„Cały kraj serdecznie wita swego pierwszego obywatela”. Przebieg obchodów 60. rocznicy urodzin Bolesława Bieruta na łamach „Trybuny Ludu”

• Authors: Michał Jan Bednarczyk
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W Polsce powojennej czołową postacią był Bolesław Bierut, prezydent RP w latach 1947–1952, od 1948 r. I sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W rozprawie podjęto temat propagandowego obrazu obchodów 60. rocznicy urodzin Bieruta, ukazanego w artykułach „Trybuny Ludu”, naczelnym organie prasowym PZPR. W dniach 18–19 kwietnia 1952 r. opublikowano 30 wzmianek poświęconych obchodom, w tym listy gratulacyjne i potwierdzenia wykonania zobowiązań podjętych dla uczczenia wydarzenia przez zakłady pracy i osoby prywatne. Oficjalne ceremonie miały stanowić element kultu jednostki Bieruta. Widoczne są także podobieństwa z uroczystościami związanymi z osobą Józefa Stalina, które wpłynęły na krajowe obchody, a poszczególne etapy przygotowań były nawiązaniem do rytuału odbywającego się na Kremlu. Opis przedstawianych wydarzeń był przesiąknięty propagandą wzorowaną na tej rozpowszechnionej w Związku Radzieckim. Celem było pokazanie, w jak uroczysty sposób społeczeństwo czciło rocznicę, wizja ta nie była jednak bezkrytycznie przyjmowana przez czytelników.

EN

Bolesław Bierut, the President of Poland (1947–1952) and from 1948 the First Secretary of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party, was a leading political figure of postwar Poland. The paper analyses the way in which the propaganda machine associated with “People’s Tribune” (“Trybuna Ludu”), an official media outlet of the Polish United Workers’ Party, presented the celebrations of Bierut’s 60th birthday. On the 18th and 19th of April 1952, thirty news items mentioning the celebrations of Bierut’s 60th birthday were published, ranging from congratulation letters to reports on meeting production targets by factories and individual workers. Official ceremonies constituted an attempt of the Polish regime to create a cult of Bolesław Bierut and were inspired by the similar ones organized by the Kremlin and associated with Joseph Stalin’s cult of personality. The Soviet propaganda was a clear source of inspiration for “People’s Tribune” whose aim was to demonstrate how lavishly the communist society celebrated Bierut’s birthday. Nevertheless, the official enthusiasm was not shared by all readers.

Keywords

PL

Bolesław Bierut; „Trybuna Ludu”; propaganda; Polska Zjednoczona Partia Robotnicza; prasa; stalinizm w Polsce; historia Polski 1944–1956; kult jednostki; komunistyczne święto; urodziny

EN

Bolesław Bierut; “People’s Tribune”; propaganda; Polish United Workers’ Party; press; stalinism in Poland; Polish history 1944–1956; cult of personality; communist celebration

