Sztuka zarządzania zasobami własnymi oraz zespołu jako metakompetencja pilota i pilota-instruktora funkcjonującego w sytuacjach trudnych i niebezpiecznych

• Authors: Janusz Ślusarski
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedstawiona w artykule specyfika pracy współczesnego pilota i pilota-instruktora wojskowego statku powietrznego posłużyła do zwrócenia uwagi na potrzebę zaakcentowania znaczenia dla jego efektywnego działania szkoleniowego kompetencji miękkich (nietechnicznych) oraz metakompetencji.W oparciu o literaturę przedmiotu autor artykułu formułuje założenia teoretyczne dotyczące rosnącego znaczenia we współczesnych organizacjach kompetencji miękkich i metakompetencji zatrudnionych tu pracowników. Przyczyn tego można się doszukiwać m.in. w rosnącej złożoności zadań, które wykonują oni na swoich stanowiskach pracy, oraz generowania tym samym coraz częściej sytuacji trudnych i niebezpiecznych. Tak zdefiniowane wojskowe organizacje lotnicze wymagają zdaniem autora doskonalenia zatrudnionych osób w zakresie zarządzania zasobami własnymi i zespołu. Osobą, która nie tylko w lotnictwie wojskowym ma szczególny wpływ na jakość przygotowania zawodowego przyszłego personelu lotniczego (pilota wojskowego), jest pilot-instruktor. Dlatego to stanowisko pracy jest głównym przedmiotem badań własnych przeprowadzonych w reprezentatywnej dla środowiska personelu lotniczego grupie pilotów i pilotów-instruktorów wojskowych statków powietrznych.Efektem rozważań teoretycznych oraz analiz, opisu i interpretacji danych empirycznych są sformułowane wnioski, mające również charakter wskazówek praktycznych, które mogą mieć znaczenie dla procesu systematycznego doskonalenia bezpieczeństwa wykonywania zadań w powietrzu. Każda podpowiedź dotycząca doskonalenia czynnika ludzkiego jest szczególnie ważna dla współczesnego lotnictwa wojskowego, ponieważ to właśnie czynnik ludzki odpowiada dzisiaj za 70–80% niebezpiecznych zdarzeń w lotnictwie (incydentów, wypadków i katastrof).

EN

The character of work of a modern pilot and a flight instructor of military aircrafts, which was shown in the article, was used by the author to focus on the need for increased emphasis on his/her effective training activities as far as soft competences (non-technical) and meta-competences are concerned.Based on the literature of the subject, the author formulates theoretical assumptions that concern a growing significance of soft competences and meta-competences of workers who are employed in modern organizations. The reasons for this may be connected with growing complexity of tasks that are carried out by the employees in their workplaces and also generating, more and more often, difficult and dangerous situations. Military aviation organizations, defined by the author, require improvement of the employees who work there, in regard to their own and team resources management. The person, who not only in military aviation, has a particular influence on the professional preparation of future aviation staff (military pilots) is a flight instructor. Thus, the work position is the main subject of author’s own research that was conducted in a representative aviation staff environment, namely the group of pilots and flight instructors of military aircrafts.The results of theoretical considerations and analysis, as well as interpretations and the description of data, are conclusions that were formulated at the end of the paper. The conclusions are also practical tips that may be significant in the a process of systematic safety improvement of tasks performed in the air. Each tip, concerning human factor improvement, is of great importance for modern military aviation, since, nowadays, the human factor is responsible for 70–80% of dangerous situations occurring in aviation (incidents, accidents, catastrophes).

Keywords

PL

pilot-instruktor; cechy charakteru i osobowości; relacje interpersonalne; kompetencje miękkie; kompetencje nietechniczne; metakompetencje; sytuacje trudne; sytuacje niebezpieczne

EN

flight instructor; character and personality traits; interpersonal relationships; soft competences; non-technical competences; metacompetences; difficult situations; dangerous situations

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2017
• Volume: 30
• Issue: 2

