Możliwości wykorzystywania przez gminy podatków i opłat do przejmowania pożytków z tzw. renty planistycznej – wybrane problemy

• Authors: Katarzyna Aleksandra Wójtowicz
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest próba wskazania potencjalnych i faktycznych możliwości partycypowania samorządu lokalnego w korzyściach z tytułu renty planistycznej, tkwiących w obowiązującym systemie podatków i opłat. Głównym wnioskiem płynącym z przeprowadzonych rozważań jest to, że mimo oparcia polskiego systemu gospodarki przestrzennej na zasadzie pokrywania kosztów zagospodarowania przestrzennego dochodami pozyskiwanymi przez samorządy w następstwie procesów planowania przestrzennego, w praktyce gminy w bardzo małym zakresie wykorzystują pożytki płynące z przejęcia renty planistycznej, a główną przyczyną tego stanu rzeczy są mankamenty konstrukcyjne podatków i opłat samorządowych. Powoduje to, że zobowiązania finansowe, zaciągane przez samorządy lokalne w związku z realizacją miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, muszą być spłacane z ogółu środków zgromadzonych w budżetach samorządowych, często przez ograniczanie zakresu i jakości innych zadań lokalnych. W przyszłości sytuacja ta może nie tylko naruszać stabilność fiskalną gmin, ale także generować potencjalne konflikty społeczne związane z nierównomiernym rozkładem korzyści i kosztów procesów urbanizacyjnych.

EN

The aim of the article is to indicate potential and actual opportunities for gminas (communes) to use taxes and charges to impound profits from “spatial planning rent”. The main conclusion of the paper is that in practice the local municipalities do not benefit from this source of revenue in financing the costs of land-use planning. In the future, this situation can not only affect the fiscal sustainability of the gminas, but also generate potential social conflicts related to the unequal distribution of benefits and costs of urban development.

Keywords

PL

podatki i opłaty; gminy; renta planistyczna

EN

taxes and charges; gminas; spatial planning rent

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio H – Oeconomia
• Year: 2016
• Volume: 50
• Issue: 1

Dates

published

2016

online

2016-04-03

Contributors

author

Katarzyna Aleksandra Wójtowicz

References

• Bąkowski T., Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, Zakamycze, Warszawa 2004.
• Cymerman R., Podstawy planowania przestrzennego i projektowania urbanistycznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2009.
• Cymerman R., Bajerowski T., Kryszk T., Prognoza skutków finansowych uchwalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, Wydawnictwo Educaterra, Olsztyn 2006.
• Foryś M., Nowak M., Zarządzanie przestrzenią w gospodarowaniu nieruchomościami, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2014.
• Jędraszko A., Zagospodarowanie przestrzenne w Polsce – drogi i bezdroża regulacji ustawowych, Wydawnictwo Unii Metropolii Polskich, Warszawa 2005.
• Kowalewski A., Kryzys planowania miast w Polsce. Źródła i kierunki zmian, „Przegląd Urbanistyczny” 2009, nr 1.
• Kowalewski A., Mordasewicz J., Osiatyński J., Regulski J., Śleszyński P., Raport o ekonomicznych stratach i społecznych kosztach niekontrolowanej urbanizacji w Polsce, PAN IGiPZ, Warszawa 2013.
• Liszewski G. (red.), Opłaty samorządowe w Polsce – problemy praktyczne, Temida 2, Białystok 2010.
• NIK, Informacja o wynikach kontroli: opłaty planistyczne i roszczenia odszkodowawcze związane z uchwaleniem lub zmianą planów miejscowych, Warszawa 2012a.
• NIK, Informacja o wynikach kontroli: ustalanie i egzekwowanie przez gminy województwa warmińsko-mazurskiego opłaty adiacenckiej oraz opłaty planistycznej, Warszawa 2013.
• NIK, Informacja o wynikach kontroli: wyłączanie gruntów z produkcji rolniczej i jego skutki dla ewidencji podatkowej w gminach w latach 2007–2012, P/11/141, Warszawa 2012b.
• Olbrysz A., Koziński J., Raport o finansowych skutkach polskiego systemu gospodarowania przestrzenią, „Zawód: Architekt” 2011, nr 5.
• Śleszyński P., Komornicki T., Deręgowska A., Zielińska B., Analiza stanu i uwarunkowań prac planistycznych w gminach w 2012 roku, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, Warszawa 2014.
• Śleszyński P., Komornicki T., Deręgowska A., Zielińska B., Analiza stanu i uwarunkowań prac planistycznych w gminach w 2013 roku, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, Warszawa 2015.
• Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 1993 r., nr 94, poz. 431 ze zm.).
• Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz. U. z 2015 r., nr 520).
• Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz. U. z 2014 r. , poz. 849 ze zm.).
• Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 518].
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r., nr 8, poz. 60 ze zm.).
• Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2015 r., nr 626).
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U.2012.647).
• Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r., nr 177, poz. 1054).
• Wójtowicz K., System opodatkowania nieruchomości w Polsce, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2007.
• Ziniewicz M.A., Administracyjnoprawne aspekty opłat adiacenckich, LexisNexis, Warszawa 2012.

Identifiers

DOI

10.17951/h.2016.50.1.409