Nazwy kolorystyczne w toponimii białoruskiej, rosyjskiej i polskiej: częstotliwość, sposoby realizacji semantyki, cechy etnorelewantne

• Authors: Iryna Gaponenko
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The aim of the article was a comparative study of Belarusian, Russian and Polish toponymic units, which include a coloristic component or the internal form of which is motivated by color lexemes (colouronyms). In the article, the consideration of toponyms with color component was carried out mainly on the basis of oikonyms, hydronyms and microtoponyms.  The selection of the material and the definition of etymology of geographical names had been carried out according to the authoritative Belarusian, Russian and Polish publications, as well as electronic state catalogues and registers. The scientific approaches to the study of language as a social phenomenon, generally accepted in linguistics, constitute the methodological basis of the work. Descriptive, comparative, and quantitative methods had been used in the study. The analysis revealed the degree of representation of specific colors in the national toponymy, the ways of realization of color semantics and features of color toponymic motivation have been established, the color priorities in toponymy against the background of ethnic coloristic tradition in the culture of the Belarusian, Russian and Polish peoples have been determined.

PL

Celem artykułu było porównanie białoruskich, rosyjskich i polskich jednostek toponimicznych, które zawierają komponent kolorystyczny lub formę wewnętrzną, motywowaną leksemami kolorystycznymi (koloronimy). W artykule analizowano toponimy ze składnikiem kolorystycznym głównie na podstawie ojkonimów, hydronimów i mikrotoponimów.  Wybór materiału i określenie etymologii nazw geograficznych zostało przeprowadzone zgodnie z oficjalnymi publikacjami białoruskimi, rosyjskimi i polskimi oraz elektronicznymi katalogami i rejestrami państwowymi. Naukowe podejście do badania języka jako zjawiska społecznego, powszechnie akceptowane w lingwistyce, stanowi metodologiczną podstawę pracy. W badaniu wykorzystano metody opisowe, porównawcze oraz ilościowe. Analiza wykazała stopień reprezentacji poszczególnych kolorów w toponimii narodowej, sposoby realizacji semantyki kolorystycznej, a także pozwoliła ustalić cechy motywacji toponimicznej koloru oraz priorytety etniczne w toponimii na tle tradycji kolorystycznej w kulturze narodów białoruskiego, rosyjskiego i polskiego.

UK

StreszczenieW artykule poddano analizie białoruskie, rosyjskie i polskie jednostki toponimiczne, które zawierają komponent kolorystyczny lub których wewnętrzna forma motywowana jest leksemami kolorystycznymi. Ukazany został stopień reprezentatywności konkretnych barw w narodowej toponimii, wskazane sposoby realizacji semantyki kolorystycznej oraz osobliwości kolorystycznej motywacji toponimicznej. Pokazano priorytety toponimiczne w zakresie barw na tle etnicznej tradycji kolorystycznej w kulturze narodu białoruskiego, rosyjskiego i polskiego.

Keywords

EN

toponym; colouronym; toponymic motivation; ethnic tradition

PL

toponim; koloronim; motywacja toponimiczna; priorytety etniczne

UK

Słowa kluczowe: toponim, koloronim, motywacja toponimiczna, barwy etnopriorytetowe i etnoznaczące.

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
• Year: 2019
• Volume: 37
• Issue: 2