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
• Year: 2014
• Volume: 69

Dates

published

2014

online

2016-10-25

Contributors

author

Michał Jan Bednarczyk

References

• Źródła
• Bierut B., O Partii, Warszawa 1952.
• Bolesław Bierut. Teka graficzna, red. J.M. Szancer, Warszawa 1952.
• Bolesław Bierut. Życie i działalność, oprac. J. Kowalczyk, Warszawa 1952.
• Strofy o Stalinie. Wiersze poetów polskich, Warszawa 1949. „Trybuna Ludu” 1952, nr 65–122.
• Wiersze o Bolesławie Bierucie, Warszawa 1952.
• Opracowania
• Andrusiewicz A., Cywilizacja rosyjska, t. III, Warszawa 2009.
• Chłopek M., „Zdumiewający świat”. ZSRR i ludzie radzieccy w propagandzie Polski Ludowej lat 1944–1956, Radzymin 2015.
• Chyliński J., Jaki był Bolesław Bierut: wspomnienia syna, Warszawa 1999.
• Conquest R., Stalin, przeł. W. Jeżewski, Warszawa 2000.
• Czyżniewski M., Propaganda polityczna władzy ludowej w Polsce1944–1956, Toruń 2006.
• Eisler J., Siedmiu wspaniałych. Poczet pierwszych sekretarzy KC PZPR, Warszawa 2014.
• Garlicki A., Bolesław Bierut, Warszawa 1994.
• Garlicki A., Stalinizm w Polsce, Warszawa 1993.
• Głowiński M., Rytuał i demagogia. Trzynaście szkiców o sztuce zdegradowanej, Warszawa 1992.
• Heller M., Maszyna i śrubki. Jak hartował się człowiek sowiecki, posłowie W. Stanisławski, Paryż – Kraków 2015.
• Iwański G., Kowalczyk Józef (1903–1989), [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, red. F. Tych, t. III, Warszawa 1992, s. 343–345.
• Jarosz D., Polacy a stalinizm 1948–1956, Warszawa 2000.
• Jarosz D., Polityka władz komunistycznych w Polsce w latach 1948–1956 a chłopi, Warszawa 2008.
• Kochański K., Kasman Leon (1905–1984), [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, red. F. Tych, t. III, Warszawa 1992, s. 112–114.
• Kozłowski C., Namiestnik Stalina, Warszawa 1993.
• Kulak T., Pater M., Wrzesiński W., Historia Uniwersytetu Wrocławskiego 1702–2002, Wrocław 2002.
• Kupiecki R., Natchnienie milionów. Kult Józefa Stalina w Polsce 1944–1956, Warszawa 1993.
• Lipiński P., Bolesław Niejasny. Opowieść o Bolesławie Bierucie, Forreście Gumpie polskiego komunizmu, Warszawa 2001.
• Łojek J., Myśliński J., Władyka W., Dzieje prasy polskiej, Warszawa 1988.
• Main I., Trudne świętowanie. Konflikty wokół obchodów świąt państwowych i kościelnych w Lublinie (1944–1989), Warszawa 2004.
• Mazur M., O człowieku tendencyjnym… Obraz nowego człowieka w propagandzie komunistycznej w okresie Polski Ludowej i PRL 1944–1956, Lublin 2009.
• Miernik G., „My” i „Oni”. Społeczeństwo Kielecczyzny i stalinowski system władzy, Kielce 2007.
• Miernik G., Obywatelska dyskusja nad projektem konstytucji w 1952 roku na przykładzie województwa kieleckiego, [w:] Lokalne społeczności a konstytucje i uchwały sejmowe. Z dziejów parlamentaryzmu między Wisłą a Pilicą, red. J. Muszyńska, J. Pielas, Kielce – Warszawa 2008.
• Miernik G., Ofiary? Beneficjenci? Robotnicy wobec władzy stalinowskiej 1948–1956 (na przykładzie województwa kieleckiego), [w:] Robotnicy przemysłowi w realiach PRL, red. G. Miernik, S. Piątkowski, Radom – Starachowice 2005, s. 7–41.
• Osęka P., Rytuały stalinizmu. Oficjalne święta i uroczystości rocznicowe w Polsce 1944–1956, Warszawa 2007.
• Paczyńska I., Nieznane aspekty pracy nad konstytucją z 1952 roku, „Studia Historyczne” 1996, nr 39, s. 357–371.
• Persak K., „Troskliwy opiekun i światły doradca Polski Ludowej” – poprawki Józefa Stalina do Konstytucji PRL z 22 lipca 1952 roku, [w:] PRL. Trwanie i zmiana, red. D. Stola, M. Zaremba, Warszawa 2003, s. 187–209.
• PZPR w fabryce. Studium wrocławskiego „Pafawagu” w początku lat pięćdziesiątych, red. M. Kula, Warszawa 2001.
• Radziński E., Stalin, przeł. I. Lewandowska, M. Jagiełło, Warszawa 1996.
• Rechowicz H., Bolesław Bierut 1892–1956, Warszawa – Kraków 1974.
• Świda-Ziemba H., Stalinizm i społeczeństwo polskie, Warszawa 1991.
• Tomasik W., Bieruta wizerunek, [w:] Słownik realizmu socjalistycznego, red. Z. Łapiński, W. Tomasik, Kraków 2004, s. 26–31.
• Urbankowski B., Czerwona msza, czyli uśmiech Stalina, t. II, Warszawa 1998.
• Ważniewski W., Bolesław Bierut, Warszawa 1976.
• Werblan A., Stalinizm w Polsce, Warszawa 2009.
• Wierzbicki M., Związek Młodzieży Polskiej i jego członkowie. Studium z dziejów funkcjonowania stalinowskiej organizacji młodzieżowej, Warszawa 2006.
• Wilk H., Kto wyrąbie więcej ode mnie? Współzawodnictwo pracy robotników w Polsce w latach 1947–1955, Warszawa 2011.
• Wojsław J., Obraz teraźniejszości w propagandzie komunistycznej Polski lat 1949–1954. Zarys problematyki, Gdańsk 2009.
• Wołkogonow D., Stalin. Wirtuoz kłamstwa, dyktator myśli, przeł. M. Antosiewicz, Warszawa 2006.
• Zaremba M., Drugi stopień drabiny. Kult pierwszych sekretarzy w Polsce, [w:] PRL. Trwanie i zmiana, red. D. Stola, M. Zaremba, Warszawa 2003, s. 39–73.
• Zaremba M., Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, wyd. 2, Warszawa 2005.

Identifiers

DOI

10.17951/f.2014.69.49