Parenteza w dyskursie lingwistycznym wielosuprematycznych wypowiedzeń oznajmujących (badania eksperymentalne)

• Authors: Julian Skorek
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem niniejszej publikacji jest wykrycie funkcji lingwistycznej parentezy w tworzeniu wielosuprematycznych wypowiedzeń oznajmujących. W ich kontekście parenteza ma lokalizację interpozycyjną. W skład wypowiedzi wchodzą co najmniej trzy jednostki: 1) suprem inicjalny o treści niezakończonej, 2) parenteza, 3) suprem terminalny o treści zakończonej. Dystrybucja tych jednostek ma charakter normatywny. Fonem suprematyczny jednostki terminalnej jako fonologiczny inwariant wyraża treści oznajmujące całego wypowiedzenia. Cechuje go przebieg opadający, ton niski, wzdłużenie iloczasu oraz spadek poziomu intensywności. Natomiast jednostka parentetycznastanowi uzupełnienie treści oznajmujących. Wykazuje: przebieg równy, ton niski, ujednolicenie iloczasu oraz poziomu intensywności. Parentezę z jednostką terminalną łączy zarówno składnia, jak i struktura tematyczno-rematyczna. Akcent suprematyczny jednostki niezakończonej jest wyrażeniem tematu. Z tego też powodu jednostka o treści niezakończonej ma charakter wariantowy. Natomiast akcent suprematyczny jednostki o treści zakończonej, terminalnej jest wyrażeniem rematu. Strukturę intonacyjną wielosuprematycznego wypowiedzenia oznajmującego z parentezątworzy akcent suprematyczny jednostki terminalnej, występujący w funkcji swoistego fonemu oraz parenteza.

EN

The purpose of this publication is to detect the linguistic functions in creating multi-suprasegmental declarative utterances. In the context of the parenthesis there is an interpositional localization. It consists of at least three units: 1) supra initial of the uncompleted content, 2) parenthesis, 3) supra terminal of the completed content. The distribution of these units is normative. The supreme phoneme of a terminal unit as a phonological invariant expresses the declarative content of the entire utterance. It is characterized by a sloping course, low tone, lengthening of quantity and the decrease in the intensity level. Whereas a parenthetical unit constitutes the supplement of the declarative content. It shows a regular course, low tone, standardization of quantity and the level of intensity. The terminal parenthesis unit combines either syntax or theme-semantic structure. A supreme accent of a unit in progress is an expression of the individual subject. For this reason, the unit of the content in progress is of a variant character. Whereas the supreme accent of a unit of the completed content, is the rheme phrase. The intonation structure of a multi-suprasegmental declarative utterance with a parenthesis is created by a supreme accent of a terminal unit, representing the phoneme-specific functions, and parenthesis.

Keywords

PL

parenteza; inwariant; suprem terminalny; suprem inicjalny; remat

EN

parenthesis; invariant; supra terminal; supra initial; rheme

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
• Year: 2015
• Volume: 33
• Issue: 1

Dates

published

2015

online

2016-06-01

Contributors

author

Julian Skorek

References

• Skorek J., 2012, Intonacja współczesnego języka polskiego w dyskursie lingwistycznym tekstu (badania eksperymentalne), „Annales UMCS”, Sectio FF, vol. XXX, 1, s. 129–133.
• Skorek J., 2013a, Struktura i funkcja parentezy w dyskursie utworu literackiego, „Dydaktyka Literatury i Konteksty” XXXII, s. 75–93.
• Skorek J., 2013b, Wypowiedzenia parentetyczne w strukturze pytajnej sekwencji dialogowej, [w:] Edukacja humanistyczna, t. 9–10, Zielona Góra.
• Skorek J., Skorek J., 2014, Intonacja języka polskiego w dyskursie lingwistycznym tekstu, Zielona Góra.

Identifiers

DOI

10.17951/ff.2015.33.1.81