Słona, wielka, modra – obraz wody w polskich szantach

• Authors: Anna Pięcińska
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł wpisuje się w nurt badań nad językowym obrazem świata i dotyczy wybranych profili pojęcia „woda” w polskich szantach. Analizy zebranego materiału wykazują, iż woda w żeglarskich piosenkach ma barwę, smak (najczęściej słony) i temperaturę (zwykle niską). Wydaje dźwięki – w tym także jak człowiek śmieje się, płacze i śpiewa. Cechuje ją przejrzystość i rozległość w płaszczyźnie poziomej. Ma również głębię oraz jest jedną z granic wyznaczających przestrzeń świata żeglarzy. W szantach aktualizowane są zarówno konteksty obecne w języku ogólnym, jak i te, które wynikają ze specyficznego doświadczenia żeglugi.

EN

The aim of this paper is to present some profiles of the concept of water at the backdrop of the linguistic image of the world methodology. The analyses have proved that water in the sailors’ songs has the color, taste (usually salty) and the temperature (most often it is cold). It is able to produce sounds, among which some are typically human ones like the laugh, cry or singing. Water is translucent and horizontally expansive. It has its depth and it might be regarded as one of the borderlines that mark the area of the sailor’s universe. In the texts of Polish shanties not only the typical linguistic contexts are being livened but also the original ones that are based on the unique experience of sailing.

Keywords

PL

szanty; woda; językowy obraz świata; profilowanie; kolor; temperatura; przejrzystość; smak

EN

shanties; water; linguistic image of the world; profiles; colour; temperature; translucence; taste

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
• Year: 2015
• Volume: 33
• Issue: 1

Dates

published

2015

online

2016-06-01

Contributors

author

Anna Pięcińska

References

• Borchardt K. O., 1960, Znaczy kapitan, Gdańsk.
• Bańko M. (red.), 2007, Słownik języka polskiego, Warszawa.
• Dunaj B. (red.), 1998, Słownik współczesnego języka polskiego, Warszawa.
• Filar D., 2000, Językowy obraz świata a obraz świata w tekście poetyckim, [w:] Dąbrowska A., Anusiewicz J. (red.), Językowy obraz świata i kultura, Wrocław, s. 169–179.
• Filar D., 2001, Tekst artystyczny: ramy interpretacyjne, semantyka słowa, [w:] Pajdzińska A., Tokarski R. (red.), Semantyka tekstu artystycznego, Lublin, s. 277–291.
• Pięcińska A., 2010, A ty mnie na wyspy szczęśliwe zawieź – językowy obraz wyspy w szantach, [w:] Dybiec J., Szpila G. (red.), Język polski: nowe wyzwania językoznawcze, Kraków.
• Pięcińska A., 2012, Nieświęty raj, czyli dokąd chciał popłynąć żeglarz po śmierci, [w:] Dziadosz D., Krzanowska A. (red.), Świat Słowian w języku i kulturze, t. XIII: Wybrane zagadnienia z literatur i kultur słowiańskich, Szczecin.
• Standage T., 2007, Historia świata w sześciu szklankach, Warszawa.
• Szurawski M., 1999, Szanty i szantymeni: pieśni i ludzie dawnego pokładu, Kraków.
• Szurawski M., 2001, Razem bracia do lin! Opowieści o morzu, ludziach i okrętach, Lublin.
• Tokarski R., 1995, Tło kulturowe a znaczenie jednostek leksykalnych, [w:] Lewicki A. M., Tokarski R. (red.), Kreowanie świata w tekstach, Lublin, s. 39–58.
• Tokarski R., 1987, Znaczenie słowa i jego modyfikacje w tekście, Lublin.
• Urbańczyk A., 2013, Samotne rejsy, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.17951/ff.2015.33.1.49