Higiena jamy ustnej osób z niepełnosprawnością intelektualną – konteksty zdrowotne i edukacyjne

• Authors: Aleksandra Mach
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W piśmiennictwie naukowym, polskim i zagranicznym, podkreśla się wysokie ryzyko wystąpienia chorób jamy ustnej u osób z niepełnosprawnością intelektualną. Przyczynami mogą być wrodzone wady uzębienia lub anomalie w budowie narządu żucia, charakterystyczne dla niektórych zespołów genetycznych, a także powikłania zdrowotne mające wpływ na stan uzębienia, niski poziom higieny, niewłaściwe odżywianie oraz niska dostępność do specjalistycznych gabinetów stomatologicznych lub niewiedza opiekunów o takich miejscach. Znaczące, o ile nie najważniejsze, ogniwo w utrzymaniu stanu zdrowia jamy ustnej pełnią rodzice, podejmujący odpowiednio wczesne wizyty stomatologiczne, dbający o prawidłowe odżywanie czy pielęgnację aparatu żuchwowego dziecka. Celem prezentowanych badań było poznanie opinii rodziców na temat potrzeb związanych z codzienną higieną jamy ustnej, jak również z opieką stomatologiczną ich dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. Zwrócono też uwagę na zachowania zdrowotne w zakresie higieny jamy ustnej podejmowane przez samą osobę z niepełnosprawnością intelektualną lub – w razie konieczności – przez jej rodzica.

EN

Scientific literature, both Polish and foreign, highlights the high risk of developing oral diseases by persons with intellectual disabilities. The possible reasons include congenital dental defects, abnormalities of the masticatory system distinctive for certain genetic disorders, health complications affecting the dental condition, poor hygiene, poor diet, but also difficulties in accessing specialized dental offices or the fact that parents may not be aware of their existence. Parents are possibly the most important people responsible for a person’s oral health; they can do so by scheduling doctor’s appointments, as well as taking care of the child’s diet and oral hygiene. The aim of the presented research was to obtain the parents’ opinions on everyday oral hygiene needs, and dental care provided for their children with intellectual disabilities. Attention was drawn to the oral hygiene behaviors and attempts made by the person suffering from an intellectual disability, or if necessary, by their parent.

Keywords

PL

higiena jamy ustnej; edukacja do zdrowia jamy ustnej; opieka stomatologiczna; osoba z niepełnosprawnością intelektualną; rodzice

EN

oral hygiene; education on oral health; dental care; person with intellectual disability; parents

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2018
• Volume: 31
• Issue: 2

