Rejestry chorągwi arkebuzerskich braci Jarosza (Hieronima) i Krzysztofa Pigłowskich z 1651 r. Edycja źródłowa

• Authors: Bartosz Staręgowski
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Jednymi z najważniejszych dokumentów pozwalających poznać funkcjonowanie armii staropolskiej są rejestry popisowe, będące aktami skarbowo-wojskowymi. Od ich rzetelnego sporządzenia zależała właściwa wypłata żołdu żołnierzom za ich służbę. Przedstawiony rejestr dotyczy dwóch chorągwi arkebuzerskich braci Jarosza (Hieronima) i Krzysztofa Pigłowskich, którzy w 1651 r. przeszli z zaciągu samorządowego na państwowy. Rejestry zostały sporządzone w październiku 1651 r. i były podstawą do wyliczenia żołdu za czwarty kwartał.

EN

Military parade registers, which function as both military and financial documentation, are some of the most important documents providing insight into the functioning of the Old Polish army. Their reliable preparation was a condition of the proper pay soldiers received for their service. The discussed register covers two regiments of arquebuse raiders of Jarosz (Hieronim) and Krzysztof Pigłowski, who in 1651 changed their enlistment from the local to the state government. The registers were drafted in October 1651 and reflected the payouts for the year’s fourth quarter.

Keywords

PL

chorągiew; arkebuzerzy; rotmistrz; rejestr; wojsko; żołd; popis wojskowy; dokumenty

EN

regiment; arquebuse raiders; captain; register; army; pay; military parade; documents

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
• Year: 2015
• Volume: 70

Dates

published

2015

online

2017-06-07

Contributors

author

Bartosz Staręgowski

References

• Źródła rękopiśmienne
• Regestr chorągwi kozackiej Jaśnie Wielmożnego JMP wojewody Kijowskiego i hetmana polnego koronnego a prima July Anno Domini 1653, Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Skarbowo-Wojskowe, sygn. 85, ks. 68.
• Archiwum Państwowe w Poznaniu, Księgi Grodzkie Poznańskie, Relationes, zesp. 20, sygn. Gr. 697.
• Lauda średzkie i poznańskie województw poznańskiego i kaliskiego, oblatowane w grodzie poznańskim w latach 1601–1673, Biblioteka Czartoryskich, rkps 1774.
• Źródła drukowane
• Fredro A.F., O porządku wojennym i pospolitym ruszeniu małem, Andrzeja Maksymiliana Fredry, wyd. K.J. Turowski, Sanok 1856.
• Niesiecki K., Herbarz Polski, wyd. J.N. Bobrowicz, t. 7, Lipsk 1841.
• Podział wojska na pułki z 14 VI 1651 przed batalią berestecką z włączeniem doń jednostek zaciągu cudzoziemskiego, [w:] Relacje wojenne z pierwszych lat walk polsko-kozackich powstania Bohdana Chmielnickiego okresu „Ogniem i Mieczem” (1648–1651), oprac. M. Nagielski, Warszawa 1999.
• Uruski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 13, Warszawa 1916.
• Volumina Constitutionum, t. 3: (1611–1640), v. 1: (1611–1626), Warszawa 2010.
• Volumina Constitutionum, t. 4: (1641–1668), v. 1: (1641–1658), Warszawa 2015.
• Opracowania
• Bielecka J., Inwentarze ksiąg archiwów grodzkich i ziemskich Wielkopolski XIV–XVIII w., Poznań 1965.
• Dworzaczek W., Pigłowski Wojciech, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 26, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1981.
• Dworzaczkowa J., Sprawy wojskowe na sejmikach wielkopolskich w latach 1648–1661, [w:] Pax et bellum, red. K. Olejnik, Poznań 1993, s. 55–64.
• Górski K., Historya jazdy polskiej, Kraków 1894.
• Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI do połowy XIX wieku, red. K. Lepszy, Wrocław 1953.
• Kukiel M., Zarys historii wojskowości w Polsce, wyd. 5, Londyn 1949.
• Kupisz D., Wojska powiatowe samorządów Małopolski i Rusi Czerwonej w latach 1572–1717, Lublin 2008.
• Nagielski M., Opinia szlachecka o gwardii królewskiej w latach 1632–1668, „Kwartalnik Historyczny” 1985, t. 92, s. 549–576.
• Nagielski M., Organizacja rajtarii i arkebuzerii koronnej w XVII w., [w:] Organizacja armii w nowożytnej Europie: struktura – urzędy – prawo – finanse, Zabrze 2011, s. 197–215.
• Plewczyński M., Żołnierz jazdy obrony potocznej za czasów Zygmunta Augusta. Studia nad zawodem wojskowym w XVI w., Warszawa 1985.
• Wimmer J., Materiały do zagadnienia organizacji i liczebności armii koronnej w latach 1648–1655, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1958, t. 4, s. 477–509.
• Wimmer J., Wojsko i skarb Rzeczypospolitej u schyłku XVI i w pierwszej połowie XVII w., „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1958, t. 4, s. 3–91.
• Zarys wojskowości polskiej do roku 1864 r., red. J. Sikorski, t. 2, Warszawa 1966.

Identifiers

DOI

10.17951/f.2015.70.127