Dates

published

2017

online

2017-11-09

Contributors

author

Janusz Ślusarski

References

• Adamiec M., Kożusznik B. (2001), Sztuka zarządzania sobą, Warszawa: PWN.
• Biela A. (1993), Błędy człowieka w sytuacjach podejmowania decyzji ryzykownych, „Ergonomia”, nr 16(2).
• Biela A. (1994), Błędy człowieka w sytuacjach podejmowania decyzji ryzykownych, Dęblin: WSOSP. Biuletyn 2 (65) 94.
• Biela A. (2001), Wymiary decyzji menedżerskich, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Biela A. (red.) (1992), Kwestionariusz Lubelski Analizy Stanowiska Pracy. Założenia teoretyczne, metodologia konstrukcji oraz metodyka badań kwestionariuszem, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
• Butkiewicz M. (1995), Model Polskich Standardów Kwalifikacji Zawodowych, Warszawa–Radom: Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji.
• Cherniss C. (2000), Social and emotional competence in the workplace, [w:] R. Bar-On, J.D.A. Parker (eds.), Handbook of Emotional Intelligence, San Francisco: Jossey-Bass Inc. Publisher.
• Dąbrowska J. (2011), Czynnik ludzki w lotnictwie, „Prace Instytutu Lotnictwa”, nr 221.
• Delamare Le Deist F., Winterton J. (2005), What is competence?, “Human Resource Development International”, Vol. 8, No. 1, DOI: https://doi.org/10.1080/1367886042000338227.
• Instrukcja szkoleń personelu latającego z zakresu zarządzania zasobami załogi CRM w lotnictwie Sił Zbrojnych RP (2013).
• Jancelewicz B. (red.), Bezpieczeństwo i niezawodność w lotnictwie, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Klich E. (2010), Bezpieczeństwo lotów w transporcie lotniczym, Radom: Instytut Technologii i Eksploatacji – PIB.
• Klich E. (2011), Bezpieczeństwo lotów, Radom: Instytut Technologii i Eksploatacji – PIB.
• Korporowicz L. (1998), Ewaluacja w reformie systemu edukacji, „Polityka Społeczna”, nr 9.
• Makarowski R., Smolicz T. (2012), Czynnik ludzki w operacjach lotniczych. Człowiek, możliwości i ograniczenia – uwarunkowania psychofizjologiczne, Kosowizna: Adriana Aviation Sp. z o.o.
• Mikuliszyn R., Truszczyński O. (2000), Czynnik ludzki w aspekcie lotów na samolotach super manewrowych, „Polski Przegląd Medycyny Lotniczej”, nr 4.
• Mischel W. (1968), Personality and Assessment, New York: Wiley.
• Morawski J. (1994), Gospodarka informacją w układzie pilot – samolot, Rzeszów–Warszawa: Redakcja Wydawnictw Uczelnianych Politechniki Rzeszowskiej.
• Morawski J. (2005), Człowiek i technologia, Tajniki wzajemnych uwarunkowań, Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna im. A. Gieysztora.
• Obłój K. (2000), Strategia sukcesu firmy, Warszawa: PWE.
• Oleksyn T. (2010), Zarządzanie kompetencjami. Teoria i praktyka, wyd. 2, Kraków: Oficyna a Wolters Kluwer business.
• Poradnik – listy kontrolne w zakresie CRM dla personelu latającego w lotnictwie Sił Zbrojnych RP (2013).
• Smółka P. (2007), Generator charyzmy. Kreowanie osobowości menedżera, Gliwice: Wydawnictwo Helion.
• Smółka P. (2008), Kompetencje społeczne. Metody pomiaru i doskonalenia umiejętności interpersonalnych, Kraków: Wolters Kluwer.
• Ślusarski J. (2011), Nauczyciel zawodu, w którym dominują sytuacje trudne i ekstremalne, [w:] A. Karpińska, K. Borawska-Kalbarczyk (red.), Horyzonty rozwoju edukacji w dialogu i perspektywie, Warszawa: Difin.
• Ślusarski J. (2013a), Czy każdy pilot może być instruktorem? Analiza psychologiczna stanowisk pracy pilota i pilota-instruktora śmigłowca wojskowego, Dęblin: WSOSP.
• Ślusarski J. (2013b), Sztuka funkcjonowania w zespole i zarządzania jego zasobami w środowisku, w którym dominują sytuacje silne, [w:] E. Jaszczyszyn, J. Szady-Borzyszkowska (red.), Edukacja w kreowaniu współczesnej rzeczywistości. Możliwości i ograniczenia, t. 2, Siedlce: Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny.
• Ślusarski J. (2014), Raport końcowy z realizacji projektu badawczego własnego. Sprawozdanie merytoryczne z realizacji projektu badawczego nr rej. ON 106 020040, nr umowy 0200/B/T00/2010/40, pt. „Analiza stanowisk pracy pilota, kontrolera i nawigatora jako podstawa doboru treści kształcenia, szkolenia i doskonalenia zawodowego w lotniczej uczelni wojskowej”, Dęblin, WSOSP (opracowanie niepublikowane).
• Terelak J. (1988), Wybrane problemy psychologii pracy pilota, Dęblin: Wydawnictwo Wyższej Oficerskiej Szkoły Lotniczej.
• Terelak J. (2011), Wprowadzenie do psychologii, wyd. 2 popr. i rozszerz., Białystok: WSAP.
• Truszczyński O., Biernacki M. (2010), Skalowanie udziału czynnika ludzkiego w wypadkach lotniczych, „Polski Przegląd Medycyny Lotniczej”.
• Zarządzanie zasobami załogi, https://pl.wikipedia.org/wiki/Zarz%C4%85dzanie_zasobami_za%C5%82ogi (dostęp: 10.07.2017).
• Znaczenie czynnika ludzkiego w wypadkach lotniczych, http://lotniczapolska.pl/Znaczenie-czynnika-ludzkiego-w-wypadkach-lotniczych,291 (dostęp: 10.07.2017).

Identifiers

DOI

10.17951/j.2017.30.2.51