Zagrożenie bezpieczeństwa osadzonych w przestrzeni izolacji więziennej

• Authors: Mariusz Snopek
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Pomimo wielu przeobrażeń systemowych i penitencjarnych zjawisko nieformalnej degradacji nadal występuje, a skazani poszkodowani (zdegradowani) reprezentują specyficzną grupę osób odbywających karę pozbawienia wolności. Ich specyfika wynika zarówno z tego, kim są (cech osobowości), jak i z traktowania ich przez ogół kryminalnej populacji. W artykule opisano wyniki autorskich badań na temat funkcjonowania poszkodowanych w polskich więzieniach ze szczególnym uwzględnieniem (poczucia) bezpieczeństwa. Istotne było zbadanie czynników, które owo poczucie determinują, czyli: przyczyn degradacji więziennej; relacji interpersonalnych, jakie zachodzą pomiędzy chronionymi a pozostałymi więźniami (grypsującymi i niegrypsującymi); zachowania poszkodowanych przebywających w obrębie jednego oddziału. Analiza tych czynników była podstawą do poznania osobistych odczuć zdegradowanych w zakresie poczucia bezpieczeństwa. W rezultacie badania zmierzały do zobrazowania możliwości resocjalizacyjnych osób zdegradowanych w środowisku więziennym. Przeanalizowanie sytuacji poszkodowanych, która nie jest pożądana (głównie ze względu na zagrożenie przemocą), miało na celu wypracowanie skuteczniejszych metod pracy z osobami zdegradowanymi.

EN

The phenomenon of informal degradation still occurs, despite many systemic and penitentiary transformations. Moreover, the injured prisoners (degenerated) represent a particular group among people serving a prison sentence. Their indication arouses from both: who they are (characteristics) and their treatment by the general felonious population. The article describes the results of author’s research on the functioning of victims in Polish prisons, with particular emphasis on (the sense of) security. Hence, the essential was to investigate the factors which determine the above-mentioned feeling that is: causes of prison degradation, as well as interpersonal relations that occur between protected and other prisoners, and how the injured prisoners behave among themselves within one unit. The analysis of these conditions was the basis for the recognition of degenerated prisoner’s personal feelings in the sense of security. As a result, the research was aimed at illustrating the rehabilitation possibilities of people degraded in the prison environment. The articulation of the injured prisoner’s situation, which is not desirable (mostly because of violence danger), aims to develop more effective methods of working with such prisoners.

Keywords

PL

zakład karny; podkultura więzienna; skazani poszkodowani; ofiara; poczucie bezpieczeństwa

EN

penal institution; penal subculture; injured prisoners; victim; sense of security

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2019
• Volume: 32
• Issue: 3

