Przywódcy pospólstwa miasta Lwowa w czasie wystąpień przeciwko radzie miejskiej w latach 1576–1577

• Authors: Olga Hul
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W drugiej połowie lat 70. XVI w. Lwów stał się areną wystąpień społecznych przeciwko władzy rady miejskiej. Główne przyczyny konfliktu tkwiły w sytuacji wewnętrznej miasta i funkcjonowaniu jego gminy. Rajcy nie podjęli rozmów z przedstawicielami opozycji, obrażali ich, a nawet grozili karami. Było to powodem skierowania przez pospólstwo skargi do króla. W trakcie dalszych działań na czoło opozycji mieszczańskiej wysunęło się kilka osób (Jan Zaidlicz, Jakub Soszka, Jan Szulczik, Jan Ganszorn, Jan Niedźwiedź, Jan Orzeszek), którzy reprezentowali ogół mieszczaństwa lwowskiego na sesjach sądowych w grodzie lwowskim oraz na dworze królewskim. Byli ludźmi dość bogatymi, jednak nieposiadającymi władzy w mieście. Głównym powodem ich zaangażowania się w organizację ruchu mieszczan przeciw władzom było zapewne pragnienie wejścia do grona elity władzy czy też likwidacja barier ją tworzących. Ruch ten znalazł poparcie wśród licznych grup mieszkańców Lwowa.

EN

In the second half of the seventies of the 16th century Lviv became the arena of the civil protests against the authority of the Town Council. The main causes of the conflict were the internal situation of the town and the functioning of its municipalities. Counsellors did not try to make conversations with representatives of the opposition, offended them, and even threatened with punishment. It was the reason for the populace to address a complaint to the king. Several people (Jan Zaidlicz, Jakub Soszka, Jan Szulczik, Jan Ganszorn, Jan Niedźwiedź, Jan Orzeszek), who represented the community of the Lviv townsfolk at sessions of the Court in Lviv and at the Royal Court, took the lead of the townsfolk opposition during the course of events. They were rather rich but, at the same time, didn’t have the authority in the town. Apparently, the main reason for these people engaged themselves in the organization of the townsfolk movement against the authorities was the desire to join the power elite, or to eliminate barriers between the elite and the townsfolk. This movement got the support among many groups of Lviv inhabitants.

Keywords

PL

Lwów; wystąpienie społeczne; konflikt; pospólstwo; rada miejska; opozycja

EN

Lviv; civil protests; conflict; populace; Town Council; opposition

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
• Year: 2015
• Volume: 70

Dates

published

2015

online

2017-06-07

Contributors

author

Olga Hul

References

• Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z archiwum bernardyńskiego we Lwowie, wydał X. Liske [et al.], t. 10, Lwów 1884.
• Album civium Antiquae Varsoviae. Księga przyjęć do prawa miejskiego Starej Warszawy 1506–1586, oprac. A. Bartoszewicz, Warszawa 2000.
• Album civium Leopoliensium. Rejestry przyjęć do prawa miejskiego we Lwowie 1388–1783, wyd A. Janeczek, t. 1–2, Poznań – Warszawa 2005.
• Centralnyj Derżawnyj Istorycznyj Archiw Ukrainy u Lwowi.
• Hul O., Konflikt między pospólstwem a władzami miasta Lwowa w latach 1576–1577. Przebieg wydarzeń i zasięg społeczny, [w:] Emocje w życiu mieszkańców miast na przestrzeni dziejów. Zbiór studiów, red. A. Buczyło, J. Możdżeń, A. Mutrynowska, Toruń 2015.
• Kapral M., Urzędnicy miasta Lwowa w XIII–XVIII wieku, [w:] Spisy urzędników miejskich z obszaru dawnej Rzeczypospolitej, Śląska i Pomorza Zachodniego, t. 7: Ziemie Ruskie, z. 1, Lwów – Toruń 2008.
• Księgi przyjęć do prawa miejskiego w Krakowie 1573–1611. Libri iuris civilis Cracoviensis 1573–1611, wyd. A. Kiełbicka, Z. Wojas, Kraków 1994.
• Łoziński W., Patrycjat i mieszczaństwo lwowskie w XVI–XVII wiekach, Lwów 1890.
• Привілеї міста Львова XІV–ХVІІI ст., зб. док., упоряд. М. Капраль, Львів 1998.
• Ptaśnik J., Miasta i mieszczaństwo w dawnej Polsce, Warszawa 1949.
• Ptaśnik J., Walki o demokratyzację Lwowa od XVI do XVIII wieku, „Kwartalnik Historyczny” 1924, R. 38.
• Ptaśnik J., Wiadomości o trzech lwowskich padewczykach. Odbitka z „Prac Polonistycznych” ofiarowanych prof. Janowi Łosiowi, Warszawa 1927.
• Соціальна боротьба в місті Львові в XVI–XVIII ст., зб. док, під ред. Я. Кіся, Львів 1961.
• Szczygieł R., Konflikty społeczne w miastach Królestwa Polskiego w XV i XVI wieku, związane z dostępem do władz miejskich, http://history.org.ua/JournALL/socium/7/4.pdf [dostęp: 10.02.2017].
• Szczygieł R., Zainteresowanie kaliską procedurą wyboru rady miejskiej we Lwowie w drugiej połowie XVI wieku, [w:] In tempore belli et pacis. Ludzie – miejsca – przedmioty. Księga pamiątkowa dedykowana prof. dr. hab. Janowi Szymczakowi w 65-lecie urodzin i 40-lecie pracy naukowo-dydaktycznej, red. T. Grabarczyk, A. Kowalska-Pietrzak, T. Nowak, Warszawa 2011.
• Urzędnicy miejscy Krakowa, cz. 2: 1500–1794, oprac. Z. Noga, Kraków 2008.
• Заяць О., Громадяни Львова XIV–XVIII ст.: правовий статус, склад, походження, Київ – Львів 2012.

Identifiers

DOI

10.17951/f.2015.70.75