Postapokalipsa, baśń i groza w "Pikniku na skraju drogi" braci Strugackich

• Authors: Karolina Wieliczko-Paluch
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł został poświęcony Piknikowi na skraju drogi Arkadija i Borysa Strugackich – wizji postapokaliptycznego świata po wydarzeniu zwanym Lądowaniem. Pierwsza część tekstu dotyczy krótkiego porównania dwóch powieści science fiction, w których poruszono temat nieudanej próby kontaktu pomiędzy ludźmi i istotami pozaziemskimi. Następnie opisano postapokaliptyczne miasto ze znajdującą się w nim Strefą oraz zinterpretowano niektóre motywy zaczerpnięte z fantastyki grozy. W dalszej części szkicu przedstawiono protagonistę oraz jeden z artefaktów znajdujących się w Strefie, reprezentujących pewien typ postaci i rekwizytów znanych z baśni, legend oraz mitów. Kolejna część tekstu koncentruje się wokół motywu utopijnego, pojawiającego się w finale powieści i jednocześnie stanowiącego ilustrację przemiany głównego bohatera, ujętej na tle filozofii egzystencjalizmu. Analizy prowadzą do wniosku, iż Piknik na skraju drogi stanowi wyraz krytycznego stosunku Strugackich do nowoczesnego społeczeństwa konsumpcyjnego.

EN

The article is devoted to Roadside Picnic by Arkady and Boris Strugatsky – a post-apocalyptic vision of the world after an extraterrestrial event called Visitation. The first part deals with a short comparison of two science fiction novels about the failed contact between humans and aliens. The second part of this paper describes a post-apocalyptic town with a Visitation Zone and interprets some motifs from fantastic horrors. The third part presents a protagonist and one of the artefacts in the Zone representing a type of a character and an item known from fairy tales, legends and myths. The next part focuses on a utopian motif in the final part of the novel, which illustrate protagonist’s transformation on the background of existentialism. The analysis leads to the conclusion that the Strugatsky’s Roadside Picnic contains the disapprobation of the modern consumerist society.

Keywords

PL

Arkadij i Borys Strugaccy; "Piknik na skraju drogi"; istoty pozaziemskie; stalker; Strefa; postapokalipsa,; motywy i rekwizyty baśniowe; baśń; groza; Faust; przełom historyczny; utopia; konsumpcjonizm; egzystencjalizm J.-P. Sartre’a

EN

Arkady and Boris Strugatsky; "Roadside Picnic"; extraterrestrials; stalker; the Zone; post-apocalypse; motifs and items in fairy-tales; horror; fairy-tale; Faust; historical watershed; utopia; consumerism; existentialism of J.-P. Sartre

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
• Year: 2016
• Volume: 34
• Issue: 2

Dates

published

2016

online

2016-12-22

Contributors

author

Karolina Wieliczko-Paluch

References

• Barthes R., Marsjanie, [w:] idem, Mitologie, przeł. A. Dziadek, wstęp K. Kłosiński, Warszawa 2008, s. 63–65.
• Bartosiak C. S., Podstawowe problemy historii, [w:] idem, Historia ludzka i Chrystus, Katowice 1987, s. 7–17.
• Baudrillard J., Sekcja homo oeconomicus, [w:] idem, Społeczeństwo konsumpcyjne, przeł. S. Królak, Warszawa 2006, s. 75–86.
• Bugajski L., „Przenicowany świat”, [w:] idem, Spotkania drugiego stopnia, Kraków 1983, s. 107–117.
• Caillois R., Od baśni do science fiction, przeł. J. Lisowski, [w:] idem, Odpowiedzialność i styl. Eseje, przeł. J. Błoński et at., Warszawa 1967, s. 29–65.
• Caillois R., Science fiction, przeł. B. Okólska, [w:] Spór o SF. Antologia szkiców i esejów o science fiction, wybór R. Handke, L. Jęczmyk, B. Okólska, Poznań 1989, s. 179–200.
• Jameson F., Archeologie przyszłości. Pragnienie zwane utopią i inne fantazje naukowe, przeł. M. Płaza, M. Frankiewicz, A. Miszk, Kraków 2011.
• Kajtoch W., Bracia Strugaccy (zarys twórczości), Kraków 1993.
• Lem S., Posłowie, [w:] A. i B. Strugaccy, Piknik na skraju drogi. Las, przeł. I. Lewandowska, Kraków 1977, s. 265–288.
• Niewiadowski A., Smuszkiewicz A., Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej, red. B. Kledzik, Poznań 1990.
• Nijakowski L. M., Popularne postapokalipsy późnej nowoczesności, [w:] Mit, prawda, imaginacja, red. P. L. Kowalski, Wrocław 2011, s. 243–269.

Identifiers

DOI

10.17951/ff.2016.34.2.149