Pedagogiczne aspekty bezpieczeństwa ekologicznego

• Authors: Dariusz Sarzała
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule poruszono problematykę dotyczącą działań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa ekologicznego w sytuacji narastających zagrożeń dla środowiska przyrodniczego. Ponadto przeprowadzono analizę dotyczącą źródeł tego zjawiska oraz roli pedagogiki w zapewnieniu bezpieczeństwa ekologicznego i tworzeniu właściwych relacji między człowiekiem a światem przyrody. Wskazano także na potrzebę szerszego włączenia problematyki o charakterze ekologicznym w ogólny proces wychowania. Szczególną uwagę zwrócono na rolę pedagogiki ekologicznej w przywracaniu stanu równowagi między środowiskiem przyrodniczym a aktywnością współczesnego człowieka oraz w zapewnieniu bezpieczeństwa ekologicznego, które jest jednym z najważniejszych wyzwań współczesnych społeczeństw.

EN

The article discusses issues related to activities related to ensuring ecological security in the situation of growing threats to the natural environment. An analysis of the sources of this phenomenon and the role of pedagogy in ensuring ecological safety and the creation of appropriate human-natural world relations has been carried out. The need to include ecological issues in the general upbringing process was also pointed out. Particular attention was paid to the importance of ecological pedagogy in restoring the balance between the natural environment and the activity of modern man and ensuring ecological security, which is one of the most important challenges of contemporary societies.

Keywords

PL

pedagogika; wychowanie; zrównoważony rozwój; kryzys ekologiczny; bezpieczeństwo ekologiczne

EN

pedagogy; upbringing; sustainable development; ecological crisis; ecological security

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2019
• Volume: 32
• Issue: 3

