Dialogotwórcza funkcja zderzenia kultur. Przypadek kontaktu Polaków z sowieckością na ziemiach wschodnich II RP w latach 1939–1941

• Authors: Artur Wysocki
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zostały omówione związki między zjawiskami zderzenia kultur i dialogu kultur. Zaprezentowano w nim podstawowe ustalenia teoretyczne dotyczące problematyki zderzenia kultur w naukach społecznych, wskazano wybrane przykłady i znaczenie badań nad zderzeniami kultur. Ponadto został zaakcentowany tolerancyjny i dialogotwórczy aspekt zderzenia kultur, czemu posłużyło omówienie obecności poruszanej problematyki na gruncie komunikacji i edukacji międzykulturowej oraz w obiegu pozanaukowym. Zwrócono również uwagę na rezultaty zderzenia kultur implikujące związek z dialogiem kultur. Uzupełnieniem wywodu jest prezentacja konkretnego przykładu zderzenia kulturowego – polskości z sowieckością w latach 1939–1941 na ziemiach wschodnich II RP i tego, jak były w nim obecne elementy świadczące o możliwości podjęcia dialogu międzykulturowego.

EN

The article discusses the relationship between the phenomena clash of cultures and dialogue of cultures. The paper presents the basic theoretical findings on the issue of clash of cultures in the social sciences, and pointed out some examples of the importance of research on the collision of cultures. Also it emphasized tolerance and dialogue aspects of the clash of cultures, which served to discuss the presence of the discussed issues on the basis of communication and intercultural education and in circulation outside the scientific community. Attention was also drawn to the results of clash of cultures, implying a relationship with the dialogue of cultures. Complement argument is the presentation of a concrete example clash of culture – Polishness with Sovietness in 1939–1941 in the eastern territories of the Second Polish Republic, and the like were present in the elements providing for a possible dialogue.

Keywords

PL

zderzenie kultur; dialog kultur; polskość; sowieckość

EN

clash of cultures; dialogue of cultures; Polishness; Sovietness

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia
• Year: 2016
• Volume: 41
• Issue: 2

Dates

published

2016

online

2017-07-28

Contributors

author

Artur Wysocki

References

• 20 Years of Culture Clash, http://digital-library.csun.edu/LatArch/cultureclash [dostęp: 15.02.2016].
• Bache E., Culture Clash, Yormouth 1989.
• Beattie J., Other Cultures. Aims, Methods and Achievements in Social Anthropology, New York 1964.
• Blanning T.C.W., The French Revolution: Class War or Culture Clash?, New York 1998.
• Bloom S.G., Postville: A Clash of Cultures in Heartland America, [b.m.w.] 2001.
• Burszta J., Jasiewicz Z., Zderzenie kultur na ziemiach zachodnich i północnych w świetle materiałów ze wsi koszalińskich, „Polska Sztuka Ludowa” 1962, nr 4 (16).
• Collier C., Collier J.L., Clash of Cultures: Prehistory – 1638, New York 1998.
• Dahrendorf R., Jeśli nie asymilacja…, „Gazeta Wyborcza” 2004 (24–26 grudnia).
• Dobrowolski K., Theorie du desaccord de civilisation, [w:] La Pologne an VIIe Congres International des Sciences Anthropologiques et Ethnologiques, ed. K. Dobrowolski, Wrocław 1964.
• Dobrowolski K., Zderzenie kultur, „Lud” 1952, t. 39.
• Eibl-Eibensfeldt I., Similarities and differences between cultures in expressive movements, [w:] Non-verbal Communication, ed. R.A. Hinde, Cambridge 1972.
• Fisher M.H., A Clash of Cultures: Awadh, the British and the Mughals, New Delhi 1987.
• Frazier E.F., Race and Culture Contacts in the Modern World, New York 1957.
• Friesen J.W., When Culture Clash: Case Studies in Multiculturalism, Calgary 1993.
• Gordon M., Assimilation in American Life, New York 1964.
• Johnson R., Redman P., Steinberg D.L., Culture Clashes: Dialogues and Cultural Studies and Sociology, [b.m.w.] 2003.
• Kłodkowski P., Wojna światów? O iluzji wartości uniwersalnych, Kraków 2002.
• Komunikacja międzykulturowa: zderzenia i spotkania. Antologia tekstów, red. A. Kapciak, L. Korporowicz, A. Tyszka, Warszawa 1996.
• Krzysztofek K., Zderzenia kulturowe w Polsce lat 90., „Transformacje” 1995, nr 1–2.
• Krzysztofek K., Sadowski A., Wstęp, [w:] Obywatelstwo i tożsamość w społeczeństwach zróżnicowanych kulturowo i na pograniczach, red. M. Bieńkowska-Ptasznik, K. Krzysztofek, A. Sadowski, t. 1, Białystok 2006.
• Kwaśniewski K., Zderzenie kultur. Tożsamość a aspekty konfliktów i tolerancji, Warszawa 1982.
• Lantenari V., Movimenti religiosi di leberta e di salvezza dei popoli oppressi, Milano 1960.
• Migracja, uchodźstwo, wielokulturowość. Zderzenie kultur we współczesnym świecie, red. D. Lalak, Warszawa 2007.
• Mikułowski-Pomorski J., Komunikacja międzykulturowa. Wprowadzenie, Kraków 1999.
• Muzyk L., Za Bugiem, maszynopis, Archiwum Wschodnie II/1803/J.
• Nowicka E., Akulturacja, [w:] Encyklopedia socjologii, red. A. Kojder [et al.], t. 1, Warszawa 1998.
• Nowicka E., Bunt i ucieczka. Zderzenie kultur i ruchy społeczne, Warszawa 1972.
• Paleczny T., Stosunki międzykulturowe. Zarys problematyki, Kraków 2005.
• Pipes R., Rosja bolszewików, Warszawa 2005.
• Pitt-Rivers G.H., The Clash of Cultures and the Contact of Races. An Anthropological and Psychological Study of the Laws of Racial Adaptability, with Special Reference to the Depopulation of the Pacific and the Government of Subject Races, London 1927.
• Polifonia, dialog i zderzenie kultur. Zbiór tekstów z komunikacji międzykulturowej, red. U. Kusio, Toruń 2007.
• Sadowski A., Socjologia pogranicza, [w:] Wschodnie pogranicze w perspektywie socjologicznej, red. A. Sadowski, Białystok 1995.
• Świderski S., Krew za krew. Od śniegów Sybiru do Monte Cassino, maszynopis, Archiwum Wschodnie II/2194/p.
• Tarczyński A., Wartości i postawy w obliczu zderzenia systemów kulturowych. Hiszpańscy zdobywcy XVI wieku wobec Nowego Świata, Bydgoszcz 2001.
• Tarczyński A., Zderzenie międzykulturowe jako zjawisko społeczne, „Universitas Gedanensis” 1999, t. 11, nr 1–2.
• Wysocki A., От столкновения культур к диалогу культур, „Naukowi Zapiski. Serija «Kulturologija»” 2010, Випуск 5, Ostrog.
• Wysocki A., Zderzenie kultur. Polskość i sowieckość na ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1939–1941 we wspomnieniach Polaków, Lublin 2014.
• Wysocki A., Зіткнення культур – між конфліктом і діалогом культур, „Міжнародний науковий форум: соціологія, психологія, педагогіка, менеджмент / International Scientific Forum: Sociology, Psychology, Pedagogy, Management” 2015, Випуск 17, Київ.
• Zieliński Z., Lwowskie okupacje, maszynopis, Archiwum Wschodnie II/1501/2K.

Identifiers

DOI

10.17951/i.2016.41.2.7