author

Barbara Izabela Rodziewicz

References

• Barlett Frederic C., 1932, Remembering: A study in experimental and social psychology, Cambridge.
• Bartmiński Jerzy, 2003, Miejsce wartości w językowym obrazie świata, [w:] Język w kręgu wartości. Studia semantyczne, red. Jerzy Bartmiński, Lublin, s. 59–85.
• Chlebda Wojciech, 2000, Płaszczyzny oglądu językowego obrazu świata, [w:] Komparacja systemów i funkcjonowania współczesnych języków słowiańskich I, red. Stanisław Gajda, Opole, s. 163–178.
• Dyczewski Leon, 1995, Kultura polska w procesie przemian, Lublin.
• Gajda Janusz, 2003, Antropologia kulturowa. Część I. Wprowadzenie do wiedzy o kulturze, Toruń.
• Galton F., Psychometric Experiments, „Brain. A Journal of Neurology”, 2/1879, s. 149–162.
• Inglehart Ronald, 2006, Pojawienie się wartości postmaterialistycznych, [w:] Socjologia. Lektury, red. Piotr Sztompka, Marek Kucia, Kraków, s. 334–348.
• Jankowska Małgorzata, Krasoń Justyna, 2009, Hierarchia wartości i sposoby ich realizacji. Młodzi bydgoszczanie wobec wartości, Kraków.
• Jasińska-Kania Aleksandra, 2002, Indywidualizacja i uspołecznienie: przekształcenia moralności w Polsce i w Europie, [w:] Polacy wśród Europejczyków, red. Aleksandra JasińskaKania, Mirosława Marody, Warszawa, s. 212–234.
• Kuhn Lothar, 2005, Was ist… Work Life Balance?, „Harvard Business Manager” 4.
• Mariański Janusz, 2001, Podstawowe orientacje moralne w społeczeństwie polskim, [w:] Moralność Polaków, red. Bronisław Gołębiewski, Łomża, s. 29–43.
• Mariański Janusz, Smyczek Leon, 2008, Przedmowa, [w:] Wartości, postawy i więzi moralne w zmieniającym się społeczeństwie, praca zbiorowa pod red. Janusza Mariańskiego i Leona Smyczka, Kraków, s. 7–11.
• Pisarek Walery, 2002, Polskie słowa sztandarowe i ich publiczność, Kraków.
• Rodziewicz Barbara, 2014, Wartości. Polacy – Rosjanie – Niemcy, Szczecin.
• Świda-Ziemba Hanna, 2010, Niektóre symptomy anomii moralnej społeczeństwa polskiego, „Nauka” 3, s. 68–73.
• Tarasov Evgenij F., 2000, Aktual'nye problemy analiza âzykovogo soznaniâ, [w:] Âzykovoje soznanie i obraz mira, red. N.V. Ufimceva, Moskva, s. 24–32.
• Wierzbicka Anna, 2007, Słowa klucze. Różne języki – różne kultury, Warszawa,
• Ziółkowski Marek, 2002, Wartości, [w:] Encyklopedia socjologii, red. Zbigniew Bokszański, t. 4, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.17951/et.2016.28.137