„Niezdeterminowanie” granic poznania w znaturalizowanym relatywizmie pojęciowym W.V.O. Quine’a

• Authors: Andrzej Kubić
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule opisano znaturalizowany relatywizm pojęciowy W.V.O. Quine’a w perspektywie problematyki granic wiedzy. Quine był jednocześnie relatywistą pojęciowym (mamy do wyboru wiele równoważnych pod względem epistemologicznym systemów pojęciowych) i empirycznym naturalistą (przyjmował naturalistyczną koncepcję treści empirycznej zredukowanej do pobudzeń odbieranych przez nasze powierzchnie sensoryczne w ramach behawioryzmu lingwistycznego). Ponadto bezpośrednio podejmował zagadnienie granic wiedzy, jednak jego główną intencją – jak sam zaznaczył – była przede wszystkim analiza i modyfikacja tytułowego problemu, a nie próba udzielenia na niego odpowiedzi. Krótko mówiąc, zdaniem Quine’a zagadnienie to można zredukować do kontekstu językowego.

EN

The article presents a naturalized conceptual relativism of W.V.O. Quine in the perspective of the limits of knowledge. Quine was at the same time a conceptual relativist (we have many equivalent epistemological conceptual systems) and an empirical naturalist (he adopted a naturalistic concept of empirical content reduced to the stimuli received by our sensory surfaces as a part of linguistic behaviorism). Quine also directly addressed the issue of the limits of knowledge, but his main intention – as he points out – was above all the analysis and modification of the title problem, not the attempt to answer them. In short, according to Quine, this problem can be reduced to the linguistic context.

Keywords

PL

granice wiedzy; relatywizm pojęciowy; empiryzm; naturalizm; behawioryzm lingwistyczny

EN

limits of knowledge; conceptual relativism; empiricism; naturalism; linguistic behaviorism

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia
• Year: 2018
• Volume: 43
• Issue: 2

Dates

published

2018

online

2019-06-10

Contributors

author

Andrzej Kubić

References

• Ajdukiewicz K., Logika i doświadczenie, „Przegląd Filozoficzny” 1947, nr 1–4.
• Grice P., Strawson P., In Defense of a Dogma, “The Philosophical Review” 1956, Vol. 65(2), DOI: https://doi.org/10.2307/2182828.
• Jakubiec H., Woleński J., Ajdukiewicz a Quine, „Zagadnienia Naukoznawstwa” 1983, nr 3.
• Quine W.V.O., Dwa dogmaty empiryzmu, [w:] Z punktu widzenia logiki, Warszawa 2000.
• Quine W.V.O., Granice wiedzy, [w:] Granice wiedzy i inne eseje filozoficzne, Warszawa 1986.
• Quine W.V.O., Indeterminacy of Translation Again, “Journal of Philosophy” 1987, Vol. 84(1), DOI: https://doi.org/10.2307/2027132.
• Quine W.V.O., Methods of Logic, Cambridge 1982.
• Quine W.V.O., Na tropach prawdy, Warszawa 1997.
• Quine W.V.O., O tym, co istnieje, [w:] Z punktu widzenia logiki, Warszawa 2000.
• Quine W.V.O., Ontological Relativity and Other Essays, Cambridge–London 1977.
• Quine W.V.O., Pursuit of Truth, Cambridge 1992.
• Quine W.V.O., Raz jeszcze o niezdeterminowaniu przekładu, [w:] B. Stanosz (red.), Filozofia języka, Warszawa 1993.
• Quine W.V.O., Rzeczy i ich miejsce w teoriach, [w:] T. Szubka (red.), Metafizyka w filozofii analitycznej, Lublin 1995.
• Quine W.V.O., Słowo i przedmiot, Warszawa 1999.
• Quine W.V.O., The Limits of Knowledge (1972), [w:] The Ways of Paradox and Other Essays, Massachusetts–London 1976.
• Quine W.V.O., Things and Their Place in Theories, [w:] Theories and Things, Cambridge 1981.
• Quine W.V.O., Three Indeterminacies, [w:] R.B. Barrett, R.F. Gibson (eds.), Perspectives on Quine, Oxford 1989.
• Quine W.V.O., Trzy niezdeterminowania, [w:] B. Stanosz (red.), Filozofia języka, Warszawa 1993.
• Quine W.V.O., Two Dogmas of Empiricism, “Philosophical Review” 1951, Vol. 60(1), DOI: https://doi.org/10.2307/2181906.
• Quine W.V.O., Word and Object, Cambridge 1960.
• Woleński J., Epistemologia, t. 2: Wiedza i poznanie, Kraków 2001.
• Woleński J., Metamatematyka i epistemologia, Warszawa 1993.
• Żegleń U., Filozofia z punktu widzenia Quine’a, „Ruch Filozoficzny” 2001, nr 2.

Identifiers

DOI

10.17951/i.2018.43.2.73-92