Dates

published

2019

online

2019-12-20

Contributors

author

Mariusz Snopek

References

• Bałandynowicz, A. (2010). Dehumanizacja kary pozbawienia wolności. W: S. Przybyliński (red.), Niebanalny wymiar resocjalizacji penitencjarnej. Heurystyczny wymiar ludzkiej egzystencji (s. 11–35). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
• Bałandynowicz, A. (2012). Pejoratywne aspekty systemu izolacyjno-dyscyplinarnego. W: M. Snopek (red.), Izolacja penitencjarna z perspektywy pejoratywnej i melioratywnej (s. 13–38). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Ciosek, M. (1996). Człowiek w obliczu izolacji więziennej. Gdańsk: Stella Maris.
• Ciosek, M. (2007). Podkultura więzienna jako bariera resocjalizacji penitencjarnej. W: B. Urban, J.M. Stanik (red.), Resocjalizacja. Teoria i praktyka pedagogiczna (T. 1; s. 345–358). Warszawa: PWN.
• Clemmer, D. (1958). The Prison Community. New York: Holt, Rinehart and Winston.
• Dróżka, W. (2010). Triangulacja badań. Badania empiryczne ilościowo-jakościowe. W: S. Palka (red.), Podstawy metodologii badań w pedagogice (s. 124–136). Gdańsk: GWP.
• Drwal, R.Ł. (1981). Osobowość wychowanków zakładów poprawczych. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Ferguson, G., Takane, Y. (2003). Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice. Warszawa: PWN.
• Goffman, E. (1961). Asylums: Essays on the Social Situation of Mental Patient and Other Inmates. New York: Anchor Books.
• Goffman, E. (2005). Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Gdańsk: GWP.
• Kamiński, M.M. (2006). Gry więzienne – tragikomiczny świat polskiego więziennictwa. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Konarzewski, K. (2000). Jak uprawiać badania oświatowe? Metodologia praktyczna. Warszawa: WSiP.
• Krüger, H.H. (2005). Wprowadzenie w teorie i metody badawcze nauk o wychowaniu. Gdańsk: GWP.
• Łobocki, M. (2009). Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Matusewicz, C. (1975). Psychologia wartości. Warszawa–Poznań: PWN.
• Moczydłowski, P. (2002). Drugie życie więzienia. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.
• Musidłowski, R. (2001). Razem czy oddzielnie. Forum Penitencjarne, (2), 12.
• Pilch, T., Bauman, T. (2001). Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Przybyliński, S. (2005). Podkultura więzienna – wielowymiarowość rzeczywistości penitencjarnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Snopek, M. (2013). Przyczyny degradacji skazanych poszkodowanych w realiach polskich więzień. Resocjalizacja Polska, (5), 167–182.
• Snopek, M. (2014). Przemoc więzienna jako wynik nieformalnej stratyfikacji skazanych. W: B. Urban, P.P. Barczyk (red.), Agresja i przemoc w środowiskach i instytucjach (s. 75–90). Mysłowice: Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda.
• Snopek, M. (2017). Kres ludzkiego tchnienia… kres ludzkiej godności, czyli o więziennej degradacji skazanych poszkodowanych. W: B. Antoszewska, S. Przybyliński (red.), Człowiek w obliczu kresu życia. Studia interdyscyplinarne (s. 295–312). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Snopek, M. (2018). Więźniowie poszkodowani – psychospołeczne funkcjonowanie osób zdegradowanych w przestrzeni penitencjarnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Sykes, G.M. (1958). The Society of Captives: A Study of a Maximum Security Prison. Princeton: Princeton University Press.
• Szałański, J. (1998). Wybrane korelaty osobowościowe uczestnictwa w podkulturze więziennej. W: B. Urban (red.), Problemy współczesnej patologii społecznej (s. 57–70). Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Szaszkiewicz, M. (1997). Tajemnice grypserki. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych.
• Szczutowska, K. (1993). Psychospołeczne problemy niedostosowania społecznego. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
• Sztumski, J. (1999). Wstęp do metod i technik badań społecznych. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
• Thomas, C.W. (1977). Theoretical perspectives on prisonization: A comparison of the importation and deprivation models. Journal of Criminal Law & Criminology, 68(1), 135–145, DOI: https://doi.org/10.2307/1142482.
• Tomaszewski, T. (1975). Człowiek i otoczenie. W: T. Tomaszewski (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (s. 13–36). Warszawa: PWN Warszawa.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. 1997, nr 88, poz. 553 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. 1997, nr 90, poz. 557 z późn. zm.).
• Wentland, T. (1997). Niektóre problemy zawodowe wychowawców służby więziennej. W: H. Machel (red.), Problem podmiotowości człowieka w pedagogice specjalnej (s. 155–172). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Żegnałek, K. (2008). Metody i techniki stosowane w badaniach pedagogicznych. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP.
• Żywucka-Kozłowska, E. (2008). Zadania Służby Więziennej a aktualna polityka kryminalna. W: W. Ambrozik, H. Machel, P. Stępniak (red.), Misja Służby Więziennej a jej zadania wobec aktualnej polityki karnej i oczekiwań społecznych (s. 311–318). Poznań–Gdańsk–Warszawa–Kalisz: Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2019.32.3.273-288