Eliza Orzeszkowa – Entuzjastka portretowania fizjonomicznego (część II)

• Authors: Ewa Skorupa
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article is a continuation of the analysis of Eliza Orzeszkowa’s novel The Provinces started in the previous issue of “Annales”. It is complemented with physiognomical portraits of the supporting characters, which have been characterized by a narrator with equal care as the main characters. In the text interpreted further are: eyes expression, the sense of touch and physiological reactions of the body (blush, sudden paleness), which are more specific clarifications of human nature.

PL

Artykuł jest kontynuacją rozpoczętej w poprzednim numerze „Annales” analizy powieści Elizy Orzeszkowej Na prowincji. Jej uzupełnieniem są portrety fizjonomiczne postaci drugoplanowych, które przez narratora zostały scharakteryzowane z równą starannością, co bohaterowie pierwszoplanowi. W tekście interpretowane są ponadto: ekspresja spojrzenia, zmysł dotyku oraz fizjologiczne reakcje ciała (rumieniec, nagła bladość), które służą dookreśleniu natury ludzkiej.

Keywords

EN

Johann Caspar Lavater, touch, look, expression, portrait, physiognomy, blush, physiology, Charles Darwin

PL

Johann Caspar Lavater, dotyk, spojrzenie, ekspresja, portret, fizjonomika, rumieniec, fizjologia, Karol Darwin

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
• Year: 2017
• Volume: 35
• Issue: 1

Dates

published

2017

online

2018-02-23

Contributors

author

Ewa Skorupa

References

• Barczyński, Janusz. (1976). Narracja i tendencja. O powieściach tendencyjnych Elizy Orzeszkowej, Wrocław: Zakład Narodowy „Ossolińskich”.
• Courtine, Jean Jacques, Haroche, Claudine. (2007). Historia twarzy. Wyrażanie i ukrywanie emocji od XVI do początku XIX wieku, tł. T. Swoboda, Gdańsk: "Słowo/Obraz Terytoria".
• Darwin, Karol. (1873). Wyraz uczuć u człowieka i zwierząt, tł. Konrad Dobrski, Warszawa: Józef Sikorski.
• Dee, Jonathan. (2007). Czytanie z twarzy, tł. Klara Kopcińska, Warszawa: Bauer-Weltbild Media.
• Delacour, Jean Baptiste [pseud.]. (2000). Charaktery. Jak poznać człowieka od pierwszego spojrzenia?, tł. Aldona Zaniewska, Krzysztof Ostrowski, Warszawa: „Świat Książki.
• Goffman, Erving. (2006). Rytuał interakcyjny, tł. Alina Szulżycka (Biblioteka Socjologiczna), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Herder, Johann Gottfried. (2002). Dziennik mojej podróży z roku 1769, tł. M. Kurkowska, oprac. i posłowiem opatrzył Tadeusz Namowicz, Olsztyn: Borussia.
• Marzec, Grzegorz. (2013). Dotyk w pozytywizmie, pobrano z [http://sensualnosc.ibl.waw.pl/pl/articles/dotyk-w-pozytywizmie-756] (dostęp: 28. 07. 2015).
• Mizińska, Jadwiga. (2010). Homo tangens – człowiek dotykający i dotykany, „Colloquia Communia”. Homo tangens: ciało i dotyk, pod red. Andrzeja Kapusty i Jadwigi Mizińskiej, z. 1–2 (88–89), s. 82–85.
• Orzeszkowa, Eliza. (1913). W klatce (Eliza Orzeszkowa, Pisma. Wydanie zbiorowe zupełne ze wstępem Aurelego Drogoszewskiego, t. XII). Warszawa [i in.]: nakład Gebethnera i Wolffa.
• Orzeszkowa, Eliza. (1951). Na prowincji, Warszawa: Książka i Wiedza, 1951 (Eliza Orzeszkowa, Pisma Zebrane pod red. Juliana Krzyżanowskiego, t. 3).
• Pastuszka, Józef. (1962). Charakter człowieka. Struktura – typologia – diagnostyka psychologiczna, wyd. 2, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Skorupa, Ewa. (2013). Twarze – emocje – charaktery. Literacka przygoda z wiedzą o wyglądzie człowieka, Kraków: WUJ.
• Skorupa, Ewa. (2016). Eliza Orzeszkowa – entuzjastka portretowania fizjonomicznego (część I), „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. Lublin – Polonia. Vol. XXXIV, Sectio FF, 1, s. 41–54.
• Skorupa, Ewa. (2016a). Orzeszkowa o powieści i o powieściach Orzeszkowej. Na marginesie krytyki literackiej, W: ….. , Lublin 2016, s. ???
• Sławek, Tadeusz. (2009). Cienie i rzeczy. Rozważania o dotyku, W: W przestrzeni dotyku. Praca zbiorowa (red.) Jacek Kurek i Krzysztof Maliszewski, Chorzów: Miejski Dom Kultury „Batory”. (Medium Mundi, V).
• Sobieraj, Tomasz. (2012). Orzeszkowa (wczesna twórczość) – patrzenie na makrokosmos ludzki. Pobrano z: [http://sensualnosc.bn.org.pl/pl/articles/orzeszkowa-wczesna-tworczosc-patrzenie-na-makrokosmos-ludzki-714 (dostęp: 21.11. 2016).
• Struzik, Elżbieta. (2009). Fenomen dotyku w tradycji filozofii i współczesnej refleksji humanistycznej, W: W przestrzeni dotyku. Praca zbiorowa (red.) Jacek Kurek i Krzysztof Maliszewski, (s. 71–73). Chorzów: Miejski Dom Kultury „Batory”. (Medium Mundi, V)
• Szrajer, Genowefa, Wdowiak, Stefan Karol (2010). Tajniki osobowości wpisane w twarze i dłonie, Białystok: Studio Astropsychologii.
• Ysabeau, A[lexandre] [Victor Frédéric]. (1883). Lavater, Carus, Gall. Zasady fizjognomiki i frenologii. Wykład popularny o poznawaniu charakterów z rysów twarzy i kształtu głowy, z fr. tłum. i uzup. Władysław Noskowski, dzieło ozdobione 174 drzeworytami, wyd. 2, Warszawa; nakładem księgarni Ferdynanda Hösicka.

Identifiers

DOI

10.17951/ff.2017.35.1.45