Deformacja zawodowa: tendencje, dynamika i ryzyko przejawu

• Authors: Zhanna Virna
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article concretizes methodological approaches of studying the phenomenon of personality professional deformations in the light of adaptational conditionality of professional safety. Causes (general and partial), conditions (monotonous, closed, emotionally intensive, extreme character of work), emergence of professional deformations, positive and negative content of their manifestation through the characteristics description (rate of development, depth of formation, sustainability degree and wideness) have been outlined. Levels (general professional, special professional, professionally typological, individualized) and typology of manifestation of professional deformations have been structurized, personality characteristics of which are expressed in double ethical standards, professional marginalism and emotional burnout. Radical forms of professional deformations (professionally conditioned accentuations, learned helplessness, professional alienation, professional incompetence and stagnation) have been indicated, which are caused by age and psychological factors of professional aging. Risks zone of professional deformations manifestation (blocking of professionally important qualities by specialist, initiation of personality alienation by specialist and loss of professional maturity by specialist) has been grounded.

PL

W artykule opisano metodologiczne aspekty zjawiska deformacji zawodowej osobowości z punktu widzenia adaptacyjnej determinacji bezpieczeństwa zawodowego. Przedstawiono przyczyny (ogólne i częściowe), warunki (monotonne, zamknięte, emocjonalno-intensywne) tworzenia się deformacji zawodowej, pozytywną i negatywną treść ich przejawu przez opis głównych cech (prędkość rozwoju, głębokość formacji, miarę stabilności i szerokość). Uporządkowano poziomy (ogólnoprofesjonalne, szczególnoprofesjonalne, profesjonalno-typologiczne, zindywidualizowane) i nakreślono typologie przejawu deformacji zawodowej, cechy osobowości, które są wyrażone w podwójnych standardach etycznych oraz marginalizmie profesjonalnym i wypaleniu emocjonalnym. Przeanalizowano radykalne formy profesjonalnej deformacji (wyuczoną bezradność, profesjonalną alienację, profesjonalną niekompetencję i stagnację), które są spowodowane przez psychologiczne czynniki zawodowego starzenia się. Uzasadniono sferę ryzyka przejawu deformacji zawodowej (blokowanie rozwoju profesjonalnie ważnych cech specjalisty, inicjację osobistej alienacjii, stratę profesjonalnej dojrzałości specjalisty).

Keywords

EN

professional deformations; personality professional destructions; professional safety; professional adaptation; tendencies; dynamics and risks of manifestation

PL

deformacja zawodowa; osobościowo-zawodowa destrukcja; zabezpieczenie zawodowe; adaptacja zawodowa; tendencje; dynamika i ryzyko przejawu

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2015
• Volume: 28
• Issue: 2

Dates

published

2015

online

2016-09-07

Contributors

author

Zhanna Virna

References

• Авраменкова В.В. (1990), Проблема отчуждения в психологии, «Вопросы психологии», 1.
• Безносов С.П. (2004), Профессиональная деформация личности, СПб.
• Вірна Ж.П. (2012), Неврогенез професійних деструкцій особистості, «Психологічні перспективи», 19.
• Вірна Ж.П. (2014), Професійний простір особистості: від ознак дисциплінарності до реальностісуб’єктивного моделювання, Кам’янець-Подільський.
• Вірна Ж.П. (2009), Психічне здоров’я і невротичні розлади особистості: постановка проблеми і аспекти дослідження, «Психологічні перспективи», 13.
• Ильин Е.П. (2011), Работа и личность: трудоголизм, перфекционизм, лень, СПб.
• Кузьмина Н.В. (1990), Профессионализм деятельности преподавателя и мастера производственного обучения, Москва.
• Майсак Н.В. (2012), Профилактика личностных деформаций и деструкций специалистов стрессогенных профессий, Москва.
• Максименко С.Д. (2006), Генеза буття особистості, Киев.
• Осухова Н.Г. (2005), Психологическая помощь в трудных и жизненных ситуациях, Москва.
• Шадриков В.Д. (1994), Деятельность и способности, Москва.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2015.28.2.123