Dawno, dawno temu… O roli baśni w wychowaniu i edukacji

• Authors: Anna Tychmanowicz
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Baśnie ludowe stanowią istotny element kultury większości społeczeństw. Odwołują się do uniwersalnych ludzkich doświadczeń, w sposób metaforyczny ukazują przebieg i sens życia. Ze względu na prostotę fabuły, jednoznaczność zachowań bohaterów oraz wyraziście ukazane dobro i zło są one chętnie stosowane w oddziaływaniach wychowawczych i edukacyjnych, szczególnie w pracy dydaktycznej z dziećmi w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. W niniejszym artykule ukazano znaczenie baśni w wychowaniu i edukacji. Zaprezentowano także pewne zastrzeżenia formułowane wobec baśni, dotyczące m.in. archaiczności czy brutalności baśniowego przekazu.

EN

Folk fairy tales constitute an important element of culture in most societies. They refer to universal human experiences, they present the course and sense of life in a metaphorical way. Because of the simplicity of plot, explicitness of characters’ behaviour and expressively presented good and evil, fairy tales are eagerly used in nurture and education, especially in didactic work with pre-school and early-school children. This article presents the role of fairy tales in nurture and education. It also demonstrates some common concerns about fairy tales regarding stereotyping of gender roles or brutality of the message in fairy tales.

Keywords

PL

baśń ludowa; bajka; wychowanie; edukacja; rozwój

EN

folk fairy tale; fable; nurture; education; development

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2018
• Volume: 31
• Issue: 3

Dates

published

2018

online

2019-02-26

Contributors

author

Anna Tychmanowicz

References

• Baluch A. (1993), Archetypy literatury dziecięcej, Wrocław: Wydawnictwo W. Bagińscy i Synowie.
• Baluch A. (2005), Książka jest światem. O literaturze dla dzieci małych oraz dla dzieci starszych i nastolatków, Kraków: Universitas.
• Bednarska G. (2017), Praca z bajką w procesie wychowania dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym: zagadnienia terminologiczne i metodyczne, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica”, nr 10.
• Bettelheim B. (1976/2010), Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, Warszawa: WAB.
• Borecka I. (2004), Z motylem w tle. O baśni w biblioterapii i terapii pedagogicznej, Wałbrzych: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Wałbrzychu.
• Brett D. (2016), Bajki, które leczą, Sopot: GWP.
• Czerepaniak-Walczak M. (2003), Pułapki izonomii rozwojowej w baśniowym świecie. O potrzebie krytycznej refleksji nad bajkami jako środkiem wychowania, [w:] U. Chęcińska (red.), Barwy świata baśni, Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Gała A. (1999), Wychowywać przez baśń, [w:] B. Lachowska, M. Grygielski (red.), W świecie dziecka, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
• Kaschak E. (2001), Nowa psychologia kobiety. Podejście feministyczne, Gdańsk: GWP.
• Kielar-Turska M. (1992), Wartości baśni odkrywane przez dzieci i dorosłych, [w:] M. Kielar-Turska, M. Przetacznik-Gierowska (red.), Dziecko jako odbiorca literatury, Warszawa–Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Molicka M. (2002), Bajkoterapia. O lękach dzieci i nowej metodzie terapii, Poznań: Media Rodzina.
• Molicka M. (2003), Bajki terapeutyczne, Poznań: Media Rodzina.
• Muchacka B. (2014), Zabawa w poznawczym rozwoju dziecka, „Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna”, nr 2.
• Pertler C., Pertler R. (2012), Baśnie w przedszkolu. Bajkoterapia w pracy z dziećmi, Kielce: Wydawnictwo Jedność.
• Pilawska R. (2017), Magiczne odbicia rzeczywistości, czyli o znaczeniu baśni w edukacji dziecka, „Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna”, nr 5.
• Ratyńska H. (1982), Rola książki i czasopisma w wychowaniu przedszkolnym, [w:] S. Frycie, I. Kaniowska-Lewańska (red). Kultura literacka w przedszkolu, Warszawa: WSiP.
• Rutka W. (2012), Wartości baśni w pracy z dziećmi przedszkolnymi, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, nr 24(2).
• Skorupska-Raczyńska E. (2003), Barwy w językowej kreacji świata baśni (na wybranych przykładach), [w:] U. Chęcińska (red.), Barwy świata baśni, Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Szuman S. (1928/2008), Wpływ bajki na psychikę dziecka, „Szkoła Powszechna”, nr 1–2 (przedruk: S. Szuman, Wybór pism estetycznych, Kraków: Universitas).
• Śmiałowicz K. (2013), Baśnie i odtwarzanie asymetrycznych relacji płciowych, „Studia Edukacyjne”, nr 27.
• Tychmanowicz A. (2009), Baśnie w wychowaniu i terapii dziecka, [w:] K. Kusiak, I. Nowakowska-Buryła, R. Stawinoga (red.), Edukacyjne konteksty rozwoju dziecka w wieku wczesnoszkolnym, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Tyszkowa M. (1978), Baśń i jej recepcja przez dzieci, [w:] H. Skrobiszewska (red.), Baśń i dziecko, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Zawadzka E., Rawa-Kochanowska A. (2015), Magiczny świat baśni i bajek. Metafory i symbole w procesie wspomagania dziecka w rozwoju, Warszawa: Difin.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2018.31.3.101-111