Praca jako czynnik chroniący ekswięźniów przed powrotnością do przestępstwa i wykluczeniem społecznym

• Authors: Beata Maria Nowak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule poruszono zagadnienie zagrożenia byłych więźniów powrotnością do przestępstwa i wykluczeniem społecznym, niedostatecznie wspomaganych instytucjonalnie i pozainstytucjonalnie w wysiłkach readaptacyjnych, zwłaszcza w zakresie poszukiwania i utrzymania stałego zatrudnienia. Autorka odnosi się do reintegracyjnego ujęcia przyczyn wykluczenia społecznego, które wiąże z koncepcją Margaret S. Archer, akcentującą morfogeniczne podejście do ludzkiego sprawstwa. Zaprezentowane w opracowaniu badania własne były ukierunkowane na rozpoznanie samooceny skazanych w roli pracownika, ich planów zatrudnieniowych po wyjściu na wolność oraz predyktorów motywacji do poszukiwania zatrudnienia. Wyniki wskazują na konieczność objęcia więźniów i byłych więźniów oddziaływaniami podnoszącymi ich samoocenę pracowniczą, poczucie sprawczości i motywację do podjęcia pracy oraz urealniającymi ich oczekiwania wobec pracodawców. W tym obszarze działania nie mniej istotne są treningi kompetencyjne w zakresie wyszukiwania ofert pracy i prowadzenia skutecznej rozmowy kwalifikacyjnej. Powinny one być realizowane jeszcze na etapie pobytu skazanych w zakładzie karnym i kontynuowane po ich wyjściu na wolność w ramach sieci wsparcia lokalnego.

EN

The article raises the issue of the threat of former prisoners with a return to crime and social exclusion which arises in cases when former prisoners obtain insufficient institutional and non-institutional support in re-adaptation efforts, in particular in searching for and maintaining permanent employment. The author refers to the reintegrative approach to the causes of social exclusion, which is associated with the concept of Margaret S. Archer, stressing the morphogenic approach to human agency. The author’s own research presented in the article was aimed at recognizing the self-esteem of convicts in the role of an employee, their employment plans after leaving the prison and predictors of motivation to search for employment. The results of the survey indicate the necessity of engaging prisoners and former prisoners in activities which would increase their self-esteem as employees, improve their sense of agency and motivation to work and make their expectations towards employers more realistic. In this area of activity, however, competence trainings are essential, especially in the area of job search and conducting an effective job interview. The trainings should be implemented at the stage of staying of convicted in prison and it should be continued after their release in the framework of the local support network.

Keywords

PL

readaptacja społeczna ekswięźniów; samoocena; motywacje do podjęcia pracy; powrotność do przestępstwa; wykluczenie społeczne

EN

social re-adaptation of prisoners; self-esteem; motivation to work; return to crime; social exclusion

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2019
• Volume: 32
• Issue: 3