Dates

published

2019

online

2019-12-31

Contributors

author

Iryna Gaponenko

References

• škіn, Іvan Âkaŭlevіč. (1971). Belaruskіâ geagrafіčnyâ nazvy. Tapagrafіâ. Gіdralogіâ. Mіnsk: Navuka і tèhnіka. [Яшкін, Іван Якаўлевіч. (1971). Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. Мінск: Навука і тэхніка.]
• Babaed, Іryna Anatolʹeŭna. (2008). Ètnakoleravyâ pryârytèty ŭ move tvoraŭ belaruskaj dakastryčnіckaj paèzіі. Vesnіk BDU, 4(1), pp. 24–27. [Бабаед, Ірына Анатольеўна. (2008). Этнаколеравыя прыярытэты ў мове твораў беларускай дакастрычніцкай паэзіі. Веснік БДУ. 4(1), с. 24–27.]
• Bagamolʹnіkava, Natallâ Alâkseeŭna. (2008). Tapanіmіâ Gomelʹščyny: strukturna-semantyčnaâ haraktarystyka. Gomelʹ: GDU іmâ F. Skaryny. [Багамольнікава, Наталля Аляксееўна. (2008). Тапанімія Гомельшчыны: структурна-семантычная характарыстыка. Гомель: ГДУ імя Ф. Скарыны.]
• Bahilina, Natalʹâ Borisovna. (1975). Istoriâ cvetooboznačenij v russkom âzyke. Moskva: Nauka. [Бахилина, Наталья Борисовна. (1975). История цветообозначений в русском языке. Москва: Наука.]
• Belov, Aleksandr Ivanovič. (1988). Cvetovye ètnoèjdemy kak ob"ekt ètnopsiholingvistiki. In: Û́rij Aleksándrovič Sorokin (ed.), Ètnopsiholingvistika (pp. 49–58). Moskva: Nauka. [Белов, Александр Иванович. (1988). Цветовые этноэйдемы как объект этнопсихолингвистики. В: Ю́рий Алекса́ндрович Сорокин (ред.), Этнопсихолингвистика (с. 49–58). Москва: Наука.]
• Kulʹpina, Valentina Grigorʹevna. (2001). Lingvistika cveta: Terminy cveta v polskom i russkom âzykah. Moskva: Fakulʹtet inostrannyh âzykov MGU im. M.V. Lomonosova. [Кульпина, Валентина Григорьевна. (2001). Лингвистика цвета: Термины цвета в польском и русском языках. Москва: Факультет иностранных языков МГУ им. М.В. Ломоносова.]
• Lemcûgova, Valâncіna Pâtroŭna. (2008). Taponіmy raspavâdaûcʹ. Mіnsk: Literatury i iskusstvo. [Лемцюгова, Валянціна Пятроўна. (2008). Тапонімы распавядаюць. Мінск: Литературы и искусство.]
• Lemcûgova, Valâncіna Pâtroŭna. (2015). Vybranyâ pracy. Mіnsk: Belaruskaâ navuka. [Лемцюгова, Валянціна Пятроўна. (2015). Выбраныя працы. Мінск: Беларуская навука.]
• Nikonov, Vladimir Andreevič. (1966). Kratkij toponimičeskij slovar. Moskva: Myslʹ. [Никонов, Владимир Андреевич. (1966). Краткий топонимический словарь. Москва: Мысль.]
• Sacukevіč, Іvan. (2011). Nazvy vulіc і ploščaŭ Mіnska âk gіstoryka-kul'turnaâ spadčyna. [Сацукевіч, Іван. (2011). Назвы вуліц і плошчаў Мінска як гісторыка-культурная спадчына.] Downloaded from: http://www.dziarzava.org/viewtopic.php?id=459 (access: 03.06.2011).
• Zelenkov, Vadim. (2017). Imena lûdej, goroda i dorevolûcionnye nazvaniâ. Minskie toponimičeskie mify. [Зеленков, Вадим. (2017). Имена людей, города и дореволюционные названия. Минские топонимические мифы.] Downloaded from: https://news.tut.by/culture/528773.html (access: 29.01.2017).
• Žučkevič, Vadím Andréevič. (1974). Kratkij toponimičeskij slovarʹ Belorussii. Minsk: izd-vo BGU. [Жучкевич, Вади́м Андре́евич. (1974). Краткий топонимический словарь Белоруссии. Минск: изд-во БГУ.]

Identifiers

DOI

10.17951/ff.2019.37.2.43-55