Myślenie utopijne w "Mad Max: Na drodze gniewu"

• Authors: Bogusz Malec
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przyjmuję socjologiczne widzenie świata postapokaliptycznego w filmie Mad Max: Na drodze gniewu i przedstawiam właściwości myślenia utopijnego Furiosy, bohaterki obrazu. Na podstawie feudalnych warunków społecznych w Cytadeli uzasadniam, że darwinizm społeczny stanowi w utworach post-apo naczelną orientację światopoglądową. Analizuję wątek feministyczny związany z buntem Furiosy. Prezentuję, za Maciejem Czeremskim i Jakubem Sadowskim, strukturalne widzenie mitu oraz utopii. Łączę to z ideologią przy użyciu psychoanalizy, aby wyjaśnić decyzję bohaterki o powrocie do Cytadeli. Stosuję pojęcie impuls utopijny Ernsta Blocha do wyjaśnienia zachowania Maxa. Stwierdzam, że dzięki wytworzonej relacji o seksualnym napięciu między Maxem a Furiosą realizuje się projekt modernizacyjny Cytadeli. Celem artykułu jest wykazanie, że fikcyjne światy postapokaliptyczne mogą być analizowane w socjologicznej perspektywie i stanowić kino zaangażowane.

EN

This article attempts to describe a sociological view of the post-apocalyptic world in Mad Max: Fury Road and characteristics of utopian thinking related to Furiosa’s rebellion. It reveals that in the post-apocalyptic worlds, social Darwinism grows into fundamental worldview, which is reflected in a feudal society of the Citadel. Afterwards, a feminist topic connected with Furiosa’s rebellion is analyzed. Subsequently, the article characterizes Maciej Czeremski’s and Jakub Sadowski’s structural understanding of the two terms – a utopia and a myth. Furiosa’s psychological motivation is interpreted by using them. They also facilitate to formulate a semantic relation between utopian thinking and an ideology, which is defined according to a psychoanalytic method. Afterwards, a Ernst Bloch’s phrase – a utopian impulse is used to analyze Max’s behavior. It ascertains that through relationship between Furiosa and Max a modernization project of the Citadel becomes feasible. A purpose of the article is to show that fictional post-apocalyptic worlds can be analyzed in a sociological perspective and be a part of socially engaged cinema.

Keywords

PL

darwinizm społeczny; feminizm; ideologia; impuls utopijny; "Mad Max: Na drodze gniewu"' mit; myślenie utopijne; postapokalipsa; psychoanaliza; socjologia; utopia

EN

darwinizm społeczny; feminizm; ideologia; impuls utopijny; "Mad Max: Na drodze gniewu"; mit; myślenie utopijne; postapokalipsa; psychoanaliza; socjologia; utopił

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
• Year: 2016
• Volume: 34
• Issue: 2

Dates

published

2016

online

2016-12-22

Contributors

author

Bogusz Malec

References

• Bauman Z., Wieloznaczność nowoczesna, nowoczesność wieloznaczna, Warszawa 1995.
• Berger P. L., Luckmann T., Społeczne tworzenie rzeczywistości. Traktat z socjologii wiedzy, przeł. J. Niżnik, Warszawa 2010.
• Czeremski M., Sadowski J., Mit i utopia, Kraków 2012.
• Grabowska B., Ciało upolitycznione – feministyczne dyskusje wokół problemu płci w polityce, [w:] Terytorium i peryferia cielesności. Ciało w dyskursie filozoficznym, red. A. Kiepas i E. Struzik, Katowice 2010, s. 489–500.
• Jameson F., Archeologie przyszłości. Pragnienie zwane utopią i inne fantazje naukowe, przeł. M. Płaza, M. Frankiewicz, A. Miszk, Kraków 2011.
• Jarzębowska A., Dlaczego popkultura potrzebuje silnych postaci kobiecych?, [w:] eadem, Bałagan kontrolowany, [na:] http://www.balagankontrolowany.pl/2016/04/dlaczego-popkultura-potrzebuje-silnych.html [data dostępu: 08.06.2016].
• Lévi-Strauss C., Myśl nieoswojona, przeł. A. Zajączkowski, Warszawa 2001.
• Mad Max, G. Miller, Australia 1979.
• Mad Max: Na drodze gniewu (Mad Max: Fury Road), G. Miller, Australia, USA 2015.
• Mad Max 2: Wojownik szos (Mad Max 2), G. Miller, Australia 1981.
• Mad Max pod Kopułą Gromu (Mad Max Beyond Thunderdome), G. Miller, G. Ogilvie, Australia 1985.
• Maj K. M., Eutopie i dystopie. Typologia narracji utopijnych z perspektywy filozoficzno-literackiej, „Ruch Literacki” 2014, z. 2, s. 153–174.
• Mannheim K., Ideologia i utopia, przeł. J. Miziński, Warszawa 2008.
• Poza utopią i nihilizmem. Człowiek jako podmiot kultury, red. A. Waśko, Kraków 2007.
• Radkiewicz P., Skarżyńska K., Co wzmacnia/osłabia społeczny darwinizm? O roli doświadczeń z ludźmi, osobowości, wartości osobistych i przywiązania do wspólnoty, „Psychologia Społeczna” 2011, t. 6, nr 1, s. 7–23, [na:] http://www.spoleczna.psychologia.pl/pliki/2011_1/Skarzynska_Radkiewicz_1_2011.pdf [data dostępu: 08.06.2016].

Identifiers

DOI

10.17951/ff.2016.34.2.137