Dates

published

2019

online

2019-12-20

Contributors

author

Dariusz Sarzała

References

• Adams, M. (2016). Ecological Crisis, Sustainability and the Psychosocial Subject. London: Palgrave Macmillan.
• Albińska, W.E. (2005). Człowiek w środowisku przyrodniczym i społecznym. Lublin: KUL.
• Bendyk, E. (2009). Fiasko szczytu w Kopenhadze. Pobrane z: https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/nauka/1501743,1,fiasko-szczytu-w-kopenhadze.read?page=42&moduleId=4793 (dostęp: 20.10.2019).
• Bonnett, M. (2002). Education for sustainability as a frame of mind. Environmental Education Research, 8(1), 9–20, DOI: https://doi.org/10.1080/13504620120109619.
• Buchcic, E. (2009). Edukacja ekologiczna priorytetem wykształcenia współczesnego człowieka. Studia Ecologiae et Bioethicae, (7), 203–211.
• Capra, F. (1987). Punkt zwrotny. Warszawa: PIW.
• Czaja, S. (2002). Internacjonalizacja i globalizacja współczesnego kryzysu ekologicznego. W: B. Fiedor (red.), Podstawy ekonomii środowiska i zasobów naturalnych (s. 382–398). Warszawa: C.H. Beck.
• Dołęga, M. (1998). Świadomość i edukacja ekologiczna. Warszawa: ATK.
• Domka, E. (1996). Kryzys środowiska a edukacja dla rozwoju. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UWM.
• Energy related CO2 emissions. (2011). Der Spiegel. Pobrane z: https://www.spiegel.de/international/germany/bild-800288-287763.html (dostęp: 20.10.2019).
• Hintz, J.G. (2003). Environmental Culture: The Ecological Crisis of Reason, By Val Plumwood. New York: Routledge 2002. Human Ecology Review, 10(1), 77–78.
• Hull, Z. (1998). Istota i uwarunkowania obecnego kryzysu ekologicznego. W: J. Dębowski (red.), Humanistyka, przyrodoznawstwo, technika w obliczu kryzysu biosfery (s. 23–31). Olsztyn: WSP.
• Inglehart, R. (1997). Modernization and Postmodernization: Cultural, Economic, and Political Change in 43 Societies. Princeton: Princeton University Press.
• Jensen, B. (2002). Knowledge, action and pro-environmental behavior. Environmental Education Research, 8(3), 325–334, DOI: https://doi.org/10.1080/13504620220145474.
• Kalinowska, A. (2002). Ekologia – wybór na Nowe Stulecie. Warszawa: Agencja Reklamowo-Wydawnicza Grzegorczyk.
• Kundzewicz, Z.W. (2008). Konsekwencje globalnych zmian klimatu. Nauka, (1), 39–49.
• Kunowski, S. (1981). Podstawy współczesnej pedagogiki. Łódź: Wydawnictwo Salezjańskie.
• Łepko, Z. (2003). Antropologia kryzysu ekologicznego. Warszawa: UKSW.
• Meadows, D.H., Meadows, D.L., Randers, J., Behens, W.W. (1973). Granice wzrostu. Warszawa: PWE.
• Meadows, D.H., Meadows, D.L., Randers, J. (1995). Przekraczanie granic. Globalne załamanie czy bezpieczna przyszłość? Warszawa: Centrum Uniwersalizmu przy UW/PTWzKR.
• Mesarović, M., Pestel, E. (1977). Ludzkość w punkcie zwrotnym. Warszawa: PWE.
• Nowak, M. (2001). Problemy pedagogiki otwartej. Lublin: KUL.
• Papuziński, A. (1998). Ekologia – polityka – kultura. Społeczne przesłanki i przejawy kryzysu ekologicznego. Bydgoszcz: Wydawnictwo WSP.
• Pietraś, M. (1996). Bezpieczeństwo ekologiczne w Europie. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Pytka, L. (1995). O istocie resocjalizacji. Opieka, Wychowanie, Terapia, 4(24), 75–76.
• Sarzała, D. (2002). Edukacja ekologiczna w aspekcie etyki środowiskowej. W: J.W. Czartoszewski (red.), Etyka środowiskowa wyzwaniem XXI wieku (s. 115–131). Warszawa: Verbinum.
• Sarzała, D. (2003). Sustainable development jako alternatywna koncepcja rozwoju cywilizacyjnego. W: A. Pawłowski (red.), Filozoficzne i społeczne uwarunkowania zrównoważonego rozwoju (s. 82–98). Lublin: Polska Akademia Nauk. Komitet Inżynierii Środowiska.
• Sarzała, D. (2010). Bezpieczeństwo ekologiczne w perspektywie globalnego kryzysu gospodarczego. W: M. Cieślarczyk (red.), Pokonać kryzys – żyć bezpieczniej (s. 135–153). Siedlce: Wydawnictwo UPH.
• Skowroński, A. (2006). Zrównoważony rozwój perspektywą dalszego postępu cywilizacyjnego. Problemy Ekorozwoju, (2), 47–57.
• Sobczak, S. (2000). Celowość wychowania. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Navo”.
• Stern, N. (2007). The Economics of Climate Change (The Stern Review). Cambridge: University Press.
• Sztumski, W. (2004). My zagubieni w świecie. Przyczynek do środowiska życia jako podstawy enwironmentologii. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Szymański, W. (2009). Kryzys globalny. Pierwsze przybliżenie. Warszawa: Difin.
• Śladkowski, S. (2004). Bezpieczeństwo ekologiczne Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo AON.
• Taylor, N., Littledyke, M., Eames, Ch., Coll, R.K. (2009). Environmental Education in Context: An Overview and Some Observations. W: N. Taylor, M. Littledyke, Ch. Eames, R.K. Coll (eds.), Environmental Education in Context. An International Perspective on the Development of Environmental Education (s. 3–6). Rotterdam: Sense Publishers.
• Thant, U. (1969). Człowiek i środowisko. Raport Sekretarza Generalnego ONZ z dnia 26 maja 1969. Warszawa: Biuletyn Polskiego Komitetu ds. UNESCO.
• The Global Risks Report. (2018). 13th edition published by the World Economic Forum. Pobrane z: http://www3.weforum.org/docs/WEF_GRR18_Report.pdf (dostęp: 20.10.2019).
• Toffler, A. (1997). Ekospazm. Warszawa: Czytelnik.
• Tyburski, W. (1996). Główne kierunki i zasady etyki środowiskowej. W: A. Papuziński (red.), Wprowadzenie do filozoficznych problemów ekologii (s. 97–132). Bydgoszcz: Wydawnictwo WSP.
• Varela-Candamio, L., Novo-Corti, I., García-Álvarez, M.T. (2018). The importance of environmental education in the determinants of green behavior: A meta-analysis approach. Journal of Cleaner Production, 170, 1565–1578, DOI: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.09.214.
• Zieliński, P. (2009). Wyzwanie edukacyjne: zmiana świadomości ekologicznej warunkiem ciągłości gatunku ludzkiego. Podstawy Edukacji, (2), 353–368.
• Zięba, S. (1995). Kryzys ekologiczny (realność czy urojenie). Człowiek i Przyroda, (3), 5–26.
• Zięba, S. (1998). Dylematy bezpieczeństwa ekologicznego. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2019.32.3.27-37