Jaka jest „idealna matka”? Rozumienie roli matki przez współczesne kobiety

• Authors: Marta Maciąg-Budkowska , Teresa Rzepa
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszym opracowaniu autorki próbują udzielić odpowiedzi na pytanie, jak współczesne Polki rozumieją rolę matki i czy to rozumienie odnosi się do teoretycznego modelu idealnej/dobrej matki określonego przez M. Ziemską. W tym celu wyszczególniono 35 wskaźników postaw rodzicielskich, po czym odniesiono się do internetowych dyskursów na temat macierzyństwa upublicznionych za pośrednictwem sześciu blogów prowadzonych przez współczesne matki. Dzięki przeprowadzonej analizie doświadczeń macierzyńskich (opublikowanych w ciągu roku) rozpoznano nie tylko aktualną reinterpretację wyobrażeń o matce idealnej, ale także różnorodność postaw rodzicielskich typowych dla współczesnych Polek. Interpretacji wyników dokonano w oparciu o Interpretacyjną Analizę Fenomenologiczną.

EN

The aim of the study was to answer the question of how contemporary Polish women understand the role of mother and how this understanding refers to a theoretical model defined by Maria Ziemska. For this purpose, 35 indicators of parental attitudes were specified and then, reference to the discourses on motherhood publicized on the Internet through six blogs written by contemporary mothers, was made. Thanks to conducted analysis of maternal experience (published during one year), there were diagnosed not only the current reinterpretation of the ideas of perfect mother, but also the diversity of present-day parental attitudes of Polish women. Interpretation of results was based on Interpretative Phenomenological Analysis.

Keywords

PL

postawa rodzicielska; macierzyństwo; idealna matka; matka Polka

EN

parental attitude; motherhood; perfect mother; Polish mother

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2017
• Volume: 30
• Issue: 3

