Zjawisko wojny w teorii konfliktu Ludwika Gumplowicza

• Authors: Olgierd Górecki
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Ludwik Gumplowicz (1938–1909) był jednym z najwybitniejszych polskich naukowców przełomu XIX i XX w., który do opisu państwa i zjawisk społecznych konsekwentnie stosował perspektywę socjologiczną. Z punktu widzenia dyscypliny doktryn polityczno-prawnych stworzony przez niego system naukowy jest niezmiernie istotny, gdyż jako jeden z pierwszych myślicieli wyprowadził istnienie kategorii państwa z konfliktu i podboju (tzw. egzogeniczna geneza państwa), konsekwentnie uzasadnionego prawami ewolucjonizmu społecznego. Artykuł został poświęcony udowodnieniu tezy, że fatalizm charakteryzujący naukowe koncepcje Gumplowicza prowadzi do wniosku o niemożliwości zaprzestania prowadzenia wojen przez ludzi. W celu przeprowadzenia poprawnej analizy badawczej najpierw zostały zaprezentowane podstawowe założenia teorii konfliktu Gumplowicza, później ukazano uproszczony model ewolucji społecznej, by ostatecznie skupić się na opisanym przez niego zjawisku wojny. Rekonstruując i interpretując badane koncepcje, posłużono się metodologią doktryn polityczno-prawnych, operując klasycznymi kategoriami przedmiotu, jakimi są: jednostka, społeczeństwo, państwo, władza, prawo oraz własność.

EN

Ludwik Gumplowicz (1938–1909) was one of the most outstanding Polish scientists at the turn of the 19th and 20th centuries, who consistently used the sociological perspective to describe the state and social phenomena. From the point of view of the discipline of political and legal doctrines, the scientific system created by him is extremely important because, as one of the first thinkers, he led the existence of a category of state from conflict and conquest (the so-called exogenous genesis of the state), consistently justified by the laws of social evolutionism. The article was devoted to proving the thesis that fatalism, which characterizes the scientific concepts of Gumplowicz, leads to the conclusion that it is impossible for people to stop waging war. In order to conduct a correct research analysis, the basic assumptions of Gumplowicz’s theory of conflict were presented first, later a simplified model of social evolution was presented and ultimately focus on the phenomenon of war described by him. Reconstructing and interpreting the concepts examined, the methodology of political and legal doctrines was used, using classical categories of the subject such as individual, society, state, power, law, and property.

Keywords

PL

doktryny polityczno-prawne; ewolucjonizm; teoria podboju; konflikt klasowy; walka ras

EN

political and legal doctrines; evolutionism; theory of conquest; class conflict; fight of races

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)
• Year: 2019
• Volume: 66
• Issue: 2

Dates

published

2019

online

2019-08-19

Contributors

author

Olgierd Górecki

References

• Baszkiewicz J., Ludwik Gumplowicz jako teoretyk państwa, „Państwo i Prawo” 1951, z. 10.
• Bosiacki A., Wstęp do obecnego wydania, [w:] L. Gumplowicz, Prawodawstwo polskie względem Żydów, Warszawa 2008.
• Czajka K., System socjologiczny Ludwika Gumplowicza, [w:] L. Gumplowicz, System socjologii, Warszawa 2013.
• Dudek A., Gumplowicz Ludwik, [w:] Słownik historii doktryn politycznych, red. M. Jaskólski, Warszawa 1999.
• Gella A., Ewolucjonizm a początki socjologii (Ludwik Gumplowicz i Lester Frank Ward), Wrocław 1966.
• Gumplowicz L., Filozofia społeczna, Warszawa–Lwów 1918.
• Gumplowicz L., Ośm listów z Wiednia. List VIII: biurokracja, [w:] Dwa życia Ludwika Gumplowicza. Wybór tekstów, red. J. Surman, G. Mozetič, Warszawa 2010.
• Gumplowicz L., System socjologii, Warszawa 2013.
• Gumplowicz L., Zarys socjologii, [w:] Dwa życia Ludwika Gumplowicza. Wybór tekstów, red. J. Surman, G. Mozetič, Warszawa 2010.
• Maneli M., Historia doktryn polityczno-prawnych XIX w., t. 2, Warszawa 1966.
• Mirek F. ks., System socjologiczny Ludwika Gumplowicza. Studium krytyczne, Poznań 1930.
• Posner S., Ludwik Gumplowicz. Zarys życia i pracy, Warszawa 1912.
• Szacki J., Historia myśli socjologicznej, Warszawa 2002.
• Żebrowski F., Mojżesz Schorr i jego listy do Ludwika Gumplowicza, Warszawa 1994.

Identifiers

DOI

10.17951/g.2019.66.2.61-70