Prawo do wynagrodzenia za pracę w świetle zasad sprawiedliwości i równości

• Authors: Jerzy Wratny
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W zakresie podstaw aksjologicznych sprawiedliwego wynagrodzenia za pracę ściera się koncepcja płacy zaspokajającej potrzeby pracownika i jego rodziny (zasada finalna) oraz koncepcja wynagrodzenia jako świadczenia wzajemnego i ekwiwalentnego (zasada kauzalna). Przejawem zasady finalnej jest przede wszystkim instytucja wynagrodzenia minimalnego; podstawą jej stosowania jest koncepcja tzw. wynagrodzenia godziwego. Zasada kauzalna wymaga upowszechnienia metod wartościowania pracy. Odrębnym aspektem wynagrodzenia sprawiedliwego jest zasada równości, której wyrazem jest zwłaszcza przepis art. 183c k.p. Powołanie się na ten przepis stanowi wstępny etap uprawdopodobnienia przez pracownika praktyk dyskryminacyjnych. Pracodawca może przeciwstawić się zarzutowi dyskryminacji, dowodząc, że kierował się obiektywnymi powodami, co stwarza przestrzeń dla uzasadnionej dyferencjacji wynagrodzeń w zakładzie pracy.

EN

In terms of axiology of fair remuneration for work two concepts compete – on the one hand remuneration seen as a means to serving needs of the worker and his family (final rule), and on the other hand the concept of equivalence for work (the principle of causa). The realization of the final rule is an institution of the minimum wage. The principle of causa requires the methods of job evaluation. Other aspect of fair compensation is the principle of equality, which is reflected particularly by the provision of art. 183c of Polish Labour Code. The reference to this provision represents a preliminary stage of prima facie evidence of the employee’s discriminatory practices. An employers may oppose the indication of discrimination by proving that their activity were guided by justified reasons, which creates space for a reasonable differentiation of wages in the workplace.

Keywords

PL

wynagrodzenie za pracę; sprawiedliwość; równość; dyskryminacja

EN

remuneration for work; justice; equality; discrimination

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)
• Year: 2015
• Volume: 62
• Issue: 2

Dates

published

2015

online

2016-02-08

Contributors

author

Jerzy Wratny

References

• Arystoteles, Etyka Nikomachejska, przeł. D. Gromska, Warszawa 1956.
• Boruta I., Prawo pracownic do jednakowego wynagrodzenia, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1991, nr 11–23.
• Boruta I., Zakaz dyskryminacji płacowej ze względu na płeć w prawie WE, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1995, nr 11.
• Dyczewski L., Płaca sprawiedliwa i słuszna, „Ethos” 1995, nr 4.
• Dyczewski L., Słuszna i sprawiedliwa płaca w ujęciu katolickiej nauki społecznej, [w:] Prawo do płacy godziwej, Warszawa 1994.
• Głogowska M., Płeć jako kryterium dyskryminacji lub dyferencjacji w zakresie wynagradzania, „Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej” 2014.
• Głogowska M., Zakres przedmiotowy zakazu dyskryminacji w wynagradzaniu ze względu na płeć w orzecznictwie ETS, „Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej” 2012.
• Grzybowski S., System prawa cywilnego. Część ogólna, Wrocław 1974.
• Jan Paweł II, Centesimus Annus (w setną rocznicę Encykliki Rerum Novarum), [w:] Dzieła zebrane, Kraków 2006.
• Jan Paweł II, Laborem exercens, Wrocław 1983.
• Konwencje i zalecenia Międzynarodowej Organizacji Pracy 1919–2012, t. 2: 1974–2012, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa 2014.
• Liszcz T., Równość kobiet i mężczyzn w k.p., „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2002, nr 2.
• Majka Z., Etyka życia gospodarczego, Wrocław 1982.
• Meller J., Płaca godziwa i jej determinanty, [w:] Prawo do pracy godziwej, Warszawa 1994.
• Nowak M., Wynagrodzenie za pracę, Warszawa 2014.
• Perelman Ch., O sprawiedliwości, Warszawa 1959.
• Podstawowe dokumenty Rady Europy z dziedziny polityki społecznej, wyb. i oprac. R. Henczel, J. Maciejewska, Warszawa 1997.
• Rawls J., Teoria sprawiedliwości, Warszawa 1994.
• Sadurski W., Równość wobec prawa, „Państwo i Prawo” 1978, nr 8–9.
• Sanetra W., Ogólnie o aksjologicznych podstawach prawa pracy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2013, nr 11.
• Skoczyński J., Zasada równego traktowania pracowników, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne”1999, nr 7–8.
• Sobczyk A., Prawo pracy w świetle Konstytucji RP, t. 2: Wybrane problemy i instytucje prawa pracy a konstytucyjne prawa i wolności człowieka, Warszawa 2013.
• Sobczyk A., Wynagrodzenie minimalne zleceniobiorców, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2012, nr 8.
• Świderska K., Zakaz dyskryminacji w wynagradzaniu, „Monitor Prawniczy” 2004, nr 5.
• Tyc A., Możliwość zakwalifikowania interesu ekonomicznego jako obiektywnego kryterium uzasadniającego zróżnicowanie pracowników a realizacja zasad równości i sprawiedliwości, [w:] Studia z zakresu prawa pracy i polityki społecznej, pod red. A. Świątkowskiego, Kraków 2013.
• Wagner B., Zasada równego traktowania i niedyskryminacji pracowników, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2002, nr 3.
• Walczak K., Regionalizacja wynagrodzeń a zasada niedyskryminacji pracowników, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2013, t. XXX.
• Walczak K., Wartościowanie stanowisk pracy prawnym obowiązkiem pracodawcy?, „Monitor Prawniczy” 2004, nr 9.
• Walczak K., Zakaz dyskryminacji w wynagrodzeniu w świetle przepisów prawa i praktyka jego wdrażania, „Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej” 2005, nr 1.
• Wandzel M., Równe traktowanie mężczyzn i kobiet, Kraków 2003.
• Wandzel M., Wynagrodzenie proporcjonalne do wartości pracy jako realizacja zasady równego wynagradzania pracowników za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości w prawie wspólnotowym, „Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej” 2009.
• Wratny J., Koncepcja pracy sprawiedliwej a niektóre aktualne problemy prawa pracy i polityki płac w Polsce, „Ethos” 1995, nr 4.
• Wratny J., Płaca rodzinna (szkic zagadnienia), [w:] Prawo pracy a rodzina. Układy zbiorowe pracy, pod red. T. Liszcz, Warszawa 1996, Warszawa 1996.
• Zalewski T., Płaca minimalna nie przy każdym zleceniu, „Dziennik Gazeta Prawna”, 05.11.2014.

Identifiers

DOI

10.17951/g.2015.62.2.297