Dates

published

2017

online

2018-01-17

Contributors

author

Marta Maciąg-Budkowska

author

Teresa Rzepa

References

• Badinter E. (1998), Historia miłości macierzyńskiej, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
• Badinter E. (2013), Konflikt: kobieta i matka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bakiera L. (2009), Generatywność rodziców jako wartość rozwojowa rodziny, [w:] B. Harwas-Napierała (red.), Rodzina jako wartość w rozwoju człowieka, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Bakiera L. (2013), Zaangażowane rodzicielstwo a autokreacyjny aspekt rozwoju dorosłych, Warszawa: Difin.
• Bakiera L. (2014), Zaangażowanie w rodzicielstwo na tle współczesnej rodziny, „Kultura i Edukacja”, nr 2.
• Błocian I. (2007), Archetyp Wielkiej Matki. Obraz kobiety i macierzyństwa według Carla Gustawa Junga i Karla Kerenyiego, [w:] B. Płonka-Syroka, J. Radziszewska, A. Szlagowska (red.), Oczekiwania kobiet i wobec kobiet. Stereotypy i wzorce kobiecości w kulturze europejskiej i amerykańskiej, Warszawa: Wydawnictwo DiG.
• Braverman L. (2003), Pogłębienie świadomości: osobisty przewodnik po feminizmie i terapii rodzin, [w:] L. Braverman (red.), Podstawy feministycznej terapii rodzin, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Brown B. (2012), Dary niedoskonałości. Jak przestać się przejmować tym, kim powinniśmy być i zaakceptować to, kim jesteśmy, Poznań: Media Rodzina.
• Budrowska B. (2000), Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety, Wrocław: Wydawnictwo Funna.
• Chutnik S. (2012), Mama ma zawsze rację, Warszawa: Mamania.
• Ennis L.R. (2015), Intensive Mothering: The Cultural Contradictions of Modern Motherhood, Bradford: Demeter Press.
• Garncarek E. (2013), Niepodejmowanie roli rodzicielskiej jako przejaw procesów indywidualizacji i upodmiotowienia jednostek, [w:] K. Slany (red.), Zagadnienia małżeństwa i rodzin w perspektywie feministyczno-genderowej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Gerrig R.J., Zimbardo P.G. (2006), Psychologia i życie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gracka-Tomaszewska M. (2014), Drogi do macierzyństwa. Reprezentacja siebie i reprezentacja dziecka w umyśle kobiety jako podstawa macierzyństwa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Graff A. (2014), Matka feministka, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Hays S. (1998), The Cultural Contradictions of Motherhood, New Haven: Yale University Press.
• Hulewska A. (2002), Stereotypy związane z płcią a realizacja zadań rozwojowych w okresie dorosłości, [w:] K. Appelt, J. Wojciechowska (red.), Zadania i role społeczne w okresie dorosłości, Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Jucewicz A. (2016), Dlaczego dzieci stały się dla rodziców z klasy średniej ich największą inwestycją psychiczną, emocjonalną i finansową?, www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,53663,18895305,dystrybutorzy-szczescia.html (dostęp: 17.12.2016).
• Kasten A. (2013), Dyskurs naukowy w Polsce na temat macierzyństwa, [w:] K. Slany (red.), Zagadnienia małżeństwa i rodzin w perspektywie feministyczno-genderowej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Kowalczyk J., Rzepa T. (2015), Konflikt ról społecznych i zawodowych a poczucie satysfakcji z życia, „Opuscula Sociologica”, nr 2.
• Krejtz K., Krejtz I. (2013), Rzetelność w analizie treści, [w:] K. Stemplewska-Żakowicz, K. Krejtz (red.), Wywiad psychologiczny. Wywiad jako postępowanie badawcze, Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
• Liedloff J. (2010), W głębi kontinuum, Warszawa: Mamania.
• Łukowiak M. (2013), Projekt matka. Niepowieść, Warszawa: Świat Książki.
• Namysłowska I. (2003), Kobieta w cyklu życia rodziny, [w:] J. Meder (red.), Problemy zdrowia psychicznego kobiet, Kraków: Komitet Redakcyjno-Wydawniczy Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego.
• Olcoń-Kubicka M. (2009a), Indywidualizacja a nowe formy wspólnotowości, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Olcoń-Kubicka M. (2009b), Rola Internetu w powstawaniu nowego modelu macierzyństwa, [w:] M. Sikorska (red.), Być rodzicem we współczesnej Polsce. Nowe wzory w konfrontacji z rzeczywistością, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Pietkiewicz I., Smith J.A. (2012), Praktyczny przewodnik interpretacyjnej analizy fenomenologicznej w badaniach jakościowych w psychologii, „Czasopismo Psychologiczne”, nr 18(2).
• Plopa M. (2005), Psychologia rodziny: teoria i badania, Elbląg: Wydawnictwo Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej.
• Radziszewska J. (2007), Matka Polka – ideał wiecznie żywy?, [w:] B. Płonka-Syroka, J. Radziszewska, A. Szlagowska (red.), Oczekiwania kobiet i wobec kobiet. Stereotypy i wzorce kobiecości w kulturze europejskiej i amerykańskiej, Warszawa: Wydawnictwo DiG.
• Salecl R. (2013), Tyrania wyboru, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Sears W. (2013), Księga rodzicielstwa bliskości, Warszawa: Mamania.
• Sikorska M. (2009), Matka „chora” zamiast „złej” – o nowych wzorach macierzyństwa, [w:] M. Sikorska (red.), Być rodzicem we współczesnej Polsce. Nowe wzory w konfrontacji z rzeczywistości, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Slany K. (2013), Ponowoczesne rodziny – konstruowanie więzi i pokrewieństwa, [w:] K. Slany (red.), Zagadnienia małżeństwa i rodzin w perspektywie feministyczno-genderowej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Stein A. (2014), Dziecko z bliska, Warszawa: Mamania.
• Titkow A. (2007), Tożsamość polskich kobiet, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• Titkow A. (2012), Figura Matki Polki. Próba demitologizacji, [w:] R. Hryciuk, E. Korolczuk (red.), Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Titkow A., Duch-Krzystoszek D., Budrowska B. (2004), Nieodpłatna praca kobiet, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• Tyszkowa M. (2004), Jednostka a rodzina: interakcje, stosunki, rozwój, [w:] M. Przetacznik-Gierowska, M. Tyszkowa (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Zagadnienia ogólne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Urbańska S. (2012), Naturalna troska o ciało i moralność versus profesjonalna produkcja osobowości. Konstruowanie modelu człowieka w dyskursach macierzyńskich w latach 70. (PRL) i na początku XXI wieku, [w:] R. Hryciuk, E. Korolczuk (red.), Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Waldman A. (2014), Bad Mother. A Chronicle of Maternal Crimes, Minor Calamities, and Occasional Moments of Grace, London: Hodder&Stoughton.
• Welldon E.V. (2016), Matka, madonna, dziwka. Idealizacja i poniżenie macierzyństwa, Łódź: Oficyna Ingenium.
• Willan-Horla L. (2013), Strategie funkcjonowania współczesnych Polek w życiu rodzinnym, [w:] K. Slany (red.), Zagadnienia małżeństwa i rodzin w perspektywie feministyczno-genderowej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Wojciechowska J. (2002a), Role rodzicielskie wobec zmian uniwersalnych, [w:] K. Appelt, J. Wojciechowska (red.), Zadania i role społeczne w okresie dorosłości, Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Wojciechowska J. (2002b), Role rodzicielskie a zmiany wspólne, [w:] K. Appelt, J. Wojciechowska (red.), Zadania i role społeczne w okresie dorosłości, Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Woźniczko-Czeczott J. (2012), Macierzyństwo non-fiction. Relacja z przewrotu domowego, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Ziemska M. (2009), Postawy rodzicielskie, Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2017.30.3.93