Nie bij, nie krzycz… O przemocy wobec osób starszych – przegląd badań

• Authors: Anna Weissbrot-Koziarska
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule poruszono kwestie dotyczące stosowania przemocy wobec osób starszych. Zjawisko to staje się jednym z głównych problemów społecznych, z którymi muszą zmierzyć się m.in. pracownicy socjalni oraz specjaliści z zakresu pedagogiki (w tym gerontopedagogiki), socjologii, a także przedstawiciele służb pomocowych. Jak wynika z analizy danych statystycznych oraz wyników badań naukowych, skala stosowania przemocy stale się pogłębia. W opracowaniu zaprezentowano przegląd badań dotyczących skali i determinantów stosowania przemocy wobec seniorów oraz koncepcje wycofania moralnego jako jednego z czynników wywołujących zachowania przemocowe.

EN

The article raises issues regarding the use of violence against older people. This phenomenon is becoming one of the main social problems that must be faced by, among others, social workers and specialists in pedagogy (including gerontopedagogy), sociology, but also representatives of aid services. The analysis of statistical data and the results of scientific research show that the scale of violence is constantly growing. The article presents a review of research on the scale and determinants of violence against seniors and the concepts of moral withdrawal as one of the factors causing violent behaviour were presented.

Keywords

PL

senior; przemoc; formy przemocy; wycofanie moralne; pracownik socjalny

EN

senior; violence; forms of violence; moral withdrawal; social worker

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2020
• Volume: 33
• Issue: 1

Dates

published

2020

online

2020-03-27

Contributors

author

Anna Weissbrot-Koziarska

References

• Bandura, A. (1990). Selective Activation and Disengagement of Moral Control. Journal of Science Issues, 46(1), 27–46. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1990.tb00270.x
• Bandura, A. (2002). Social foundations of thought and action: a social cognitive theory. W: D. Marks (ed.), The Health Psychology Reader (s. 94–105). London: Sage Publications Ltd.
• Biggs, S., Manthorpe, J., Tinker, A., Doyle, M., Erens, B. (2009). Mistreatment of older people in the United Kingdom: findings from the first National Prevalence Study. Journal of Elder Abuse & Neglect, 21(1), 1–14. DOI: https://doi.org/10.1080/08946560802571870
• Centrum Senior w Opolu. Pobrane z: http://www.seniorwopolu.pl/nasze-realizacje/konferencja-teleopieka-wykorzystanie-nowoczesnych-technologii-w-zwiekszeniu (dostęp: 4.04.2019).
• Czabański, A., Lewicka-Pańczak, K. (2012). Przemoc wobec osób starszych w świetle danych Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Poznaniu. Nowiny Lekarskie, 81(1), 55–57.
• Grzanka-Tykwińska, A., Rzepka, A., Chudzińska, M., Sygit, B., Kusza, K., Kędziora-Kornatowska, K. (2012). Problematyka przemocy wobec osób starszych, Nowiny Lekarskie, 81(1), 44–48.
• GUS (2014). Sytuacja demograficzna osób starszych i konsekwencje starzenia się ludności Polski w świetle prognozy na lata 2014–2050. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/sytuacja-demograficzna-osob-starszych-i-konsekwencje-starzenia-sie-ludnosci-polski-w-swietle-prognozy-na-lata-2014-2050,18,1.html (dostęp: 2.04.2019).
• Lacher, S., Wettstein, A., Senn, O., Rosemann, T., Hasler, S. (2016). Types of abuse and risk factors associated with elder abuse. Pobrane z: https://smw.ch/journalfile/view/article/ezm_smw/en/smw.2016.14273/826d7f6f83b6f1cac09a46f2333b7dd9c6636719/smw_2016_14273.pdf/rsrc/jf (dostęp: 21.01.2020).
• Lachs, M.S., Pillemer, K. (2004). Elder Abuse. The Lancet, 364, 1263–1272. DOI: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(04)17144-4
• Makara-Studzińska, M., Sosnowska, K. (2012). Przemoc wobec osób starszych – przegląd badań. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 12(1), 57–59.
• Markowska-Gos, E. (2015). Przemoc wobec seniorów we współczesnej rodzinie – wybrane aspekty (komunikat z badań). Kultura – Przemiany – Edukacja, 3, 144–147. DOI: https://doi.org/10.15584/kpe.2015.3.10
• Mordawska, J. (2017). Zjawisko przemocy wobec osób starszych – skala problemu, czynniki ryzyka, metody przeciwdziałania. W: A. Lewicka-Zelent, K. Maciąg (red.), Osoba doświadczająca przemocy w świecie milczenia czy wsparcia? Refleksje interpersonalne (s. 126–130). Lublin: Wydawnictwo Naukowe Tygiel.
• Przemoc wobec starszych. Wstrząsający raport. Pobrane z: https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/przemoc-wobec-starszych-wstrzasajacy-raport,174914.html (dostęp: 4.04.2019).
• Rynkowska, D. (2019). Przemoc wobec osób starszych – sposoby przeciwdziałania. Polityka i Społeczeństwo, 1(17), 79–80. DOI: https://doi.org/10.15584/polispol.2019.1.5
• Śniegulska, A. (2016). Przemoc wobec kobiet i osób starszych w środowisku rodziny. Journal of Modern Science, 4(31), 101–124.
• Tobiasz-Adamczyk, B. (2009). Definicje przemocy. W: B. Tobiasz-Adamczyk (red.), Przemoc wobec osób starszych (s. 26). Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Tobiasz-Adamczyk, B. (2010). Osoby starsze i niepełnosprawne jako kategoria osób szczególnie narażonych na przemoc. W: K. Michalska, D. Jaszczak-Kuźmińska (red.), Przemoc w rodzinie wobec osób starszych i niepełnosprawnych. Poradnik dla pracowników pierwszego kontaktu (s. 45–47). Warszawa: MPiPS.
• Weissbrot-Koziarska, A. (2016). Asystent osoby starszej. Konieczność kształcenia do nowej specjalności w pracy socjalnej. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 29(1), 131–132. DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2016.29.1.127
• WHO (2014). Global status report on violence prevention. Pobrane z: http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/status_report/2014/en (dostęp 1.04.2019).
• Woźniak, B., Bystrzycka, M. (2017). Przemoc wobec osób starszych. Przegląd badań prowadzonych w Polsce. W: B. Tobiasz-Adamczyk (red.), Przemoc wobec osób starszych (s. 74–75). Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Yongjie, Y., Mikton, Ch., Gassoumis, Z., Wilber, K. (2017). Elder abuse prevalence in community settings: a systematic review and meta-analysis. Pobrane z: https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S2214-109X%2817%2930006-2 (dostęp: 20.01.2020).
• Zych, A. (2017). Leksykon gerontologii. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2020.33.1.137-147