Teoretyczne zasady kształtowania kategorii „podmiotowość osobowości ucznia” w ukraińskiej, polskiej i rosyjskiej tradycji naukowej

• Authors: Olena Halian
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article analyzes the outlook and theoretical and methodological approaches to the analysis of the category of “agency of the personality of a pupil”. The author has identified similarities and differences in scientific research of Ukrainian, Polish and Russian scholars after analysing their views. It is indicated that they share an understanding of the importance of personality approach to the educational process. In this context, the views of Ukrainian, Polish and Russian researchers differ only in the directions of scientific research. It is found out that Polish scholars give considerable attention to applied aspects of the formation of agency of the personality of a pupil, except the analysis of the theoretical and methodological issues. Ukrainian scholars have a tendency to combine theoretical and methodological approaches towards the study of an agent nature of a person with the development of new educational technologies. Psycho-pedagogical orientation of the scientific research of Russian scientists makes it possible to provide the methodological basis for the development of a new educational paradigm.

PL

Autorka artykułu poddaje analizie stanowiska światopoglądowe i podejścia teoretyczno-metodologiczne do kategorii „podmiotowość osobowości ucznia”. Na podstawie rozważań poglądów naukowców ukraińskich, polskich i rosyjskich zdefiniowano podobieństwa i różnice w kierunkach ich poszukiwań naukowych. Podkreślono, iż łączy je przywiązanie wagi do aktualności indywidualnego podejścia do organizowania procesu edukacji. W tym kontekście poglądy ukraińskich, polskich i rosyjskich badaczy różnią się jedynie kierunkami poszukiwań naukowych. Udowodniono, iż oprócz dociekania zasad teoretyczno-metodologicznych, polscy naukowcy szczególną wagę przywiązują do aspektów stosowanych w kształtowaniu podmiotowości osobowości ucznia, które są dokładnie uzasadnione i opisane. Badacze ukraińscy dążą do połączenia podejść teoretyczno-metodologicznych w badaniach istoty podmiotowej jednostki ludzkiej z wypracowaniem nowych technologii pedagogicznych. Nastawienie psychologiczno-pedagogiczne w poszukiwaniach naukowych badaczy rosyjskich ustala ramy metodologiczne dla wypracowania nowego paradygmatu edukacyjnego.

Keywords

EN

agent; agency of the personality of a pupil; agency-developmental approach; scientific tradition

PL

podmiot; podmiotowość osobowości ucznia; podejście podmiotowo-rozwojowe; tradycja naukowa

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2015
• Volume: 28
• Issue: 2

Dates

published

2015

online

2016-09-07

Contributors

author

Olena Halian

References

• Антонова И. (2009), Субъектность как интегративное свойство обучаемости, Славянск.
• Bałachowicz J. (2009), Kategoria podmiotowości jako wyznacznik przemian stylu pracy współczesnego nauczyciela, [w:] I. Adamek, W. Żmijewska (red.), Nauczyciel w systemie edukacyjnym teraźniejszość i przyszłość, Kraków.
• Бех І. (1997), Наукові засади створення особистісно орієнтованих виховних технологій, «Початкова школа», 9.
• Борытко Н. (2000), Пространство воспитания: образ бытия, Волгоград.
• Хурло Л. (2003), Профессиональная подготовка учителя к развитию субъектности ученика, Калининград.
• Галян О. (2015), Суб’єктність особистості школяра як інтердисциплінарна наукова проблема, «Неперервна професійна освіта: теорія і практика», 1–2 (42–43).
• Górska L. (2008), Podmiot i podmiotowość w wychowaniu. Studium w perspektywie poznawczej pedagogiki integralnej, Szczecin.
• Gurycka A. (red.) (1989), Podmiotowość w doświadczeniach wychowawczych dzieci i młodzieży, Warszawa.
• Якиманская И. (1996), Личностно-ориентированное обучение в современной школе, Москва.
• Jarymowicz M. (2008), Psychologiczne podstawy podmiotowości. Szkice teoretyczne, studia empiryczne, Warszawa.
• Коджаспирова Г., Коджаспиров А. (2005), Словарь по педагогике, Москва.
• Максименко С. (2006), Генеза здійснення особистості, Київ.
• Mieszalski S. (2005), Interpretacje podmiotowości dziecka: kultura – szkoła – wczesna edukacja, „Problemy Wczesnej Edukacji”, 2.
• Ольховая Т. (2005), Педагогический аспект проблемы развития субъектности, «Вопросы гуманитарных наук», 2 (17).
• Осмина Е. (2012), Психология субъектополагающего взаимодействия, Казань.
• Петровский А., Ярошевский М. (2001), Теоретическая психология, Москва.
• Петровский В. (1996), Субъектность: новая парадигма в образовании, «Психологическая наука и образование», 3.
• Рубинштейн С. (2000), Основы общей психологии, Санкт-Петербург.
• Ruciński S. (1993), Podmiotowość z punktu widzenia pedagoga, [w:] B. Suchodolski (red.), Podmiotowość jako problem filozoficzny, społeczny i pedagogiczny, Warszawa.
• Сергиенко Е. (2012), Принципы психологии развития: современный взгляд, «Психологические исследования», 5, 24.
• Сластенин В. (2006), Субъектно-деятельностный подход в общем и профессиональном образовании, «Сибирский педагогический журнал», 5.
• Stasiak M. (2006), Refleksje wokół pojęcia podmiotowości, „Civitas Hominibus. Rocznik Filozoficzno-Społeczny”, 1.
• Татенко В. (1996), Психология в субъектном измерении, Киев.
• Волкова Е. (рeд.) (2012), Развитие субъектности в онтогенезе в современном социокультурном пространстве образования и семьи, Нижний Новгород.
• Zaciński В. (1986), Podmiotowość jako cel i środek wychowania, Lublin.
• Знаков В. (2003), Психология субъекта как методология понимания человеческого бытия, «Психологический журнал», 24, 2.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2015.28.2.47