Dates

published

2018

online

2018-12-22

Contributors

author

Aleksandra Mach

References

• Andruszczak B., Buraczyńska-Andrzejewska B., Krauss H., Jończyk-Potoczna K., Piątek J., Krzywicka A., Żukiewicz-Sobczak W., Krasowska E., Kozak M. (2012), Wielopłaszczyznowa opieka nad dzieckiem z mózgowym porażeniem dziecięcym, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, t. 18, nr 4.
• Astrom A., Jakobsen R. (1998), Stability of dental health behavior: A 3-year prospective cohort study of 15-, 16- and 18-year-old Norwegian adolescents, “Community Dentistry and Oral Epidemiology”, Vol. 26(2), DOI: https://doi.org/10.1111/j.1600-0528.1998.tb01939.x.
• Bernat K., Majewski J., Jarosz M.J. (2017), Zachowania prozdrowotne rodziców w zakresie profilaktyki i higieny jamy ustnej u dzieci – przegląd literatury, „Aspekty Zdrowia i Choroby”, t. 2, nr 1.
• Binkley C.J., Johnson K.W., Abadi M., Thompson K., Shamblen R., Young L., Zaksek B. (2014), Improving the oral health of residents with intellectual and developmental disabilities: An oral health strategy and pilot study, “Evaluation and Program Planning”, No. 47, DOI: https://doi.org/10.1016/j.evalprogplan.2014.07.003.
• Borowska M., Szadkowska K. (2016), Analiza zabiegów sanacji jamy ustnej w znieczuleniu ogólnym u niepełnosprawnych pacjentów w wieku 2–18 lat z poradni stomatologicznej Lubelskiego Hospicjum dla Dzieci im. Małego Księcia, „Nowa Stomatologia”, nr 21(2), DOI: https://doi.org/10.5604/14266911.1208248.
• Borysewicz-Lewicka M., Gerreth K., Wiśniewska K., Wysocki J. (2011), Leczenie stomatologiczne jako część wymaganej opieki medycznej nad dziećmi niepełnosprawnymi – opinia rodziców, „Dental and Medical Problems”, nr 48(1).
• Budziejko K., Tropak K., Żygadło-Płotnicka N. (2014), Leczenie stomatologiczne pacjentów niepełnosprawnych w znieczuleniu ogólnym, „Współczesne Pielęgniarstwo i Ochrona Zdrowia”, nr 3(3).
• Danielewicz D. (2017), Edukacja zdrowotna dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną, [w:] B. Woynarowska (red.), Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne, metodyka, praktyka, Warszawa: PWN.
• Fernandez C., Declerck D., Dedecker M., Marks L. (2015), Treatment needs and impact of oral health screening of athletes with intellectual disability in Belgium, “BMC Oral Health”, No. 15, DOI: https://doi.org/10.1186/s12903-015-0157-9.
• Gerreth K., Borysewicz-Lewicka M. (2009a), Stomatologiczne potrzeby profilaktyczno-lecznicze dzieci i młodzieży – uczniów szkół specjalnych, „Family Medicine & Primary Care Review”, nr 11(1).
• Gerreth K., Borysewicz-Lewicka M. (2009b), Ocena skuteczności płukanki do jamy ustnej Dentosept w leczeniu stanu zapalnego dziąseł u pacjentów niepełnosprawnych intelektualnie, „Dental Forum”, nr 1.
• Hendzel B. (2014), The structure of a group of adult disabled patients treated dentally under general anesthesia, „Polish Journal of Public Health. Zdrowie Publiczne”, nr 124(3), DOI: https://doi.org/10.2478/pjph-2014-0029.
• Hood H., Dean J., Cornett T., Boggs K. (2001), The Hazelwood study: Dental care of the profoundly cognitively impaired in the southeastern region of the United States, “Journal of the Southeastern Society of Pediatric Dentistry”, Vol. 7(3).
• Jeng W.L., Wang T.M., Cher T.L., Lin Ch.P., Jeng J.H. (2009), Strategies for oral health care for people with disabilities in Taiwan, “Journal of Dental Sciences”, Vol. 4(4), DOI: https://doi.org/10.1016/S1991-7902(09)60022-2.
• Liu H.Y., Chen J.R., Hsiao Sz.Y., Huang S.T. (2017), Caregivers’ oral health knowledge, attitude and behavior toward their children with disabilities, “Journal of Dental Sciences”, Vol. 4(4), DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.jds.05.003.
• Martens L., Marks L., Goffin G., Gizani S., Vinckier F., Declerck D. (2000), Oral hygiene in 12-year-old disabled children in Flanders, Belgium, related to manual dexterity, “Community Dentistry and Oral Epidemiology”, Vol. 28(1).
• Mielnik-Błaszczak M., Skawińska A., Janus M., Struska A., Michałowski A. (2009), Analiza stanu higieny jamy ustnej w grupie dzieci chorych na padaczkę. The Evaluation of Oral Hygiene in Children Affected with Epilepsy from Lublin Area, „Dental and Medical Problems”, nr 46(2).
• Nadolska A., Bejster P. (2016), Healthy Athletes Program as a chance for a good quality of life of persons with intellectual disability and their families in the context of health and pro-health activities, “Physiotherapy and Health Activity”, No. 24, DOI: https://doi.org/10.1515/pha-2016-0004.
• Paszyńska E., Jurga J., Dyszkiewicz-Konwińska M., Mehr K. (2009), Ocena programu profilaktycznego zdrowia jamy ustnej u pacjentów niepełnosprawnych intelektualnie, „Pediatria i Medycyna Rodzinna”, nr 5(4).
• Pietras T., Witusik A., Panek M., Kuna P., Górski P. (2012), Problemy zdrowia somatycznego u osób z niepełnosprawnością intelektualną, [w:] K. Bobińska, T. Pietras, P. Gałecki (red.), Niepełnosprawność intelektualna – etiopatogeneza, epidemiologia, diagnoza, terapia, Wrocław: Wydawnictwo Continuo.
• Woynarowska B. (2017), Edukacja do dbałości o ciało, [w:] B. Woynarowska (red.), Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne, metodyka, praktyka, Warszawa: PWN.
• Zurzycka P., Radzik T. (2016), Dorosła osoba niepełnosprawna intelektualnie jako podmiot opieki pielęgniarskiej – wybrane zagadnienia, „Problemy Pielęgniarstwa”, t. 24(1), DOI: https://doi.org/10.5603/PP.2016.0012.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2018.31.2.161-174