Dialogiczność Bachtina, teorie intertekstualne i literatura neowiktoriańska

• Authors: Aleksandra Tryniecka
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article analyzes varying approaches to intertextuality in the light of the recurring interest in neo-Victorian literature. It places a special emphasis on Mikhail Bakhtin’s dialogism and Gérard Genette’s treatment of intertextuality, which appear to constitute suitable tools for studying the relations between the Victorian and neo-Victorian texts. Essentially, Genette’s intertextual perspective offers a stable classification of texts based on the notion of “architextual network” and, at the same time, is not confined to a “closed system”. While discussing the issue of intertextuality, I also briefly introduce the work done by such Polish scholars as: Michał Głowiński, Ryszard Nycz or Henryk Markiewicz. I especially draw on Nycz’s division of intertextual relations: “text–text”, “text–genre” and “text–reality”. Nycz’s theoretical proposal seems to be appropriate for the study of the Victorian and neo-Victorian novel, as intertextuality in the neo-Victorian texts can be found not only on the textual, but also on the generic and cultural level. It seems that neo-Victorian fiction deserves a special place in modern literary studies: not only does it offer a literary vision of the Victorian world, but also verifies the current, socio-cultural portrayals of this bygone era, thus, providing a commentary on our present-day world as well.

PL

Celem artykułu jest omówienie podejścia do intertekstualności w świetle zainteresowania literaturą neowiktoriańską. Szczególna uwaga poświęcona zostaje pojęciu dialogiczności Michaiła Bachtina oraz teorii intertekstualności Gérarda Genette’a, która wydaje się najbardziej odpowiednim narzędziem do studiowania relacji między tekstami wiktoriańskimi i neowiktoriańskimi, oferując stabilną klasyfikację tekstów opartą na pojęciu „architekstualnej sieci” i nie ograniczając jej do „zamkniętego systemu”. Omawiając zagadnienie intertekstualności, zwracam również uwagę na wkład polskich naukowców, takich jak: Michał Głowiński, Ryszard Nycz czy Henryk Markiewicz. Wśród polskich badań nad intertekstualnością szczególnie wyróżniam teorię Ryszarda Nycza, która skupia się na trzech relacjach: „tekst–tekst”, „tekst–gatunek” oraz „tekst–rzeczywistość”. Propozycja Nycza wydaje się najwłaściwsza w studiuowaniu powieści wiktoriańskich i neowiktoriańskich, jako że umożliwia ich analizę nie tylko na poziomie tekstowym, ale również gatunkowym i kulturowym. Wydaje się, iż literatura neowiktoriańska zdecydowanie zasługuje na zainteresowanie współczesnych studiów literackich, jako że nie tylko ukazuje literacką wizję wiktoriańskiego świata, lecz weryfikuje także obecne społeczno-kulturowe obrazowanie tejże przeszłości, oferując tym samym komentarz dotyczący współczesności.

Keywords

EN

dialogism; intertextuality; Victorian literature; neo-Victorian literature; Mikhail Bakhtin; Gérard Genette; Ryszard Nycz

PL

dialogiczność; intertekstualność; literatura wiktoriańska; literatura neowiktoriańska; Michaił Bachtin; Gérard Genette; Ryszard Nycz

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
• Year: 2020
• Volume: 38
• Issue: 1

Dates

published

2020

online

2020-12-21

Contributors

author

Aleksandra Tryniecka

References

• References
• Allen, Graham. (2000). Intertextuality. London: Routledge.
• Bakhtin, Mikhail Mikhaĭlovich. (2011). Dialogic Imagination: Four Essays. Ed. Michael Holquist. Texas: University of Texas.
• Boylan, Clare. (2004). Emma Brown. London: Abacus.
• Carey, Peter. (2010). Oscar and Lucinda. London: Faber and Faber.
• Forster, Margaret. (2005). Lady’s Maid. London: Vintage Books.
• Genette, Gérard. (1997). Palimpsets. Nebraska: the University of Nebraska.
• Genette, Gérard. (1997). Paratexts: Tresholds of Interpretation. Trans. Jane E. Lewin. Cambridge: Cambridge University.
• Genette, Gérard. (1992). The Architext. Trans. Jane E. Lewin. Oxford: The University of California.
• Głowiński, Michał. (2000). Intertekstualność, groteska, parabola. Szkice ogólne i interpretacje. Kraków: Universitas.
• Gutleben, Christian. (2001). Nostalgic Postmodernism: The Victorian Tradition and the Contemporary British Novel. Amsterdam: Editions Rodopi B.V.
• Hadley, Louisa. (2010). Neo-Victorian Fiction and Historical Narrative: The Victorians and Us. New York: Palgrave Macmillan.
• Hansson, Heidi. (1998). Romance Revived. Postmodern Romances and the Tradition. Uppsala: Swedish Science.
• Heilmann, Ann, Llewellyn, Mark. (2010). Neo-Victorianism: The Victorians in the Twenty-First Century, 1999–2009. London: Palgrave Macmillan.
• Hoffman, Michael J., Murphy Patrick D. (eds.). (2005). Essentials of the Theory of Fiction. London: Duke University Press.
• Holquist, Michael. (1990). Dialogism: Bakhtin and his World. New York: Routledge.
• Juvan, Marko. (2008). History and Poetics of Intertextuality. West Lafayette: Purdue University.
• Kahn, Charles H. (1997). Plato and the Socratic Dialogue. Cambridge: Cambridge University Press.
• Kirchknopf, Andrea (2018). (Re)Workings of Nineteenth-Century Fiction: Definitions, Terminology, Contexts. Journal of Neo-Victorian Studies, 1:1 (Autumn 2008), pp. 53–80.
• Kristeva, Julia. (1980). Desire in Language. New York: Columbia University.
• Kucała, Bożena. (2012). Intertextual Dialogue with the Victorian Past in the Contemporary Novel. Bern: Peter Lang.
• LeBlanc, Robert J. (2020). Literary Theory Across Genre Chains: Intertextual Traces in Reading/Writing/Talking Literary Theory in the High School Classroom. English in Education. DOI: 10.1080/04250494.2020.1730175.
• Llewellyn, Mark. (2008). What is Neo-Victorian Studies? Journal of Neo-Victorian Studies, 1:1 (Autumn 2008), pp. 164–185.
• Mitchell, Kate. (2010) History and Cultural Memory in Neo-Victorian Fiction: Victorian Afterimages. London: Palgrave Macmillan.
• Nycz, Ryszard. (1990). Intertekstualność i jej zakresy: teksty, gatunki, światy. Pamiętnik Literacki, 2, pp. 95–116.
• Nycz, Ryszard. (1995). Tekstowy Świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
• Sunstein, Cass R. (2018). "They Are and Were There”: Possession: A Romance, A.S. Byatt. Social Research, 85(3), pp. 687–692.
• VanderMeer, Jeff, Chambers, Selena, J. (2011). The Steampunk Bible: An Illustrated Guide to the World of Imaginary Airships, Corsets and Goggles, Mad Scientists and Strange Literature. New York: Abrams Image.
• Zappen, James P. (2004). The Rebirth of Dialogue: Bakhtin, Socrates, and the Rhetorical Tradition. Albany: State University of New York.

Identifiers

DOI

10.17951/ff.2020.38.1.171-185