Klauzule generalne i ich funkcje w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

• Authors: Bartosz Liżewski
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł stanowi omówienie teoretycznych aspektów problematyki odesłań pozaprawnych w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Tło i podbudowę prezentowanego zagadnienia stanowiły krótkie rozważania o formach wyrażania aksjologii prawnej i pozaprawnej w systemach prawa krajowego i w systemie prawa międzynarodowego. W systemie prawa międzynarodowego rzadziej sięga się do konstrukcji klauzul generalnych jako typowych nośników wartości pozaprawnych, co nie oznacza, że prawo międzynarodowe całkowicie zrezygnowało z tej konstrukcji. Klauzule te znalazły swoje miejsce między innymi w międzynarodowym prawie praw człowieka i w będącej podstawą rozważań EKPC. Artykuł prezentuje normatywne ujęcie klauzul generalnych w Konwencji, skupiając się przede wszystkim na konstrukcji klauzul limitacyjnych. Konstrukcja ta, zasadniczo wykorzystywana do ograniczania praw człowieka, ma jednocześnie wymiar międzysystemowy, ponieważ będąc integralnym elementem EKPC, jest kierowana w pierwszej kolejności do krajowego ustawodawcy, który dokonuje ograniczeń praw człowieka w aktach normatywnych prawa krajowego. Akty te są następnie podstawą decyzji stosowania prawa ograniczających prawa człowieka, a te następczo mogą podlegać kontroli Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

EN

The paper deals with the extra-legal references of the European Convention of Human Rights, differing form the way in that such axiology is the state or general international law. The latter cumulates both intra and extra legal values in the category of the general principles of law and these constructs, together with the general clauses enter the international human rights law. Paper accepts the concept of the clauses not restricting them to the category of the limitation clauses. The various regulations of the Convention had been analyzed in that light both from the point of the international and state law perspectives, since use of the clauses by the state agencies are controlled by the European Court of Human Rights.

Keywords

PL

aksjologia; prawa człowieka; klauzule generalne; klauzule limitacyjne

EN

axiology; human rights; general clauses; limitation clauses

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)
• Year: 2016
• Volume: 63
• Issue: 2

Dates

published

2016

online

2016-12-21

Contributors

author

Bartosz Liżewski

References

• Czapliński W., Wyrozumska A., Prawo międzynarodowe publiczne. Zagadnienia systemowe, Warszawa 1999.
• Dijk P. van, Hoof F. van, Rijn A. van, Zwaak L., Theory and Practise of the European Convention on Human Rights, The Hague 1997.
• Encyklopedia zagadnień międzynarodowych, red. E. Cała-Wacinkiewicz, R. Podgórzańska, D. Wacinkiewicz, Warszawa 2011.
• Garlicki L., [w:] L. Garlicki, Komentarz EKPCz, t. 1, art. 8, Nb 6, Warszawa 2010.
• Gilas J., Prawo międzynarodowe, wyd. 2 popr. i zm., Toruń 1999.
• Góralczyk W., Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie, wyd. 8 zm. i popr. przez S. Sawickiego, Warszawa 2002.
• Kordela M., Zasady prawa. Studium teoretycznoprawne, Poznań 2012.
• Lammers J.G., General Principles of Law Recognized by Civilized Nations, [w:] Essays on the Development of the International Legal Order. In Memory of Haro F. van Panhuys, eds. F. Kalsharen, P.J. Kuyper, J.G. Lammers, Sithoff 1980.
• Latos B., Klauzula derogacyjna i limitacyjna w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Warszawa 2008.
• Leszczyński L., Klauzule generalne w stosowaniu prawa, Lublin 1986.
• Leszczyński L., Kryterium „konieczności w demokratycznym społeczeństwie” w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka – studium teoretycznoprawne, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014, nr 1.
• Leszczyński L., Maroń G., Pojęcie i treść zasad prawa oraz generalnych klauzul odsyłających. Uwagi porównawcze, „Annales UMCS. Sectio G” 2013, Vol. 40, nr 1.
• Liżewski B., Operacjonalizacja ochrony praw człowieka w porządku Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (studium teoretycznoprawne), Lublin 2015.
• Łazowski A., Zawidzka A., Prawo międzynarodowe publiczne, wyd. 2, Warszawa 2003.
• Maroń G., Zasady prawa. Pojmowanie i typologie a rola w wykładni prawa i orzecznictwie konstytucyjnym, Poznań 2011.
• Michalska A., Klauzule generalne w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, [w:] Teoria prawa, filozofia prawa, współczesne prawo i prawoznawstwo, red. M. Kocoł, W. Lang, Toruń 1998.
• Mizerski R., Test legalności w systemie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Warszawa 2009.
• Nowicki M.A., Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, wyd. 6, Warszawa 2013.
• Połatyńska J., Pozycja słuszności w prawie międzynarodowym, [w:] Prawo międzynarodowe wobec wyzwań współczesnego świata, red. E. Dynia, Rzeszów 2009.
• Shaw M.N., Prawo międzynarodowe, przeł. J.J. Gojło [et al.], Warszawa 2011.
• Tkacz S., O zintegrowanej koncepcji zasad prawa w polskim prawoznawstwie (od dogmatyki do teorii), Toruń 2014.
• Wentkowska A., Zasady wspólne dla państw członkowskich – u źródeł niepisanego ius commune Europaeum, [w:] Zasady ogólne prawa wspólnotowego, red. C. Mik, Toruń 2007.
• Wojtyczek K., Granice ingerencji ustawodawczej w sferę praw człowieka w Konstytucji RP, Kraków 1999.
• Wronkowska S., Zieliński M., Ziembiński Z., Zasady prawa. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 1974.
• Wróbel A., [w:] L. Garlicki, Komentarz EKPCz, t. 1, art. 14, Nb 1, Warszawa 2010.
• Wróbel A., [w:] L. Garlicki, Komentarz EKPCz, t. 2, art. 1 Protokołu nr 1, Nb 50, Warszawa 2011.

Identifiers

DOI

10.17951/g.2016.63.2.191