Dates

published

2019

online

2019-12-20

Contributors

author

Beata Maria Nowak

References

• Archer, M.S. (1995). Realist Social Theory: The Morphogenetic Approach. Cambridge: Cambridge University Press.
• Archer, M.S. (2013). Człowieczeństwo. Problem sprawstwa. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• Ciosek, M. (2001). Psychologia sądowa i penitencjarna. Warszawa: PWN.
• Domżalska, A. (2013). Sytuacja byłych skazanych na rynku pracy. Forum Pedagogiczne, (2), 127–148.
• Dybalska, I. (2007). Przygotowanie do społecznej readaptacji skazanych w polskim systemie penitencjarnym realizowane przez Służbę Więzienną w zakładach karnych i aresztach śledczych. W: B. Skafiriak (red.), Pomoc postpenitencjarna w kontekście strategii działań resocjalizacyjnych (s. 159–178). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Fidelus, A. (2012). Determinanty readaptacji społecznej skazanych. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
• Golinowska, S. (2012). O biedzie i polityce jej zwalczania współcześnie. Podejście porównawcze w świetle Europejskiego Roku Zwalczania Ubóstwa i Wykluczenia Społecznego W: H.E. Kubiak (red.), Polska bieda w świetle Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym (s. 93–117). Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM.
• Goffman, E. (2009). Człowiek w teatrze życia codziennego. Warszawa: PIW.
• Jastrzębski, A. (2018). Lecząca, oczyszczająca i integrująca rola samotności w życiu człowieka. W: M. Gajewski, Z. Dołęga (red.), Społeczne i osobiste przestrzenie samotności (s. 41–51). Warszawa–Milanówek: Oficyna Wydawnicza Von Velke.
• Jewkes, Y. (2014). An introduction to “Doing Prison Research Differently”. Qualitative Inquiry, 20(4), 387–391, DOI: https://doi.org/10.1177/1077800413515828.
• Kamiński, M.M. (2006). Gry więzienne. Tragikomiczny świat polskiego więzienia. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Kaźmierczak-Kałużna, I. (2015). Bezdomność jako forma wykluczenia społecznego w świetle wybranych aktów prawnych oraz dokumentów strategicznych i programowych. Opuscula Sociologica, 2(12), 19–36, DOI: https://doi.org/10.18276/os.2015.2-02.
• Korwin-Szymanowska, A. (2009). Recydywa byłych skazanych na karę pozbawienia wolności i czynniki ją warunkujące. W: S. Lelental, G.B. Szczygieł (red.), X lat obowiązywania kodeksu karnego wykonawczego (s. 147–159). Białystok: Temida 2 – Wydawnictwo Stowarzyszenia Absolwentów Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku.
• Korwin-Szymanowska, A., Korwin-Szymanowski, G. (2009). Stosunek instytucji świadczących pomoc do byłych skazanych. W: F. Kozaczuk (red.), Zagadnienia readaptacji społecznej skazanych (s. 285–301). Rzeszów: Wydawnictwo URz.
• Levitas, R., Pantazis, Ch., Fahmy, E., Gordon, D., Lloyg, E., Patsios, D. (2007). The Multidimensional Analysis of Social Exclusion. Bristol: Department of Sociology and School for Social Policy, Townsend Centre for the International Study of Poverty, Bristol Institute of Public Affairs, University of Bristol.
• Marczak, M. (2009). Obraz byłego więźnia w ocenie pracowników instytucji pomocowych – analiza badań. W: F. Kozaczuk (red.), Zagadnienia readaptacji społecznej skazanych (s. 79–90). Rzeszów: Wydawnictwo URz.
• Miszewski, K. (2005). Socjolog w kryminale: więzienie jako nieprzyjazny teren badań. Przegląd Socjologiczny, 178(3), 65–92.
• Mrozowicki, A. (2013), Człowieczeństwo: struktura i sprawstwo w teorii socjologicznej Margaret S. Archer. W: M.S. Archer, Człowieczeństwo. Problem sprawstwa (s. VII–XL). Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• Nowak, B.M. (2017). Kapitał ludzki i społeczny w procesie reintegracji społecznej ekswięźniów i ich rodzin. W: I. Mudrecka (red.), Resocjalizacja, readaptacja i reintegracja społeczna – problemy, programy i perspektywy rozwoju komunikacji (s. 31–45). Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium.
• Nowak, B.M. (2017a). Hierarchia wartości osób wykluczonych społecznie. Komunikat z badań. Pedagogika Społeczna, (1), 139–159.
• Nowak, B.M. (2017b). Poczucie lokalizacji kontroli u skazanych powracających do przestępstwa a postrzeganie przez nich własnych rodzin pochodzenia. Przegląd Badań Edukacyjnych, 2(25), 163–182, DOI: https://doi.org/10.12775/PBE.2017.025.
• Nowak, B.M. (2018). At risk of social exclusion labor market disadvantage of ex-convicts – Polish casus. Przegląd Badań Edukacyjnych, 2(27), 85–96, DOI: https://doi.org/10.12775/PBE.2018.018.
• Pstrąg, D. (2009). Obawy skazanych związane z adaptacją do życia na wolności. W: F. Kozaczuk (red.), Zagadnienia readaptacji społecznej (s. 111–124). Rzeszów: Wydawnictwo URz.
• Szczepanik, R. (2012). Zastosowanie techniki wywiadu narracyjnego w badaniach więźniów. Resocjalizacja Polska, (3), 89–105.
• Szczepanik, R. (2015). Stawanie się recydywistą. Kariery instytucjonalne osób powracających do przestępczości. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Szczepanik, R., Śliwerski, A. (2017). Obietnice bez pokrycia. Etyczne i prawne granice (nie)ujawniania informacji o przestępstwie w badaniach naukowych i psychoterapii. Przegląd Badań Edukacyjnych, 1(24), 151–172, DOI: https://doi.org/10.12775/PBE.2017.009.
• Urban B. (2005). Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych. Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Woźniakowska, D. (2006). Skazani i byli skazani na rynku pracy – ocena problemu z punktu widzenia organizacji pozarządowych. Warszawa: Raport Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2019.32.3.289-306