Praca ludzka – wartość ekonomiczna czy etyczna?

• Authors: Teresa Liszcz
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przeważająca większość ekonomistów uważa, że praca, czy też zdolność do pracy, jest towarem, a wynagrodzenie za pracę (płaca) – ceną tego towaru, którą, co do zasady, kształtuje rynkowe prawo popytu i podaży. Zwracają oni jednak uwagę, że „rynek pracy” jest silnie reglamentowany.Pogląd o towarowym charakterze pracy (zdolności do pracy) zarobkowej podzielają niektórzy, nieliczni raczej, przedstawiciele nauki prawa pracy. Według nich, umowa o pracę jest w istocie umową kupna – sprzedaży siły roboczej za cenę w postaci wynagrodzenia. Uznając pracę za towar, podkreślają oni jednak specyficzny charakter owego towaru, mianowicie nierozerwalny związek pracy z osobą pracownika, implikujący konieczność jego ochrony, głównie przy pomocy prawa pracy, ale odpowiednio zliberalizowanego.Autorka, tak jak większość specjalistów prawa pracy, opowiada się przeciwko towarowej koncepcji pracy. Jest ona bowiem niezgodna z osobową godnością człowieka, dla którego praca jest nie tylko najwłaściwszym sposobem zdobywania środków utrzymania, ale także źródłem rozwoju jego człowieczeństwa. Człowiek angażuje w pracę całą swoją osobę, a nie tylko zdolność do pracy. Ze względu na prawo do życia i obowiązek jego podtrzymywania, władze publiczne powinny zapewnić każdemu możliwość zarobkowania własną pracą, a w przypadku jej braku – świadczenia majątkowe na utrzymanie pracownika i jego rodziny.

EN

Most economists are of the opinion that work, or the ability to work, is a commodity, while remuneration for work is the price of this commodity, shaped through the law of supply and demand. They point out, however, that the job market is strongly rationed.The commodity view of paid work (capability to work) is shared by rather few specialists in labour law. They opine that the job contract is effectively a purchase-sale agreement of the labour force for the sum of the remuneration. In regarding work as a commodity, they underscore the peculiar nature of the commodity, resulting from the inalienable bond between work itself and the person who performs it. The bond must be protected, mainly through appropriately liberalised labour law.Along with most specialists in labour law, the author is against the commodity view of work as being in discord with the dignity of persons, for whom work is not only the most appropriate way of securing survival but the source of the development of human nature. People engage in work with all their personalities, not only with the mere ability to perform it. Because of the right to live and the obligation to protect it, public authorities should grant everyone the right to earn their own living, and in the cases of shortage of work, they should grant material help to the worker and his or her family.

Keywords

PL

praca; towar; płaca; rynek pracy; wolność pracy; prawo do pracy

EN

work; commodity; remuneration; job market; freedom of work; right to work

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 2016
• Volume: 28

Dates

published

2016

online

2016-09-22

Contributors

author

Teresa Liszcz

References

• Borkowska Stanisława, 1994, Prawo do płacy godziwej a negocjacje, „Polityka Społeczna”, nr 1.
• Encyklopedia katolicka, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, t. 16 – 2012, t. 17 – 2012, t. 19 – 2013.
• Encyklopedia PWN w trzech tomach, t. 3, Warszawa 1999.
• Jacukowicz Zofia, 1992, Poziom płac a dochód narodowy, „Polityka Społeczna”, nr 2.
• Jacukowicz Zofia, 1992, Płaca ceną?, „Polityka Społeczna”, nr 10.
• Jacukowicz Zofia, 1994, Rozważania o pracy godziwej, „Polityka Społeczna”, nr 1.
• Jan Paweł II, Encyklika Laborem exercens, Rzym 1981; tekst za Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, Kraków: Wydawnictwo Znak, 1996.
• Jan Paweł II, 1999, Pielgrzymki do Ojczyzny. Przemówienia, homilie, Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Jaśkowski Kazimierz, Maniewska Eliza, 2006, Kodeks pracy. Komentarz. Ustawy towarzyszące z orzecznictwem. Europejskie prawo pracy z orzecznictwem, t. II, Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze.
• Jończyk Jan, 1995, Prawo pracy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kamerschen David, McKenzie Richard B., Nardinelli Clark, 1991, Ekonomia, Gdańsk: Fundacja Gospodarcza NSZZ.
• Krawczyk Rafał, Krzyżanowska Zofia, 1991, Zarys ekonomii, z. 4 (Teoretyczne aspekty rynku pracy), Warszawa.
• Leon XIII, Encyklika Rerum novarum, Rzym 1891; tekst za miesięcznikiem „Znak” 1982, nr 7–9.
• Majka Józef, 1982, Etyka życia gospodarczego, Wrocław.
• Mazur Bogusław, 2000, Czas na pracę, „Wprost” z 24.09.2000.
• Meller Janusz, 1993, Płaca jako cena pracy i szczególne cechy rynku pracy, „Polityka Społeczna”, nr 10.
• Meller Janusz, 1994, Płaca godziwa i jej determinanty, „Polityka Społeczna”, nr 1.
• Pszczołowski Tadeusz, 1966, Praca człowieka, Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Sanetra Walerian, 2011, Czy istnieje rynek pracy?, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne”, nr 8.
• Słownik języka polskiego, red. Mieczysław Szymczak, t. 2, Warszawa: PWN, 1979.
• Smith Adam, 1954, Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, Warszawa: PWN.
• Stachowski Ryszard, 1984, Praca, procesy poznawcze i systemy semiotyczne, [w:] Człowiek i społeczeństwo. Zagadnienia pracy ludzkiej, Poznań.
• Strzeszewski Czesław, 1978, Praca ludzka, Zagadnienia społeczno-moralne, Lublin: TN KUL.
• Strzeszewski Czesław, 2003, Katolicka nauka społeczna, Lublin: KUL.
• Szałkowski Adam (red.), 1992, Rynek pracy w procesie transformacji systemu gospodarczego, Kraków: Secesja.
• Świątkowski Andrzej, 1992, Praca towarem?, „Polityka Społeczna”, nr 4.
• Świątkowski Andrzej, 2015, W kierunku ustawowej dyferencjacji praw i obowiązków pracowniczych zatrudnionych, „Palestra”, nr 1–2.
• Tischner Józef, 1981, Etyka solidarności, Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Uriarte O.E., 1991, The impact of Economic. Difficulties in the Enterprise on Working Conditions, Athens.
• Wichrowska-Janikowska Elżbieta, 2004, Brak pracy to klęska społeczeństwa obywatelskiego, [w:] Godność i praca, red. Jacek Rybicki, Gdańsk: Polski Instytut Demokratyczny.

Identifiers

DOI

10.17951/et.2016.28.59