Poczucie bezpieczeństwa osób pozbawionych wolności w kontekście bezpieczeństwa społecznego i psychologicznego

• Authors: Agnieszka Lewicka-Zelent
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Bezpieczeństwo jest zagadnieniem ujmowanym z wielu perspektyw: prawnej, etycznej, psychologicznej, politycznej itd. Wszelkie analizy zmierzają jednak do jednego celu, tj. wyznaczenia jego uwarunkowań w kontekście wzmacniania zasobów i redukowania/likwidowania czynników ryzyka (zagrożeń). Specyficznym środowiskiem społecznym, sztucznie utworzonym przez człowieka, jest zakład karny, który z założenia ma służyć ochronie społeczeństwa przed osobami, które są niebezpieczne oraz naruszają normy prawne i moralne w danej grupie społecznej. Poznawczym celem artykułu było dokonanie analizy zagadnień związanych z poczuciem bezpieczeństwa osób osadzonych, przyjmując, że stanowi ono składową bezpieczeństwa psychologicznego. Dlatego badaniu sondażowemu poddano 150 osób pozbawionych wolności, przebywających w zakładach karnych w okręgu lubelskim. Wykorzystano Kwestionariusz Poczucia Bezpieczeństwa Zenona Uchnasta, a zgromadzone dane empiryczne poddano analizie statystycznej z uwzględnieniem takich zmiennych, jak miejsce zamieszkania i uzależnienie od środków psychoaktywnych.

EN

Safety is the issue considered from various perspectives: legal, ethical, psychological, political, etc. However, any analyses are aimed at one purpose, i.e. defining its determinants in the context of resources being strengthened and risk factors (threats) being reduced/eliminated. Penal institution is a specific social environment, artificially established by humans, the purpose of which is to protect society from those who are dangerous and breach legal and moral standards in a given social group. Nevertheless, the cognitive objective of the article consisted in analysing the issues pertaining to the sense of safety of those deprived of liberty assuming that it constitutes the basis of psychological safety. Accordingly, a diagnostic survey was conducted on 150 persons deprived of liberty and placed in penal institutions on the territory of the Lublin Province. The Sense of Safety Questionnaire by Zenon Uchnast was employed and the empirical data gathered were subject to statistical analysis with the account taken of the following variables: place of residence, age of the surveyed, addiction to psychoactive substances.

Keywords

PL

poczucie bezpieczeństwa; bezpieczeństwo; więzień; potrzeba; społeczeństwo

EN

sense of safety; safety; prisoner; need; society

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2019
• Volume: 32
• Issue: 3

Dates

published

2019

online

2019-12-20

Contributors

author

Agnieszka Lewicka-Zelent

References

• Aronson, J., Steele, C.M. (2005). Stereotypes and the Fragility of Academic Competence, Motivation, and Self-Concept. W: A.J. Elliot, C.S. Dweck (eds.), Handbook of Competence and Motivation (s. 436–456). New York: Guilford Publications.
• Bałandynowicz, A. (2009). Zachowania okrutne skazanych podczas odbywania kary pozbawienia wolności. Probacja, (2), 119–139.
• Byrne, J.M., Hummer, D. (2007). Victims and Offenders Myths and Realities of Prison Violence: A Review of the Evidence Myths and Realities of Prison Violence. Victims and Offenders, 2(1), 77–90, DOI: https://doi.org/10.1080/15564880601087241.
• CBOS (2015). Komunikat z badań. Kto marzy o życiu na wsi, a kto o życiu w mieście. Warszawa.
• Chańko-Kraszewska, A. (2018). Rodzina w percepcji i ocenie osób odbywających karę pozbawienia wolności. Resocjalizacja Polska, (15), 163–181.
• Hofreiter, L. (2012). Wstęp do studiów bezpieczeństwa. Kraków: Wydawnictwo AFM.
• Jeliński, E. (2017). Miasto jako przestrzeń poszukiwania sensu egzystencjalnego człowieka (kilka uwag historyczno-cywilizacyjnych). Filo-Sofija, (36), 567–576.
• Klamut, R. (2012). Bezpieczeństwo jako pojęcie psychologiczne. Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Ekonomia i Nauki Humanistyczne, 4(19), 41–52.
• Koziej, S. (2011). Bezpieczeństwo: istota, podstawowe kategorie i historyczna ewolucja. Bezpieczeństwo Narodowe, (18), 19–39.
• Krztoń, W. (2017). Pojęcie i istota bezpieczeństwa jednostki. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Informatyki, Zarządzania i Administracji w Warszawie, 3(40), 42–54.
• Lipczyński, A. (2019). Poczucie bezpieczeństwa u osób uzależnionych od alkoholu. Pobrane z: http://www.psychiatria.pl/artykul/poczucia-bezpieczenstwa-u-osob-uzaleznionych-od-alkoholu/745 (dostęp: 28.07.2019).
• Majer, P. (2012). W poszukiwaniu uniwersalnej definicji bezpieczeństwa wewnętrznego. Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, (7), 11–18.
• Maslow, A.H. (1964). Teoria hierarchii potrzeb. W: J. Reykowski (red.), Problemy osobowości i motywacji w psychologii amerykańskiej (s. 135–164). Warszawa: PWN.
• Maslow, A.H. (1990). Motywacja i osobowość. Warszawa: IW PAX.
• Ostaszewski, P. (2012). Nasilenie i determinanty lęku przed przestępczością. Warszawa: IWS.
• Pisarska, A. (2014). Czynniki ryzyka i czynniki chroniące związane z ryzykownymi i problemowymi zachowaniami młodzieży – kilka wskazówek. W: D. Macander (red.), Ryzyko używania narkotyków przez młodzież. Poradnik dla pracowników szkół i placówek oświatowych oraz rodziców (s. 33–42). Warszawa: ORE.
• Pokruszyński, W. (2012). Bezpieczeństwo – teoria i praktyka. Józefów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi.
• Sarzała, D. (2015). Subkultura więzienna jako destruktywny wymiar funkcjonowania człowieka w warunkach instytucji totalnej. Kwartalnik Naukowy, 4(4), 278–291.
• Shalev, S. (2014). Solitary confinement as a prison health issue. Pobrane z: http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0011/249194/Prisons-and-Health,-5-Solitary-confinement-as-a-prison-health-issue.pdf (dostęp: 27.07.2019).
• Strzelecki, P. (2019). Bezpieczeństwo społeczeństwa – ochrona społeczna. Pobrane z: https://www.sw.gov.pl/aktualnosc/zaklad-karny-nr-1-w-lodzi-bezpieczenstwo-spoleczenstwa-sluzba-ochronna (dostępu: 25.01.2019).
• Uchnast, Z. (1990). Metoda pomiaru poczucia bezpieczeństwa. W: A. Januszewski, Z. Uchnast, T. Witkowski (red.), Wykłady z psychologii w KUL (T. 5; s. 95–108). Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (Dz.U. 2017, poz. 631, 1321; Dz.U. 2018, poz. 138).
• Wyrzykowska, E., Głogowska, K., Mickiewicz, K. (2014). Relacje przywiązania u osób uzależnionych od alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 27(2), 127–143.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2019.32.3.261-272